کبودیهای ناگهانی و غیرقابل توضیح؛ دلایل، پیشگیری و درمان
کبودی یا خونمردگیها گاهی میتوانند بدون آسیب یا دلیل خاصی ایجاد شوند. بعضی از افراد ممکن است نسبت به بقیه بیشتر این اتفاق را تجربه کنند، خصوصاً اگر عارضهای داشته باشند که باعث شود بدنشان بهراحتی کبود یا خونمرده شود.
بازدید : 3696
زمان تقریبی مطالعه : 6 دقیقه
تاریخ : دوشنبه 1403/10/03 ساعت 11:00
کبودی زمانی رخ میدهد که آسیبی به بافتهای زیر پوست وارد شده است. این آسیب میتواند باعث پارگی رگها شده و منجر به تجمع خون در زیر سطح پوست شود و در نهایت ردپایی کبود، سیاه، بنفش، سبز و یا زردرنگ به جا بگذارد.
کبودی معمولاً چیزی نیست که نگرانکننده باشد؛ اما خودش در عرض چند روز یا نهایتاً چند هفته خوب میشود.
وقتی بدن کسی بهراحتی و بیدلیل کبود میشود ممکن است در اثر فعالیتهای روزمره و چیزهایی که معمولاً آسیبی محسوب نمیشوند بهراحتی دچار کبودی شود. مثلاً شاید پای این فرد بهآرامی به لبه میز بخورد و خیلی زود کبود شود.
علاوه بر ژنتیک، افزایش سن نیز میتواند فاکتوری در کبودیهای بیدلیل باشد. افراد سالمند اغلب بهراحتی دچار کبودی میشوند و این ناشی از ضعیفبودن رگهای آنهاست که مستعد نشت خون است، حتی با یک آسیب یا فشار ملایم.
همچنین خانمها نسبت به آقایان بیشتر احتمال دارد دچار کبودیهای بیدلیل شوند.
بعضی از داروها میتوانند با نحوهٔ اثری که بر بدن میگذارند باعث کبودیهای ناگهانی شوند:
. داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ادویل و ناپروکسن.
. داروهای رقیقکننده خون مانند آسپرین و وارفارین. خون شما به طور طبیعی برای پیشگیری از خونریزی زیاد ناشی از آسیب، لخته میشود. داروهای رقیقکننده خون جلوی این لختهشدن را میگیرند که به این معنی است که هر گونه آسیب سطحی و جزئی میتواند باعث تجمع خون زیاد در زیر پوست شده و کبودی و خونمردگی ایجاد کند.
اختلالات خونریزی
اختلالات خونریزی زمانی رخ میدهند خون آنگونه که باید لخته نمیشود. انواع اختلالات خونریزی که میتوانند باعث کبودیهای بیدلیل شوند:
. هموفیلی A و B. هم هموفیلی A و هم هموفیلی B زمانی رخ میدهند که خون بهدرستی لخته نمیشود. هموفیلی A یک عارضه ژنتیکی است؛ اما هموفیلی B زمانی به وجود میآید که فرد دارای فاکتور IX برای لختهشدن خون نمیباشد.
. بیماری فون ویلبراند یک بیماری خونی ژنتیکی است که مشکلاتی در لختهشدن خون ایجاد میکند.
کمبود مواد مغذی
انواع مواد مغذی برای عملکردهای بدن لازم هستند و کمبود هر یک از آنها میتواند مشکلاتی برای سلامتی ایجاد کند که کبودیهای ناگهانی یکی از آنهاست.
. ویتامین C: ویتامین C به دلایل زیادی ضروری است که یکی از آنها التیام بدن است.
. آهن: آهن برای سلولهای سالم خون لازم است؛ زیرا به انتقال اکسیژن در سراسر بدن کمک میکند. بدون اکسیژن کافی، پوست مستعد کبودی میشود.
. ویتامین K: ویتامین K نقش مهمی در لختهشدن خون دارد و اگر کافی نباشد، فرایند لختهشدن خون با سرعتی که باید اتفاق نمیافتد و کبودی ایجاد میشود.
دیابت
دیابت یک عارضه مزمن است که در آن بدن نمیتواند بهاندازه کافی انسولین تولید کند یا از انسولین استفاده کند. این بیماری باعث میشود کبودی بیشتر از حد معمول باقی بماند؛ زیرا بر التیام زخم اثر میگذارد.
پایینبودن تعداد پلاکتهای خون
پلاکتهای خون سلولهای بخصوصی هستند که در خون وجود دارند. وقتی بعضی از رگها آسیب میبینند، پلاکتهای خون به هم میپیوندند تا بافت را ترمیم کنند. افرادی که پلاکتهای خونشان پایین است اغلب بهراحتی دچار کبودی میشوند؛ زیرا پلاکتهای کمی در خونشان هست. پایینبودن پلاکتهای خون ترومبوسیتوپنی نیز نامیده میشود و چند علت میتواند داشته باشد:
. بعضی از سرطانها مانند سرطان خون و سرطان طحال
. داروهای شیمیدرمانی
. درمانهای بیولوژیکی
. رادیوتراپی مغز استخوان یا لگن
. بزرگشدن طحال
سندرم کوشینگ
سندرم کوشینگ عارضهای است که زمانی ایجاد میشود که سطح هورمون کورتیزول در خون بسیار بالاست. این سندرم میتواند باعث نازک شدن پوست شده در نتیجه بهراحتی کبودی رخ بدهد.
سندرم اهلرز دانلوس
سندرم اهلرز دانلوس گروهی از بیماریهای وراثتی هستند که بر عملکرد و ساختار بافتهای همبند مانند پوست، مفاصل و دیوارهٔ رگها اثر منفی میگذارند. به همین دلیل بدن بهراحتی دچار کبودی میشود.
لنفوم غیرهوچکین
لنفوم غیرهوچکین نوعی سرطان است که در سلولهای لنفوسیت آغاز میشود. لنفوسیتها سلولهای ایمنی هستند که برای کمک به مبارزه با پاتوژنها طراحی شدهاند. اگر کسی دچار لنفوم غیرهوچکین باشد، خصوصاً در مغز استخوان، تعداد گلبولها و پلاکتهای خونش کم خواهد شد که باعث میشود دچار مشکلات لخته خون و کبودی شود.
برای تعیین اینکه چه چیزی باعث کبودیهای بیدلیل یک نفر میشود پزشک معاینهای از بیمار به عمل میآورد، سوابق پزشکیاش را مرور میکند و سؤالهایی میپرسد:
. شرایط پیرامون کبودیها
. داروهای مصرفی
. رژیم غذایی فرد
. اینکه این مدل کبودیها در فرد دیگری در خانواده وجود دارند یا نه
همچنین شاید پزشک دستور آزمایش خون بدهد تا فاکتورهای متعددی را بررسی کند؛ مثلاً تعداد پلاکتها و فاکتورهای مربوط به انعقاد خون.
کبودیهای ناشی از بیماریها و عوارض دیگر نیز با درمان آن عارضه یا بیماری صورت میگیرند.
. کبودی خوب نشده است
. نمیدانید دلیل کبودیها چیست و اغلب نیز رخ میدهند
. کبودی بسیار دردناک است
افرادی که فعالیتهای فیزیکی زیادی دارند باید بیشتر مراقب باشند و جلوی آسیبها را بگیرند. مثلاً استفاده از وسایل ایمنی هنگام ورزش یا دیگر فعالیتهایی که ریسک آسیب و ضربه دارند.
مثلاً وقتی فوتبالبازی میکنید از ضربهگیر ساق (شین گارد) استفاده نمایید.
این ترکیبات به نام بیلیوردین و بیلیروبین شناخته میشوند و در واقع رنگدانههایی هستند که وقتی خون تجزیه میشود به وجود میآیند. وقتی کبودیتان زرد میشود به این دلیل است که بیلیروبین بیشتری برای تجزیهٔ خون تولید شده و وقتی سبز میشود به دلیل حضور بیلیوردین است.
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید. کبودی معمولاً چیزی نیست که نگرانکننده باشد؛ اما خودش در عرض چند روز یا نهایتاً چند هفته خوب میشود.
عوامل خطر کبودیهای بیدلیل چیست؟
هر چند نمیتوان یک مؤلفه ژنتیکی خاص را مربوط به کبودیهای ناگهانی و بیدلیل دانست؛ اما مطالعات نشان میدهند افرادی که بدنشان بهراحتی کبود میشود اغلب همین مسئله را در چند عضو دیگر در خانواده نیز دارند.وقتی بدن کسی بهراحتی و بیدلیل کبود میشود ممکن است در اثر فعالیتهای روزمره و چیزهایی که معمولاً آسیبی محسوب نمیشوند بهراحتی دچار کبودی شود. مثلاً شاید پای این فرد بهآرامی به لبه میز بخورد و خیلی زود کبود شود.
علاوه بر ژنتیک، افزایش سن نیز میتواند فاکتوری در کبودیهای بیدلیل باشد. افراد سالمند اغلب بهراحتی دچار کبودی میشوند و این ناشی از ضعیفبودن رگهای آنهاست که مستعد نشت خون است، حتی با یک آسیب یا فشار ملایم.
همچنین خانمها نسبت به آقایان بیشتر احتمال دارد دچار کبودیهای بیدلیل شوند.
علت کبودیهای ناگهانی چیست؟
داروهابعضی از داروها میتوانند با نحوهٔ اثری که بر بدن میگذارند باعث کبودیهای ناگهانی شوند:
. داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ادویل و ناپروکسن.
. داروهای رقیقکننده خون مانند آسپرین و وارفارین. خون شما به طور طبیعی برای پیشگیری از خونریزی زیاد ناشی از آسیب، لخته میشود. داروهای رقیقکننده خون جلوی این لختهشدن را میگیرند که به این معنی است که هر گونه آسیب سطحی و جزئی میتواند باعث تجمع خون زیاد در زیر پوست شده و کبودی و خونمردگی ایجاد کند.
اختلالات خونریزی
اختلالات خونریزی زمانی رخ میدهند خون آنگونه که باید لخته نمیشود. انواع اختلالات خونریزی که میتوانند باعث کبودیهای بیدلیل شوند:
. هموفیلی A و B. هم هموفیلی A و هم هموفیلی B زمانی رخ میدهند که خون بهدرستی لخته نمیشود. هموفیلی A یک عارضه ژنتیکی است؛ اما هموفیلی B زمانی به وجود میآید که فرد دارای فاکتور IX برای لختهشدن خون نمیباشد.
. بیماری فون ویلبراند یک بیماری خونی ژنتیکی است که مشکلاتی در لختهشدن خون ایجاد میکند.
کمبود مواد مغذی
انواع مواد مغذی برای عملکردهای بدن لازم هستند و کمبود هر یک از آنها میتواند مشکلاتی برای سلامتی ایجاد کند که کبودیهای ناگهانی یکی از آنهاست.
. ویتامین C: ویتامین C به دلایل زیادی ضروری است که یکی از آنها التیام بدن است.
. آهن: آهن برای سلولهای سالم خون لازم است؛ زیرا به انتقال اکسیژن در سراسر بدن کمک میکند. بدون اکسیژن کافی، پوست مستعد کبودی میشود.
. ویتامین K: ویتامین K نقش مهمی در لختهشدن خون دارد و اگر کافی نباشد، فرایند لختهشدن خون با سرعتی که باید اتفاق نمیافتد و کبودی ایجاد میشود.
دیابت
دیابت یک عارضه مزمن است که در آن بدن نمیتواند بهاندازه کافی انسولین تولید کند یا از انسولین استفاده کند. این بیماری باعث میشود کبودی بیشتر از حد معمول باقی بماند؛ زیرا بر التیام زخم اثر میگذارد.
پایینبودن تعداد پلاکتهای خون
پلاکتهای خون سلولهای بخصوصی هستند که در خون وجود دارند. وقتی بعضی از رگها آسیب میبینند، پلاکتهای خون به هم میپیوندند تا بافت را ترمیم کنند. افرادی که پلاکتهای خونشان پایین است اغلب بهراحتی دچار کبودی میشوند؛ زیرا پلاکتهای کمی در خونشان هست. پایینبودن پلاکتهای خون ترومبوسیتوپنی نیز نامیده میشود و چند علت میتواند داشته باشد:
. بعضی از سرطانها مانند سرطان خون و سرطان طحال
. داروهای شیمیدرمانی
. درمانهای بیولوژیکی
. رادیوتراپی مغز استخوان یا لگن
. بزرگشدن طحال
سندرم کوشینگ
سندرم کوشینگ عارضهای است که زمانی ایجاد میشود که سطح هورمون کورتیزول در خون بسیار بالاست. این سندرم میتواند باعث نازک شدن پوست شده در نتیجه بهراحتی کبودی رخ بدهد.
سندرم اهلرز دانلوس
سندرم اهلرز دانلوس گروهی از بیماریهای وراثتی هستند که بر عملکرد و ساختار بافتهای همبند مانند پوست، مفاصل و دیوارهٔ رگها اثر منفی میگذارند. به همین دلیل بدن بهراحتی دچار کبودی میشود.
لنفوم غیرهوچکین
لنفوم غیرهوچکین نوعی سرطان است که در سلولهای لنفوسیت آغاز میشود. لنفوسیتها سلولهای ایمنی هستند که برای کمک به مبارزه با پاتوژنها طراحی شدهاند. اگر کسی دچار لنفوم غیرهوچکین باشد، خصوصاً در مغز استخوان، تعداد گلبولها و پلاکتهای خونش کم خواهد شد که باعث میشود دچار مشکلات لخته خون و کبودی شود.
دلایل کبودیهای ناگهانی چگونه تشخیص داده میشوند؟
برای تعیین اینکه چه چیزی باعث کبودیهای بیدلیل یک نفر میشود پزشک معاینهای از بیمار به عمل میآورد، سوابق پزشکیاش را مرور میکند و سؤالهایی میپرسد: . شرایط پیرامون کبودیها
. داروهای مصرفی
. رژیم غذایی فرد
. اینکه این مدل کبودیها در فرد دیگری در خانواده وجود دارند یا نه
همچنین شاید پزشک دستور آزمایش خون بدهد تا فاکتورهای متعددی را بررسی کند؛ مثلاً تعداد پلاکتها و فاکتورهای مربوط به انعقاد خون.
درمان
در خیلی از موارد، کبودیهای بیدلیل نیاز به درمان خاصی ندارند و خودشان خوب میشوند. اما اگر به دلیل این کبودیها درد داشته باشید میتوانید از کمپرس سرد برای کاهش جریان خون در ناحیه استفاده کنید. بالا نگهداشتن ناحیه کبودی (بالاتر از سطح قلب) نیز میتواند خوب باشد.کبودیهای ناشی از بیماریها و عوارض دیگر نیز با درمان آن عارضه یا بیماری صورت میگیرند.
چه زمانی مراجعه به پزشک لازم است؟
در این شرایط باید به پزشک مراجعه کنید:. کبودی خوب نشده است
. نمیدانید دلیل کبودیها چیست و اغلب نیز رخ میدهند
. کبودی بسیار دردناک است
آیا میتوان جلوی کبودیها را گرفت؟
جلوی کبودیها را بهراحتی نمیتوان گرفت، خصوصاً اگر دلیلش ناشناخته باشد.افرادی که فعالیتهای فیزیکی زیادی دارند باید بیشتر مراقب باشند و جلوی آسیبها را بگیرند. مثلاً استفاده از وسایل ایمنی هنگام ورزش یا دیگر فعالیتهایی که ریسک آسیب و ضربه دارند.
مثلاً وقتی فوتبالبازی میکنید از ضربهگیر ساق (شین گارد) استفاده نمایید.
آیا گزش حشرات باعث کبودی میشود؟
همه این طور نیستند؛ اما این احتمال وجود دارد که در اثر نیش و گزش حشرات، خونمردگی ایجاد شود.چقدر طول میکشد تا کبودی خوب شود؟
کبودیها معمولاً در عرض دو هفته برطرف میشوند. اگر کبودیتان درد داشت میتوانید از کمپرس سرد استفاده کنید. سرما به فرایند التیام کمک میکند؛ زیرا التهاب را کاهش داده و جلوی تجمع خون در ناحیه را میگیرد.چرا کبودیام زرد یا سبز است؟
کبودی اغلب طی پروسه التیام، رنگ عوض میکند. کبودیها معمولاً پنج تا ده روز بعد از آسیب به رنگ سبز یا زرد درمیآیند که دلیل آن ترکیبات خاصی است که بدن تولید میکند تا رگهای جمع شده در ناحیه را تجزیه کند.این ترکیبات به نام بیلیوردین و بیلیروبین شناخته میشوند و در واقع رنگدانههایی هستند که وقتی خون تجزیه میشود به وجود میآیند. وقتی کبودیتان زرد میشود به این دلیل است که بیلیروبین بیشتری برای تجزیهٔ خون تولید شده و وقتی سبز میشود به دلیل حضور بیلیوردین است.
عدد زیر را وارد کنید