ذرات بنیادی بسیار ریز ١
 ذرات تشکیل دهنده پروتون |
در مطالب قبل به آفرینش جهان اشاره شد، نمایی کلی از این حادثه را در شکل زیر می بینید. روی شکل کلیک کنید تا به طور واضح، اتفاقاتی را که بعد از انفجار بزرگ افتاده است، ببینید.
همه چیز، حتی بدن انسان از ذرات بسیار ریزی به نام اتم ساخته شده است.
در قرن نوزدهم، بیش تر دانشمندان بدون این که اتم را دیده باشند، وجود آن را پذیرفتند و ما امروزه تنها به کمک میکروسکوپ هایی خاص می توانیم از تک تک اتم ها عکس بگیریم و می دانیم که اتم ها از ذرات ریزتری به نام پروتون، نوترون و الکترون تشکیل شده اند.
داستان در همین جا پایان نمی یابد؛ در دهه ١٩٦٠ میلادی بود که دانشمندان اعلام کردند که همین ذرات ریز از ذرات بسیار ریزتری ساخته شده اند ؛ بعضی از آن ها، " کوارک" نام گرفته اند. شاید به زودی بتوانیم از کوارک ها نیز عکس بگیریم!!!
به نظر شما با این توصیف های بالا، درست نیست که بگوییم :
<<هر جرمی که بُعد داشته باشد، تقسیم شدنی است>> ؟!
ذرات ریز دیگری نیز وجود دارند که می توان آن ها را" عامل انرژی" و نیرو دانست. این ذرات به فراوانی در طبیعت یافت شده ونام آن ها "بوزون" است که به شکل موج ظاهر شده و چهار نیروی شناخته شده فیزیک هسته ای را تولید می کنند. روی تمامی شکل های زیر کلیک کنید تا دقیق تر ببینید.
 هسته های اتمی و نیروهای آن ها |
این نیروها عبارتند از:
نیروی ضعیف هسته ای، نیروی قوی هسته ای، نیروی گرانشی و نیروی الکترومغناطیسی.
بوزون ها به دو گروه عمده تقسیم می شوند:
بوزون هایی که از کوارک ساخته شده اند و بوزون هایی که از کوارک ساخته نشده اند.
بوزون هایی که از کوارک ساخته نشده اند، عبارتند از:
فوتون ها، گراویتون ها، گلوئون ها و بوزون های حامل.
در مورد فوتون ها در مطلب قبلی اندکی اطلاعات به دست آوردید؛ همان گونه که گفتیم، فوتون ها در دماهای میلیاردها درجه ای طبیعت به وجود آمده اند، نه تنها دارای عمر ابدی هستند، بلکه فراوان ترین ذرات موجود در جهان نیز هستند؛ به طوری که به ازای هر یک اتم، یک میلیارد فوتون وجود دارد. انسان نیز توانسته است به هنگام شکافتن هسته اتم (در انفجار اتمی) و در اتصال هسته اتم (انفجار هیدروژنی)، با تبدیل ماده به انرژی، مقادیر عظیمی از فوتون های پر انرژی مانند فوتون های رادیواکتیو (اشعه گاما) و ... را به وجود آورد. میزان انرژی به دست آمده از مقدار معینی از ماده را با فرمول مشهور انیشتین می توان اندازه گرفت:
E = mC2
در این معادله، E مقدار انرژی به دست آمده، m جرم ماده و c سرعت نور در خلأ است.
بوزون هایی که از کوارک ساخته نشده اند
|
مسیر برخورد فوتون ها در اتاقک ابر
زمانی که یک الکترون، یک فوتون با انرژی کافی را جذب یا دفع کند، به "پوزیترون" یا "پاد الکترون" تبدیل می شود. اگر یک الکترون با پوزیترون برخورد کند، هر دو نابود می شوند و یک فوتون ایجاد می شود. این پدیده نیز معادله انیشتین را تأیید می کند و نشان دهنده تبدیل ماده به انرژی است.
مقایسه ابعاد ذرات ریز درون اتم
|
اگر به اطلاعات دقیق تری راجع به بقیه ذرات مانند گلوئون، گراویتون و بوزون های حامل علاقه دارید، می توانید به کتاب "دهر" نوشته دکتر حسین سالاری مراجعه نمایید.
در مطلب بعد، با انواع بوزون هایی که از کوارک ساخته شده اند، آشنا خواهیم شد.
برگرفته از کتاب " دهر" ، نوشته "دکتر حسین سالاری"
