هشدار نسبت به مصرف كلسيم اضافی در سالمندان
هشدار نسبت به مصرف كلسيم اضافي در سالمندان
در سال‌هاي اخير تلويزيون، روزنامه‌ها و همه رسانه‌هاي عمومي سعي در جا انداختن مصرف كلسيم و ويتامين D در برنامه غذايي سالمندان داشته‌اند، تا حدي كه همه جا براي نشان دادن يک خانم يا آقاي سالمند سالم، يك ليوان شير در دستش مي گذارند.
اما تحقيقي جديد نشان مي دهد سالمنداني كه مقدار زيادي كلسيم و ويتامين D مصرف مي كنند، در معرض آسيب‌هاي مغزي وسيع‌تري قرار دارند. كلسيم و ويتامين D اضافي قادر به ايجاد اختلالات رفتاري افسردگي و حتي سكته در سالمندان خواهند بود.
مارتا اي پاين(سرپرست تحقيق و يكي از استادان دانشگاه روانپزشكي و رفتارشناسي دانشگاه دوك در كاروليناي شمالي) مي گويد: " وجود آسيب‌هاي مغزي در سالمندان چندان غيرمعمول نيست، اما چيزي كه حائز اهميت است گستردگي اين آسيب‌هاست كه ما در تحقيقات همه‌جانبه خود بر روي عملکرد مغز دريافته‌ايم كه مصرف زياد كلسيم و ويتامين D باعث افزايش آسيب‌هاي مغزي در سالمندان خواهد شد."
وي با اشاره به اينكه آزمايش‌هاي اخير اولين مطالعاتي است كه به بررسي رابطه بين مغز با تغذيه مي پردازد، مي گويد:" در ابتداي تحقيقات به درستي نمي دانستيم که كدام يك از عوامل غذايي، قادر به آسيب مغزي خواهد بود، اما نهايتاً به اين نتيجه رسيديم كه ازدياد مصرف ويتامين D و كلسيم ، ايجاد اختلال را افزايش مي دهند."
با اين وجود، متخصصان تغذيه معتقدند فعلا نبايد مردم را از مصرف كلسيم و ويتامين D اضافي منع کرد، چرا كه مصرف اين دو ماده مغذي براي حفظ سلامت استخوان ها به خصوص در سالمندان بسيار حياتي است.
تحقيقات گسترده در سال‌هاي اخير همگي نشانگر آن است كه بيماري پوكي استخوان ، مشكلي جهاني است، تا جايي كه تمام سازمان‌ها و متوليان بهداشتي در سرتاسر جهان مصرف 1200ميلي‌گرم كلسيم در روز و 800 تا 1000 واحد بين‌المللي ويتامين D را براي بزرگسالان بالاي 50 سال توصيه مي كنند، البته بايد متذکر شد که مصرف مکمل ها به خصوص در سنين بالا ، بايد تحت نظز پزشک باشد، نه خودسرانه.
در همين راستا، بيشتر كارشناسان مصرف منابع طبيعي كلسيم را به جاي مصرف مكمل پيشنهاد مي كنند. از بهترين منابع کلسيم: لبنيات مثل شير، ماست، پنير ، کشک و قره قوروت و نيز غذاهاي دريايي به ويژه ماهي تن، کيلکا و ساردين است. نياز افراد بالغ به کلسيم حداقل 1000 تا 1200 ميلي گرم کلسيم در روز است. البته در زنان باردار ، شيرده ، يائسه و افراد مسن و بچه ها بيشتر بوده و 1500 تا 2000 ميلي گرم در روز است. ساير منابع کلسيم شامل: سبزيجات برگ سبز مثل کلم پيچ ، اسفناج ، کرفس، جعفري و نيز شلغم ، هويج ، زيتون ، پرتقال ، انگور ، توت فرنگي ، خرمالو ، کشمش ، بادام ، پسته ، بادام زميني ، گردو و حبوبات است.
ويتامين D كه فاكتوري مناسب براي جذب بيشتر كلسيم در بدن به شمار مي آيد، به واسطه تابش آفتاب به سطح پوست، ساخته مي شود كه با افزايش سن اين ساخت و ساز كاهش مي يابد. متخصصان ،مصرف منابع طبيعي آن را كه عبارتند از: جگر، ماهي‌هاي آب شور، محصولات لبني(کره و خامه) و زرده تخم مرغ را توصيه مي كنند. روغن کبد ماهي غني ترين منبع آن است.
دانشمندان دانشگاه كارولينا در تحقيقات اخير خود به اين نتيجه رسيده‌اند كه بين ضايعات مغزي گسترده و دريافت بالاي محصولات لبني پرچرب هم رابطه‌اي وجود دارد و اين موضوع، آنها را در نتيجه‌گيري تأثير كلسيم و ويتامين‌ها مصمم‌تر كرده است.
اين گروه تحقيق با بررسي MRI مغزي 232 مرد و زن، در سنين 60 تا 86 سال دريافتند كه همه آنها داراي آسيب‌هاي مغزي با گستردگي‌هاي متفاوتي بودند و با بررسي ساير عوامل پزشكي و فشار خون اين افراد به اين نتيجه رسيدند كه افزايش مصرف كلسيم و جذب بيشتر آن از طريق ديواره رگ ها و ته‌نشين شدن آن(با حالتي مشابه آنچه در استخوان‌ها اتفاق مي افتد) باعث تنگ شدن ديواره عروق مي شود و قدرت ارتجاعي آنها را كم مي كند و افزودن ويتامين D به اين آزمايش اين فرآيند را بدتر مي كند. در واقع ضايعات عروقي، چنانچه در مغز اتفاق بيفتد، قادر به گسترش آسيب‌هاي مغزي خواهد بود.
قرارگيري اين تحقيقات در كنار بررسي‌هايي كه همگي مصرف كلسيم و ويتامين D را براي سالمندان مفيد معرفي مي كنند، باعث كشمكش بين محققان اين بررسي و متخصصان طرفدار مصرف مکمل كلسيم و ويتامين D در سالمندان شده است.
*مطالب مرتبط:
به ويتامين D اهميت بيشتري بدهيم
ويتامين D (قسمت اول) و (قسمت دوم) و (قسمت سوم)