آموزش برنامه نویسی گام اول
موضوع این گام:
اهداف کلی :
آشنایی با تاریخچه و مزایای زبان برنامهنویسی ++C و بیان مفاهیم بنیادی شیگرایی و عناصر مهم برنامههای ++C
اهداف رفتاری و عمکردی:
انتظار میرود پس از پایان این جلسه بتوانید:
- مزایای زبان ++C را بر زبانهای مشابه ذکر کرده و تفاوت آن را با زبان C بیان کنید.
- شرح مختصری از روند پیشرفت زبانهای برنامهنویسی را بیان کرده و مشکلات هر دوره را به اختصار شرح دهید.
- مزایای شیگرایی در تولید نرمافزار را برشمارید.
- قالب کلی برنامههای ++C را بشناسید و بتوانید برنامههای کوچک را نوشته و آزمایش کنید.
- عملگر ورودی و خروجی را در ++C شناخته و از آنها در برنامهها استفاده کنید.
- نحوه اعلان متغیرها و شیوه مقداردهی به آنها را بدانید.
- علت و شیوههای افزودن توضیح به کد برنامه را شرح دهید.
- علت و شیوه معرفی ثابتها در برنامه را شرح دهید.
سرفصل های تئوری:
سرفصل های عملی:
- نشان دادن یک برنامه گرافیکی ساده
- تغییر وعوض كردن دستورات گرافیكی مثال اول
- نوشتن برنامه علامت المپیک
مزیت استفاده از زبان C:
زبان C یک زبان همه منظوره است. در این زبان عملگرهایی تعبیه شده که برنامهنویسی سطح پایین و به زبان ماشین را نیز امکانپذیر میسازد.
چون C عملگرهای فراوانی دارد، کد منبع برنامهها در این زبان بسیار کوتاه است.
زبان C برای اجرای بسیاری از دستوراتش از توابع کتابخانهای استفاده میکند و بیشتر خصوصیات وابسته به سختافزار را به این توابع واگذار مینماید برنامه مقصدی که توسط کامپایلرهای C ساخته میشود بسیار فشردهتر و کمحجمتر از برنامههای مشابه در سایر زبانها است.
ساختار كلی یك برنامه با یك مثال:
اولین خط از کد بالا یک «راهنمای پیشپردازنده» است. راهنمای پیشپردازنده شامل اجزای زیر است:
کاراکتر # که نشان میدهد این خط، یک راهنمای پیشپردازنده است. این کاراکتر باید در ابتدای همه خطوط راهنمای پیشپردازنده باشد.
عبارت include که نام یک «فایل کتابخانهای» که میان دو علامت <> محصور شده است بعد آن قراردارد.
باید بدانیم که:
هر برنامه فقط باید یک تابع main() داشته باشد و دستورات در زبان سی باید با علامت سمی کالن پایان یابند.
با استفاده از دو علامت اسلش "//" هر متنی که بعد از دو علامت اسلش بیاید تا پایان همان سطر یک توضیح تلقی میشود و هر متنی که با علامت /* شروع شود و با علامت */ پایان یابد یک توضیح تلقی میشود.
عملگر خروجی:
علامت << عملگر خروجی در ++C نام دارد (به آن عملگر درج نیز میگویند).
عملگر خروجی، مقادیر موجود در سمت راستش را به خروجی سمت چپش میفرستد.
دستور cout معمولا به صفحهنمایش اشاره دارد. در نتیجه مقدار روی صفحه نمایش درج میشود.
یک «لیترال» رشتهای از حروف، ارقام یا علایم چاپی است که میان دو علامت نقل قول " " محصور شده باشد.
یک «کاراکتر» یک حرف، رقم یا علامت قابل چاپ است که میان دونشانه ' ' محصور شده باشد. پس 'w' و '!' و '1' هر کدام یک کاراکتر است.
به تفاوت سه موجودیت «عدد» و «کاراکتر» و «لیترال رشتهای» دقت کنید: 6 یک عدد است، '6' یک کاراکتر است و "6" یک لیترال رشتهای است.
متغیرها و نحوه تعریف یك متغیر در زبان ++C:
«متغیر» مکانی در حافظه است که چهار مشخصه دارد: نام، نوع، مقدار، آدرس. وقتی متغیری را تعریف میکنیم، ابتدا با توجه به نوع متغیر، آدرسی از حافظه در نظر گرفته میشود، سپس به آن آدرس یک نام تعلق میگیرد. ( درابتدای گام ما صحبتی از آدرس حافظه نمی کنیم. )
باید بدانید در ++C قبل از این که بتوانیم از متغیری استفاده کنیم، باید آن را اعلان نماییم.
نحوه اعلان یک متغیر:
نام نوع
نوع متغیر:
به کامپایلر اطلاع میدهد که این متغیر چه مقادیری میتواند داشته باشد و چه اعمالی میتوان روی آن انجام داد.
نام متغیر :
اسامی متغیرها با مسما باشد. این نام حداکثر میتواند 31 کاراکتر باشد، نباید با عدد شروع شود، علایم ریاضی نداشته باشد و همچنین «کلمه کلیدی» نیز نباشد. کلمات کلیدی کلماتی هستند که به عنوان دستور در این زبان مورد استفاده قرار می گیرند.
دستور زیر تعریف یک متغیر صحیح را نشان میدهد:
جدول زیرنوع های موجود در زبان ++C را نشان می دهد.
عملگرهای حسابی ساده
نماد در ++ C |
نماد ریاضی |
کاربرد |
+ | + | جمع |
- | - | تفریق |
* | × | ضرب |
/ | + |
تقسیم (صحیح) |
% |
mod, ≡ |
باقی مانده |
نکته: با استفاده از این عملگرها روی متغیرها، اعداد و عبارات، محتوی خود متغیر تغییری نمی کند. برای ذخیره سازی حاصل عبارت باید از عملگر انتساب (=) استفاده شود.
ابتدا حاصل عبارت سمت راست محاسبه شده و سپس با دستور انتساب در x ریخته می شود.
نکته: (Operator Precedence, Associatively) در عبارت ابتدا عملیات أ— و أ· و باقی مانده و پس از آن + و – انجام می شود. برای عوض کردن این ترتیب باید از پرانتز استفاده شود. (کروشه [ ] قابل استفاده نیست.) در جاهایی که تقدم بین عملگرها وجود ندارد عبارت از چپ به راست ارزیابی می شود.
در بسیاری از موارد بهتر است متغیرها را در همان محلی که اعلان میشوند مقداردهی کنیم. استفاده از متغیرهای مقداردهی نشده ممکن است باعث ایجاد دردسرهایی شود.
دردسر متغیرهای مقداردهی نشده وقتی بزرگتر میشود که سعی کنیم متغیر مقداردهی نشده را در یک محاسبه به کار ببریم. مثلا اگر x را که مقداردهی نشده در عبارت y = x + 5; به کار ببریم، حاصل y غیر قابل پیشبینی خواهد بود. برای اجتناب از چنین مشکلاتی عاقلانه است که متغیرها را همیشه هنگام تعریف، مقداردهی کنیم.
مثال:
در بعضی از برنامهها از متغیری استفاده میکنیم که فقط یک بار لازم است آن را مقداردهی کنیم و سپس مقدار آن متغیر در سراسر برنامه بدون تغییر باقی میماند. مثلا در یک برنامه محاسبات ریاضی، متغیری به نام PI تعریف میکنیم و آن را با 3.14 مقداردهی میکنیم و میخواهیم که مقدار این متغیر در سراسر برنامه ثابت بماند. در چنین حالاتی از «ثابتها» استفاده میکنیم. یک ثابت، یک نوع متغیر است که فقط یک بار مقداردهی میشود و سپس تغییر دادن مقدار آن در ادامه برنامه ممکن نیست.
تعریف ثابتها مانند تعریف متغیرهاست با این تفاوت که کلمه کلیدی const به ابتدای تعریف اضافه میشود.
مثال:
گام به گام با برنامه نویسی به زبان ++C
بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان
منبع:
مطالب مرتبط