مولتی ویتامین بخوریم یا نه؟

ویتامین ها بخش مهمی از سلامتی انسان محسوب می شوند. اما تحقیقات اخیر نشان می دهد، مصرف بیش از اندازه یک ماده خوب هم می تواند برای سلامتی مضر باشد.

بنابراین دیگر نمی توان مصرف مکمل های ویتامینی را به عنوان راه حل مناسبی برای درمان هر دردی دانست. البته عده ای خاص به مکمل های ویتامینی احتیاج دارند، مانند خانم های یائسه که باید مکمل ویتامین D و کلسیم را برای جلوگیری از پوکی استخوان مصرف کنند، و یا زنان باردار که باید مکمل اسید فولیک را به منظور جلوگیری از بروز نقص لوله عصبی در نوزاد (اسپینا بیفیدا) استفاده کنند.

بیشتر افراد بدون آن که دلیل اصلی خوردن مکمل ویتامین ها را بدانند، فقط از روی عادت و البته توصیه اطرافیان، این داروها را مصرف می کنند.

تولیدکنندگان مکمل های ویتامینی، مولتی ویتامین هایی را به بازار عرضه می کنند که تمام نیازهای روزانه افراد به مواد مغذی را در یک قرص برآورده می سازند.

البته وابستگی به مولتی ویتامین ها به بروز عادات ناسالمی منجر می شود، مثلا مردم به مقدار کافی میوه و سبزی نمی خورند و فکر می کنند این وضعیت را می توانند با خوردن مولتی ویتامین جبران کنند. اما این باور تا حد زیادی غلط است، زیرا مصرف مولتی ویتامین مطمئنا نمی تواند رژیم نامناسبی را که مملو از چربی و نمک و شکر است ، اصلاح کند.

محققان معتقدند ویتامین ها در بسیاری از افراد نه تنها مفید و موثر نیستند، بلکه مصرف برخی از آنها مانند ویتامین A و آهن در مقادیر بالا می تواند سمی و خطرناک باشد. همچنین مقدار اضافی ویتامین های محلول در آب مثل ویتامین های گره B از طریق ادرار دفع می شود.

بنابراین دانستن این که مصرف کدام مکمل واقعا می تواند به سلامتی افراد کمک کند، کار دشواری است. تنها عاملی که می تواند در افرادی که مکمل ویتامین ها را استفاده می کنند، مثبت ارزیابی شود، این است که این افراد همان طور که برای سالم تر بودن به این مواد متوسل می شوند، نسبت به سایر افراد به تغذیه ، ورزش و عادات زندگی خود نیز اهمیت بیشتری می دهند و به همین دلیل هم مکمل های ویتامینی توانسته است سلامت آن ها را تضمین کند.

کاهش یا افزایش سرطان سینه؟!

طی تحقیقی که روی اثر مولتی ‌ویتامین‌ها در بروز سرطان سینه در آمریکا انجام شد، پژوهشگران متوجه شدند که خطر سرطان در مصرف‌کنندگان این گروه دارویی کاهش می‌یابد، اما در همان زمان مقاله‌ای در سوئد منتشر شد که نتایجی خلاف تحقیق آمریکایی‌ها را نشان می‌داد.

سوالی که در این جا مطرح می‌شود این است که آیا مولتی ‌ویتامین‌ها مفید هستند یا مضر؟

یکی از اختلالات موجود در افراد مبتلا به سرطان سینه، اختلالات ژنتیکی است که بخش عمده این اختلال به صورت غیر ارثی بروز می‌کند که می‌تواند ناشی از آسیب در بخش ژنتیکی افراد (یعنی DNA) باشد.

در بررسی محققان آمریکایی معلوم شد کلسیم و مولتی ویتامین‌ها دارای اثرات مثبت در ترمیم DNA افراد هستند و اثرات مثبت در کاهش سرطان تنها در افرادی که مولتی ویتامین مصرف کرده بودند، دیده شد.

در این تحقیق اثرات مثبتی از مصرف مکمل‌هایی مانند ویتامین A، C، E و بتاکاروتن دیده نشد. در واقع محققان به این نتیجه رسیدند که مصرف ویتامین‌ها با هم باعث می شود اثرات آنتی‌اکسیدانی آن ها تشدید شده و موثر واقع ‌گردند.

در بررسی محققان سوئدی دیده شد که در افراد مصرف‌کننده مولتی ویتامین‌ها، خطر بروز سرطان سینه 19 درصد افزایش می‌یابد و معلوم گردید که اسید فولیک موجود در مکمل‌ها، با خطر بروز سرطان سینه همراه است.

اسید فولیک برای رشد سلول‌ها مفید است که می‌تواند همین اثر را بر روی سلول‌های سرطانی نیز داشته باشد.

بنابراین با توجه به تضاد واضح بین نتایج تحقیقات می توان نتیجه گرفت تا انجام بررسی های بیشتر باید از مصرف بی‌رویه مولتی ویتامین‌ها به خصوص در کسانی که کمبودی ندارند، خودداری نمود.

فواید مولتی ویتامین ها برای خانم ها

مصرف مولتی ویتامین ها به خانم ها کمک می‌کند از ابتلا به بیماری‌های قلبی محفوظ بمانند. البته مصرف مولتی‌ویتامین ها در خانم هایی که دچار بیماری‌های قلبی شده‌اند، تاثیری زیادی ندارد.

به طور کلی تحقیقات نشان می‌دهد خانم هایی که مولتی‌ویتامین مصرف می‌کنند، در کل عادات سالم‌تری دارند. آن‌ها معمولا کم‌تر سیگار می‌کشند، فعالیت بدنی بیش‌تری دارند و رژیم غذایی سالم‌تری را انتخاب می‌کنند.

حتی اگر این موارد را در نظر بگیریم، باز هم نمی‌توانیم از تاثیر مستقیم مصرف مولتی‌ویتامین ها بر سلامت خانم ها چشم پوشی کنیم.

در کشورهای صنعتی مصرف مولتی‌ویتامین‌ها بسیار گسترده است. تقریبا نیمی از بزرگسالان آمریکایی به طور مرتب مولتی ویتامین مصرف می‌کنند.

برای بررسی رابطه بین مصرف ویتامین ها و پیشگیری از بیماری‌های قلبی در خانم ها، مطالعه‌ای را روی 31 هزار و 671 خانم که سابقه ابتلا به بیماری‌های قلبی را نداشتند و دو هزار و 262 خانم که به بیماری‌های قلبی دچار شده بودند انجام دادند. این خانم ها بین 49 تا 83 سال سن داشتند و تقریبا 60 درصد از هر دو گروه، از مکمل‌ها استفاده می‌کردند.

این تحقیقات نشان داد خانم هایی که از مولتی‌ویتامین و دیگر مکمل‌ها استفاده می‌کنند، با احتمال 27 درصد کم‌تر به حمله قلبی دچار می‌شوند. اما خانم هایی که دچار بیماری‌های قلبی هستند، میزان پیشگیری از حمله قلبی در اثر خوردن مکمل‌ها، فقط 14 درصد است.

به این ترتیب می‌توان گفت خانم هایی که دچار بیماری‌های قلبی نشده اند، در صورت مصرف مکمل های غذایی با احتمال کم‌تری دچار حمله قلبی می‌شوند، اما تاثیر مکمل‌ها در خانم هایی که سابقه بیماری‌های قلبی را دارند، بسیار کم‌تر است.

فرآوری: نیره ولدخانی

بخش تغذیه و سلامت تبیان

منابع :

- عصر ایران - دکتر بهروز هاشمی، متخصص طب اورژانس

- جام جم آنلاین - بهاره صفوی

- خبرآنلاین

اگر می خواهید با کارشناسان تغذیه ی سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.

اگر می خواهید با پزشکان سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.

برای شرکت در بحث های انجمن بهداشت و سلامت سایت، اینجا را کلیک کنید.

* مطالب مرتبط :

ویتامین های بیماری ‌زا!

چه کسانی باید مکمل غذایی مصرف کنند؟