جوایز ادبی دنیا ( قسمت اول)
جایزه ادبی مَنبوكر(ManBooker) یا همان بوكرمن، هر سال به بهترین رمان جدید انگلیسیزبان سراسر دنیا داده میشود.
اما جایزه اصلی بوكر تنها به نویسندگان انگلستان و مستعمرات گذشته این كشور، نظیر ایرلند، استرالیا، هند و... اهدا میشود.
درواقع رقم اصلی جایزهای كه با نام بوكر میشناسیم تا سال 2002، 21 هزار پوند بود، اما از این سال تا كنون با پشتیبانی گروه «من» به 50 هزار پوند معادل تقریبا صد میلیون تومان افزایش یافت و به این ترتیب كلمه «من» نیز به ابتدای آن اضافه شد. بوكر هر 2 سال یك بار برگزار میشود .
علاوه بر این در سال ۲۰۰۵، جایزه دیگری كه هر نویسنده زندهای از هر جای دنیا واجد شرایط گرفتن آن است، با نام جایزه بینالمللی بوكر معرفی شد و نسخه روسیاش نیز با نام جایزه بوكر روسی در سال ۱۹۹۲ آغاز به كار كرد.
اما بوكر كه بهنظر میرسد قصد دارد تمام دنیا را پوشش دهد، به همین جا قناعت نكرد و جایزه بوكر آسیایی را نیز راه انداخت و پس از نوبت به جالبترین نوع آن یعنی بوكر عربی رسید. راهاندازی بوكر عربی، همان طور كه انتظار میرود، زیر سر امارات است. امارات كه در سالهای اخیر هر چه در توان دارد برای مطرح كردن خود در عالم فرهنگ و هنر به كار گرفته است این بار نیز با همكاری مؤسسه جایزه بوكر مجموعه تازهای را تشكیل داد كه هدفش اعطای جایزه به بهترین نویسندگان عرب است.
بوكر عربی 13 تیر امسال رسما با انتشار بیانیهای اعلام موجودیت كرد. جالب این كه در این مؤسسه، مشهورترین و مهمترین نویسندگان عرب عضویت دارند و هنوز راه نیفتاده، مهمترین جایزه ادبی جهان عرب محسوب میشود. اما ارزش مالیاش از بوكر اصلی كمتر و معادل 50 هزار دلار آمریكاست.
جایزه بین المللی بوکر به هر نویسنده ای که به زبان انگلیسی بنویسد و یا رمانش به انگلیسی ترجمه شده باشد اهدا می شود و بنابر این راه برای معرفی نویسندگان غیر انگلیسی باز می شود اما کماکان زبان اصلی در این جایزه به استثنای نسخه های روسی یا عربی زبان انگلیسی است.
روند تعیین برنده
مثل همه جوایز دیگر در تمام دنیا، در جایزه بوكر نیز به جز برگزاركننده، نقش ناشران بیش از همه است و از ابتدا، همه كسانی كه به نوعی به دنیای كتاب مربوط میشوند در آن نقش دارند. هر سال ابتدا كمیتهای در مؤسسه بوكر تشكیل میشود كه به نام كمیته مشاوران معروف است. اعضای این كمیته عبارتند از: یك نویسنده، 2 ناشر، یك كارگزار ادبی، یك كتابفروش، یك كتابدار، نماینده گروه من (كه پشتوانه مالی جایزه را تأمین میكند) و 3 نماینده بنیاد بوكر كه یكی از آنها رئیس كمیته است.
مهمترین وظیفه این كمیته، انتخاب اعضا و رئیس هیأت داوران است. یعنی اعضای داوری آثار، بیش از آن كه تحت نظر نویسندگان تعیین شوند، توسط كسانی انتخاب میشوند كه وظیفهشان ارائه كتاب به مردم است. جالبتر از این، تركیب هیات داوران است.
كمیته مشاوران، یك منتقد ادبی، یك استاد دانشگاه، یك ویراستار ادبی، یك نویسنده و یك چهره برجسته ادبی را بهعنوان اعضای هیات داوری معرفی میكنند و كارشان تمام میشود. اما پس از این مرحله نیز كه مهمترین قسمت كار است، ناشران نقش اصلی را بازی میكنند، چرا كه این ناشران هستند كه باید حداكثر 2 عنوان كتاب جدید خود(یعنی كتابی كه در سال مورد داوری منتشر شده است) را به بنیاد بوكر معرفی كنند.
البته كتاب نویسندگانی كه قبلاً جایزه بوكر را گرفتهاند یا در ۱۰ سال گذشته جزو فهرست نهایی آن بودهاند نیز بدون معرفی ناشر، بررسی میشود. علاوه بر این، ناشران میتوانند تا 5 عنوان كتاب دیگر را به تشخیص خود برای بررسی معرفی كنند و تمام این فهرست، كاملا محرمانه است.
داوران ابتدا یك فهرست اولیه و سپس یك فهرست نهایی شامل 6 عنوان كتاب را معرفی میكنند. برای عضویت در فهرست نهایی باید حداقل یكی از داوران از كتاب حمایت كند و همه نویسندگانی كه كتابشان به فهرست نهایی راه پیدا كرده است، یك نسخه جلد چرمی از كتابشان به همراه ۲۵۰۰ پوند پول نقد دریافت میكنند.
همشهری آنلاین
عدد زیر را وارد کنید