گرایش به شیرینی نشانه کم خونی است؟!
شاید این موضوع برای شما عادی باشد که به مزه‌ای خاص مثل شیرینی، شوری یا ترشی علاقه داشته باشید و مثلا شیرینی خور باشید، اما از ترشی فراری باشید!
بعضی ها می گویند گرایش به یک طعم و مزه خاص می تواند علامت ابتلا به یک بیماری باشد؛ مثلا می گویند کم خون ها بیشتر شیرینی می خورند و... .
در رابطه با صحیح یا غلط بودن این قبیل باورها با دکتر مسعود کیمیاگر، متخصص تغذیه و رژیم درمانی گفتگویی داشته ایم.
آیا گرایش به یک طعم و مزه خاص می تواند نشانه ابتلا به یک بیماری باشد؟
نه؛ ولی تغییرات فیزیولوژیک در بدن یک فرد می تواند سبب این حالت شود. این دقیقا منشا همان حالتی است که در خانم های باردار اتفاق می افتد، زیرا در دوران بارداری حس بویایی و چشایی خانم ها افزایش می یابد، لذا به یک سری غذاها تمایل بیشتر و به یک سری غذاها تمایل کمتری نشان می دهند.
در مورد افرادی هم که خوراکی های خاصی را هوس می کنند، ممکن است این موضوع اتفاق بیفتد.
یعنی تغییرات هورمونی باعث می شود غذاهای خاصی را هوس کنیم؟
تا حدودی، بله. به طور کلی هوس های غذایی سه وجه دارند: یک وجه، فیزیولوژیک است، یک وجه روانی و وجه دیگر اجتماعی.
وجه فیزیولوژیک همین است که افراد به یک بو یا مزه خاصی حساس می شوند و دلیل آن هم تغییرات هورمونی است.
وجه اجتماعی معمولا تجربی است، مثلا فرد در یک موقعیت و شرایط خاص، غذایی را میل می کند که برایش لذت‌بخش است. وقتی این موضوع چند بار تکرار شود و همان محیط را برای فرد تداعی کند، سبب می شود فرد به مزه آن غذا متمایل تر شود. عکس این موضوع هم صادق است یعنی سبب زده شدن فرد از مزه ای خاص می شود.
وجه روانی هم این است که وقتی فردی با دوستان خود است، ممکن است اخلاق و رفتار و علایق دوستانش به او منتقل شود، یا فرد به طور ناخودآگاه بخواهد خود را با دیگران هم فکر و هم سلیقه نشان دهد (به عنوان مثال در دوران نامزدی دختر و پسر) و به همین دلیل به سمت طعمی خاص گرایش می یابد.
پس این باورهایی که در رابطه با گرایش به شیرینی و مبتلا بودن به کم‌خونی یا افسردگی وجود دارد، اشتباه است؟
ببینید؛ معمولا آن هایی که افسردگی دارند با خوردن غذاهای شیرین مثل بستنی و شکلات، یک حالت شعف و شادی پیدا می کنند، چون هورمونی به نام بتاآندورفین پس از مصرف این غذاها در بدن ترشح می شود که باعث می گردد افراد افسرده و کسل، حال شان بهتر شود؛ مثلا دادن حلوا در مراسم عزاداری همین اثر را دارد. اما در رابطه با شوری و ترشی چنین چیزی نداریم.
البته نمی توان در مورد هر یک از این حالت ها به طور قطع حرفی زد، ولی عادت کردن بدن به یک مزه، بیشتر به نوع ذائقه و تغییرات هورمونی مربوط است.
این عادت، مشکل و بیماری خاصی هم در فرد ایجاد می کند یا نه؟
خب، مصرف افراطی یک ماده غذایی خاص در درازمدت ، طبیعی و درست نیست و اثرات مُضری دارد.
مثلا هر کسی ممکن است در حالت افسردگی، ناراحتی و مشکلات زندگی اش به مزه شیرین گرایش یابد تا به طور موقتی و لحظه ای خود را آرام کند، اما وقتی زیاد شیرینی بخوریم، شیرینی و چربی تاثیرات مضری دارند که از آن جمله می توان به چاقی، دیابت، بالا رفتن چربی خون و... اشاره کرد.
مصرف مداوم غذاهای شور هم در فشار خون تاثیر می گذارد، به ویژه در کسانی که حساسیت بیشتری دارند. وقتی مصرف غذاهای شور به صورت یک عادت درآید، در درازمدت سبب افزایش فشار خون می شود.
اما در رابطه با ترشی باید گفت که مشکل خاصی ایجاد نمی کند. به هر حال در قدیم گفته می‌شد ترشی معده را اذیت می کند، اما این مربوط به مصرف ترشی در حد زیاد و در افرادی است که حساسیت دارند، و گرنه معده ما خودش اسید ترشح می کند.
معده به سه شکل تحریک می شود:
تحریک مکانیکی که با مصرف غذاهای دیرهضم مثل گوشت های سفت و برخی سبزیجات سخت و محکم رخ می دهد. یکی تحریک شیمیایی است که با مصرف ادویه و برخی مواد شیمیایی رخ می دهد و یکی تحریک حرارتی است که با مصرف غذاهای خیلی داغ یا خیلی سرد رخ می دهد.
شما به کسانی که به طور مداوم به یک مزه خاص تمایل دارند، مثلا مدام هوس شیرینی یا شوری را دارند، چه توصیه ای می کنید؟
خب، بهتر است آن ها ریشه این گرایش را پیدا کرده و یک جایگزین برای غذای مذکور پیدا کنند. مثلا اگر در یک لحظه هوس شیرینی و شکلات می کنند، ببینند چه کاری حواس آن ها را پرت می‌کند؛ کارهایی مانند زنگ زدن به یک دوست، سرگرم کردن خود به یک کار مفید، قرآن یا دعا خواندن، کتاب خواندن، 5 دقیقه بیرون رفتن از خانه، دوش گرفتن و ... .
به شکل های مختلف می توانند در آن لحظه هوس و فکر خوردن آن ماده غذایی خاص را از سرشان بیرون کنند تا مانع از بروز آثار منفی آن در دراز مدت شوند.
تهیه مصاحبه : الهه جوانپور
* مطالب مرتبط:
میل زیاد به مواد کربوهیدراتی طبیعی است؟
علاقه شدید به مواد شیرین و افسردگی
پنج ماده غذایی برای بهبود احساسات
غذاهای مفید در حالات روحی مختلف
مقابله با غذا خوردن ناشی از احساسات
غذاهای موثر در ایجاد مشکلات عصبی و روحی
غذاهای مفید در درمان مشکلات عصبی و روحی
درمان افسردگی با مواد غذایی مناسب(1) و (2)
برای آرامش اعصاب چه باید خورد ؟
بخش تغذیه و سلامت تبیان
