چگونه امتحانی موفق داشته باشیم؟

يقينآ براي پشت سر گذاشتن امتحانات نيز بايد به اين عوامل توجه نمود تا بتوانيم به راحتي به اهداف مد نظر خود دست يابيم. ذيلآ به چند مورد اساسي اشاره مي گردد:
1 - در شروع كار اگر به مطالعه بي ميل هستيد سعي كنيد اشتياق به آن را در خود تقويت كنيد براي اين كار كتاب تان را به چند بخش تقسيم نموده و هر روز بخشي را مطالعه كنيد انباشته نمودن درس ها براي شب امتحان باعث ايجاد استرس و اضطراب در شما شده و نتيجه دلخواه عايد نخواهد شد.
2 - در روزهاي امتحان بيشتر مواظب سلامت جسماني خود بوده و تغذيه مناسب نيز داشته باشيد چون عقل سالم در بدن سالم است خوردن خرما با شير ، ميوه جات تازه و.... بسيار مفيد است.
3 - به اندازه نياز بخوابيد و مطالعه را صبح زود و بعد از صرف صبحانه آغاز كنيد چون بدن و ذهن شما كاملآ آماده ياد گيري است.
4 - محيطي مناسب ، سالم ، آرام براي مطالعه داشته باشيد تا قدرت تمركز و يادگيري تان افزايش يابد.
5 - ساعات مطالعه خود را روزانه و به مرور افزايش دهيد.
6 - حين مطالعه فرصتي را براي استراحت به ذهن بدهيد معمولآ هر يك ساعت يك ربع استراحت كافي است.
7 - عوامل مخل در يادگيري از قبيل تلويزيون، بازي هاي كامپيوتري، و... را به حد اقل رسانده يا كلآ حذف كنيد .
8 - از شيوه بحث گروهي (پرسش و پاسخ) در يادگيري استفاده كنيد .
9 - اگر حين امتحانات وقت اضافي براي يك درس داريد كتب سخت ديگر را نيز مطالعه كنيد.
10 - از مطالب مشكل و سخت يادداشت برداريد و آن ها را چند ساعت قبل از امتحان مطالعه كنيد.
11 - يك ساعت قبل از امتحان مطالعه را رها كنيد تا با ذهني آرام و آسوده وارد جلسه شويد ضمنآ بحث هاي بي مورد در شما استرس ايجاد مي نمايد.

سر جلسه موارد ذيل را رعايت نماييد:
الف: به حرف دانش آموزان تنبل، متقلب، و مزاحم گوش ندهيد .
ب: همه سوالات را يكباره نگاه نكنيد اگر سخت باشد اضطراب شما افزايش يافته و تمركز تان به هم مي ريزد پس سوالات را به ترتيب خوانده و جواب دهيد.
ج: وقت خود را صرف پيدا كردن جواب براي سوالاتي كه نمي دانيد هدر نكنيد پاسخ به آن ها را به وقت اضافه بسپاريد.
د: دانستن سوال نصف جواب است پس همه سوالات را تا آخر بخوانيد خصوصآ در سوالات تستي كه موارد مشابه زياد است.
ه: سعي كنيد زماني را در آخر جلسه براي چك نمودن و مرور نوشته هاي تان در نظر بگيريد تا مبادا آن ها را اشتباه يا جابجا جواب نداده باشيد.

چگونه مطالعه موفق داشته باشیم ؟
آیا تاکنون به این موضوع فکر کرده‌ اید که هنگام مطالعه از چه روشی استفاده می‌ کنید؟ یک روش مطالعه صحیح و اصولی می‌ تواند بسیاری از مشکلات تحصیلی را از بین ببرد. بررسی های بعمل آمده گویای آن است که افرادی که در زمینه تحصیل موفق بوده‌ اند، روش صحیحی برای مطالعه داشتند. یادگیری (learning) مسئله‌ ای است که در سراسر طول زندگی انسان بویژه در دوران دانش آموزی و دانشجویی اهمیت زیادی دارد. چرا که دانش آموزان و دانشجویان همیشه در معرض امتحان و آزمون قرار دارند و موفقیت در آن آرزوی بزرگشان است.

شاید به افرادی برخورده باشید که می‌گویند: همه کتاب ها و جزوه‌ ها را می‌ خوانم، اما موقع امتحان آن ها را فراموش می‌کنم، یا من استعداد درس خواندن را ندارم، چون با این که همه مطالب را می‌ خوانم اما همیشه نمراتم پایین است و یا ... . بسیاری از اینگونه مشکلات به نداشتن یک روش صحیح برای مطالعه باز می‌گردد. عده‌ ای فقط به حفظ کردن مطالب اکتفا می‌کنند، بطوری که یادگیری معنا و مفاهیم را از نظر دور می‌ دارند. این امر موجب فراموش شدن مطالب بعد از مدتی می‌ شود، در واقع آن چه اهمیت دارد یادگیری معنا و مفهوم است، چیزی که نمی‌ توانیم و نباید از آن دور باشیم.
برای آن که مطلبی کاملا آموخته شده و با اندوخته‌ های پیشین پیوند یابد، باید حتما معنا داشته باشد، در این صورت احتمال یادگیری بیشتر و احتمال فراموشی کمتر خواهد شد. بنابراین قبل از اینکه خود را محکوم کنیم به نداشتن استعداد درس خواندن، کمبود هوش، کمبود علاقه، عدم تونایی و سایر موارد، بهتر است نواقص خود را در مطالعه کردن بیابیم و به اصطلاح آن ها بپردازیم. در این صورت به لذت درس خواندن پی خواهیم برد. اولین قدم در این راستا آن است با اندکی تفکر عادت های نامطلوب خود را در مطالعه یافته و سپس عادت های مطلوب جایگزین آن گردد.

برای تغییر عادات مطالعه مراحل زیر را باید در نظر گرفت:
1. آگاهی (درباره موضوع)
2. علاقه
3. ارزیابی (ارزیابی اطلاعات بدست آمده با در نظر گرفتن موقعیت های موجود)
4. آزمایش (بکار بستن فکر)
5. مطابقت خود با فکر تازه و اختیار و قبول آن

انواع روش های مطالعه
روش پس ختام
این روش یکی از مهم ترین و معروف ترین روش های بهسازی حافظه است. نام این روش همانند نام انگلیسی آن (PQ4R) متشکل از حروف اول شش مرحله آن است.

مراحل پیش خوانی
در این مرحله کتاب یا مطلب بصورت یک مطالعه اجمالی و مقدماتی مطالعه شود. از جمله موارد این مرحله خواندن عنوان فصل ها، خواندن سطحی فصل، توجه به تصاویر، بخش های اصلی و فرعی و خلاصه فصل ها می‌ باشد. هدف در این مرحله یافتن یک دید کلی نسبت به کتاب و ارتباط دادن بخش های مختلف کتاب با یکدیگر می‌ باشد.

مرحله سؤال کردن
پس از مطالعه اجمالی موضوعات و نکات اصلی، به طرح سؤال در مورد آن ها بپردازید. این کار باعث افزایش دقت و تمرکز فکر و سرعت و سهولت یادگیری می‌ گردد.

مرحله خواندن
در این مرحله به خواندن دقیق و کامل مطالب کتاب پرداخته، که هدف فهمیدن کلیات و جزئیات مطالب و نیز پاسخگوی به سؤالات مرحله قبل می‌ باشد. در مرحله خواندن برای فهم بهتر مطالب می‌ توان از کارهایی مثل یادداشت برداری، علامت گذاری و خلاصه نویسی بهره جست.

مرحله تفکر
در این مرحله هنگام خواندن، ساختن سؤال ها، و ایجاد ارتباط بین دانسته‌ های خود، درباره مطلب فکر کنید. در این مورد نیز مهم ترین اصل همان بسط معنایی است. بسط معنایی ممکن است در مراحل پنجم و ششم نیز یعنی در مراحل از حفظ گفتنی و مرور کردن نقشی داشته باشد.

مرحله از حفظ گفتنی
در این مرحله باید بدون مراجعه به کتاب و از حفظ به یادآوری مطالب خوانده شده پرداخته شود و بار دیگر به سؤالاتی که خود فرد طرح کرده بود پاسخ دهد. در اینجا باید مطالب آموخته شده را در قالب کلمات برای خود کرده، در غیر این صورت لازم است که مجددا به خواندن مطالبی که آموخته نشده پرداخته شود. مرحله از حفظ گفتنی در پایان هر بخش انجام می‌ گیرد و وقتی بخش های یک فصل به اتمام رسید به مرحله بعد ، یعنی مرور کردن یا آزمون وارد می‌ شویم.

مرحله مرور کردن
این مرحله ، که مرحله آزمون نیز می‌ باشد، در پایان هر فصل انجام می‌گیرد. در اینجا به مرور موضوعات اصلی و نکات مهم و نیز ارتباط مفاهیم مختلف به یکدیگر پرداخته و در صورت برخورد با موضوعات مورد اشکال به متن اصلی یا مرجع مراجعه شود.

یکی از راه های کمک به این مرحله پاسخگوئی به سئوالات و تمرینات پایان فصل است:
اجرای این مرحله می‌ تواند مقداری از اضطراب را کاهش دهد.
روش دقیق خوانی
هدف از این مرحله این است که مطالب کامل و دقیق درک شده و بصورتی سازمان یافته و منظم در حافظه نگهداری شود. برخی از فنون موجود که می‌تواند به روش دقیق خوانی کمک کند عبارتند از:
تکنیک خلاصه برداری
به نوشتن عبارت، مفاهیم و موضوعات کلیدی متن پرداخته، بطوری که در مرور مطالب، با نگاه کردن و خواندن خلاصه‌ ها، همه مطالب خوانده شده را یادآوری کند. یک روش بسیار مطلوب این است که از خلاصه‌ ها نیز دوباره خلاصه برداری شود.

تکنیک سازماندهی مطالب
این تکنیک باعث افزایش درک و سرعت یادگیری و سهولت در بازیابی مطالب آموخته شده می‌شود.

برای سازماندهی مطالب استخراج سه بخش از متن اصلی مورد مطالعه لازم است که عبارتند از:
• موضوع اصلی: موضوعی که تمامی مطالب را در بر می‌ گیرد و بقیه مطالب حول و حوش آن می‌چرخد.
• نکته‌ های اصلی: خطوط و اندیشه‌ های اصلی و مهم هستند که در مجموع موضوع اصلی را می‌ سازند و از صراحت بیشتری برخوردار است.
• نکات جزئی: اطلاعات جزئی‌ تر هستند که بصورت مثال ها، نمونه‌ ها، عکس و تصویر اطلاعات واقعی مطرح می‌گردند.

تکنیک علامت گذاری در متن
در این تکنیک علامت هایی را بر روی متن اصلی انجام داده، از قبیل علامت گذاری به شکل های مختلف در متن ، خط کشیدن زیر عبارات مهم، حاشیه نویسی و ...، این موارد بسته به سلیقه‌ های افراد متفاوت می‌ باشد. اما نکته مهمی که در هر نوع علامت گذاری حائز اهمیت است این است که، بهتر است همانند تکنیک سازمان دهی، مطالب را در سه دسته مجزا (موضوع اصلی، نکته اصلی ، موارد جزئی) قرار داده و آن ها را با علامت های مختلف نشان دهید.

در کنار روش مطالعه عوامل محیطی نیز در میزان یادگیری تأثیر دارد. یک محیط مناسب باعث توجه و تمرکز بهتر و بیشتری می‌شود.

حذف عوامل مزاحم فکری
مواردی هست که بخش عظیمی از وقت و فعالیت ذهنی را موضوعاتی به خود مشغول می‌دارند که هیچ رابطه با موضوع ندارند، موضوعاتی مانند: رفتار معلمان و استادان، افزایش شهریه و نوع رفت و آمد و … برخی از موضوعاتی هستند که موقع مطالعه اگر به آن ها فکر شود از کارایی مطالعه می‌کاهد.
برخی حتی خیال پردازی های شان را موقع مطالعه انجام می‌ دهند؛ که به شدت فکر را آشفته کرده و تمرکز را از بین می‌برد. توصیه کلی این است که اگر ذهن خود را از افکار مختلف پاک کنید تا بر روی موضوع مورد مطالعه تمرکز کنید، مطالعه را کنار بگذارید و زمانی مطالعه را شروع کنید که سرحال، علاقمند و متمرکز هستید.

فراهم کردن محیط مناسب
محل و مکانی که مطالعه در آنجا انجام می‌ شود باید مناسب باشد. منظور از محل مناسب مکانی است که آرام ، ساکت و دور از عوامل مزاحم محیطی باشد، این باعث تمرکز بهتر روی موضوع مطالعه می‌شود. بعضی افراد محل و زمانی را برای مطالعه انتخاب می‌کنند که بسیار شلوغ و پر سرو صدا است و بعضی از افراد رختخواب را برای مطالعه انتخاب می‌کنند و توقع یادگیری سطح مطلوب را دارند، ولی از این حقیقت غافلند که این محل ها بدترین محل برای مطالعه است.

مطالب مرتبط:
با اضطراب امتحان چه کنیم؟
روز امتحان را چگونه بگذرانیم؟
اصولی که باید در طول امتحان رعایت شوند

منبع: میگنا