یائسگی؛ تعریف، علائم و علل

یائسگی به معنای ختم دوران قاعدگی و باروری است. یائسگی در طی مدت 12 ماه پس از آخرین قاعدگی شما ایجاد می شود و یک روند بیولوژیک طبیعی بدن محسوب می گردد و نه یک مشکل بالینی.

هر چند علایم و نشانه های فیزیکی و جسمانی ناشی از یائسگی می توانند خواب تان را مختل نموده و انرژی تان را تحلیل ببرند و در نهایت به صورت غیر مستقیم احساس ناراحتی و اندوه را در شما تقویت نماید ولی این یک روند طبیعی زندگی است که شما می توانید با رعایت توصیه هایی، از عوارض آن بکاهید.

تغییرات هورمونی در دوران یائسگی منجر به ظهور علایم بالینی یائسگی می گردد ولی عقاید غلطی وجود دارند مبنی بر این که تحول دوران یائسگی را عامل تغییرات احساسی فرد می پندارند.

اول از همه باید بدانید که یائسگی به هیچ وجه بدین معنا نیست که پایان زندگی نزدیک شده است چرا که هنوز نیمی از زندگی شما باقی مانده است.

ثانیا یائسگی حس زنانه و جنسی شما را خاموش نخواهد کرد. در حقیقت شما ممکن است یکی از هزاران خانمی گردید که نگرانی هایش در مورد بارداری و قاعدگی به پایان رسیده است.

از همه مهم تر این که یائسگی یک بیماری محسوب نمی شود و اگر علایم شدیدتر یائسگی را دارید نباید از معالجه و بهبود آن ناراحت و بیزار باشید و نباید به یائسگی به چشم یک مشکل یا بیماری نگاه کنید.

معالجات بسیاری برای تخفیف علایم ناراحت کننده ی دوران یائسگی وجود دارند و این معالجات از ایجاد سازگاری هایی در الگوی زندگی تا درمان هورمونی گسترش یافته اند.

یائسگی به هیچ وجه بدین معنا نیست که پایان زندگی نزدیک شده است چرا که هنوز نیمی از زندگی شما باقی مانده است

علایم:

اساسا تا زمانی که یک سال از آخرین قاعدگی شما سپری نشده باشد نباید خود را یائسه فرض کنید. سن میانگین یائسگی 50 تا 51 سال می باشد.

علایم و نشانه های قاعدگی که ممکن است قبل از گذشت یک سال از آخرین قاعدگی تان ظهور نمایند، عبارت هستند از:

* قاعدگی های نامنظم

* کاهش باروری

* خشکی واژن

* احساس گرما( گر گرفتن)

* اختلال خواب

* تغییرات روحی - روانی

* افزایش چربی شکمی

* نازک شدن موها

* کاهش تورم سینه ها

زمان مراجعه به پزشک:

مراجعه به پزشک در طی سال هایی که به یائسگی منتهی می شوند(دوره پیش از یائسگی) اهمیت دارد و نیز در سال های پس از یائسگی نیز باید به منظور انجام اقدامات پیشگیرانه و محافظت از سلامت و مراقبت از شرایط بالینی که به همراه افزایش سن ممکن است حادث شوند، تحت نظر پزشک باشید.

اگر یک قاعدگی را نداشتید اما مطمئن هم نیستید که نقطه شروع یائسگی شما هست و یا خیر، ممکن است لازم باشد برای بررسی این که آیا باردار شده اید و یا خیر، به پزشک معالج مراجعه کنید. پزشک معالج یک تاریخچه ی بالینی از شما می گیرد و یک معاینه بالینی از شما انجام می دهد و اگر لازم باشد یک آزمایش بارداری را تجویز می نماید. اگر پس از یائسگی دچار خون ریزی گشتید باید همواره به دنبال توصیه های پزشکی بروید و موضوع را پیگیری نمایید چرا که اگر مشکلی برای شما باشد و در مراحل اولیه تشخیص داده شود موفقیت در درمان آن به مراتب بهتر از حالتی خواهد بود که شما آن را نادیده بگیرید.

اگر پس از یائسگی دچار خون ریزی گشتید باید همواره به دنبال توصیه های پزشکی بروید و موضوع را پیگیری نمایید

علل:

علل یائسگی عبارت هستند از:

* کاهش طبیعی هورمون های تولید مثل و باروری:

به موازات این که شما به سنین پس از 30 سالگی می رسید، به تدریج تخمدان های شما شروع به کاهش تولید هورمون های تنظیم کننده ی قاعدگی(یعنی استروژن و پروژسترون) می کنند و با گذشت زمان، تخمک های کمتری در هر ماه در تخمدان های شما به بلوغ می رسند و تخمک گذاری کمتری مورد انتظار است. علاوه بر این، افزایش هورمون پروژسترون پس از تخمک گذاری به میزان قابل توجهی کاهش می یابد( پروژسترون هورمونی است که بدن تان را برای بارداری آماده می سازد). به علت اثرات هورمونی مذکور توانایی باروری شما کاهش می یابد، این تغییرات هورمونی در سنین 40 سالگی و پس از آن بیشتر نمود می یابند. دوره های قاعدگی شما ممکن است طولانی تر و یا کوتاه تر، سنگین تر یا سبک تر گردد و نیز تکرر قاعدگی ها ممکن است افزایش یا کاهش یابد تا این که سرانجام تخمدان های تان تولید تخمک را متوقف کنند و دیگر عادت ماهیانه نداشته باشید. اگر چه غیر معمول است ولی احتمال دارد که شما هر ماه درست سر موعد مقرر مانند ماه گذشته قاعدگی داشته باشید، ولی به احتمال بیشتر برخی بی نظمی ها را در قاعدگی های تان خواهید داشت.

اگر چه غیر معمول است ولی احتمال دارد که شما هر ماه درست سر موعد مقرر مانند ماه گذشته قاعدگی داشته باشید

* عمل جراحی هیسترکتومی یا خارج کردن رحم:

در عمل هیسترکتومی، رحم شما برداشته می شود ولی تخمدان های تان برداشته نمی شود و این عمل غالبا سبب یائسگی نمی گردد اگر چه برای مدت طولانی قاعدگی نخواهید داشت ولی تخمدان های تان همچنان تخمک ها را رها کرده و استروژن و پروژسترون تولید می نمایند. ولی در یک عمل جراحی دیگر که در آن هر دو مورد رحم و تخمدان های شما در آورده می شود(عمل هیسترکتومی کامل به همراه برداشت تخمدان های هر دو طرف) می تواند بدون سپری کردن هیچ مرحله انتقال و تغییر، موجب یائسگی گردد. قاعدگی های شما یک باره متوقف خواهد شد و محتمل است که احساس گر گرفتگی و دیگر علایم و نشانه های یائسگی را پس از عمل جراحی داشته باشید.

* شیمی درمانی و پرتو درمانی:

این درمان های بیماری سرطان می توانند محرکی برای یائسگی باشند و موجب ظهور علایمی نظیر گر گرفتگی در طی دوره های درمان و یا در طی مدت 3 تا 6 ماه گردند.

* عدم کفایت اولیه تخمدان:

در حدود 1 درصد از زنان قبل از سن 40 سالگی، یائسگی را تجربه می کنند و یائسگی ممکن است به دلیل عدم کفایت اولیه تخمدان ایجاد می شود(حالتی که تخمدان های شما در تولید مقادیر طبیعی از هورمون های باروری ناتوان باشد) که این عارضه از عوامل ژنتیکی و یا بیماری اتوایمیون ناشی می شوند. لازم به ذکر است که اغلب نمی توان دلیل قطعی نارسایی زودرس تخمدان را دریافت.

برای مشاهده ی وب سایت دکتر فرشچی می توانید به آدرس اینترنتی www.novindiet.com مراجعه نمایید.

دکتر حمیدرضا فرشچی - همکار تبیان

متخصص تغذیه - فوق تخصص دیابت و چاقی

اگر می خواهید با کارشناسان تغذیه ی سایت درباره رژیم های غذایی مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.

اگر می خواهید با پزشکان سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.

برای شرکت در بحث های انجمن سایت مرتبط با بهداشت و سلامت، اینجا را کلیک کنید.