مرز بین وسواس و تغذیه سالم

یکی از مهم ‌ترین توصیه‌ های بهداشتی که این روزها به اشکال مختلف، از این و آن می ‌شنویم، تغذیه ی سالم است. مصرف نکردن غذاهای چرب و سُرخ شدنی، استفاده از سبزیجات به صورت خام، مصرف نکردن غذاهای آماده و...، همه توصیه‌ های کاملا مهمی ‌هستند که مستقیما با سلامت ما، در ارتباط هستند. اما رعایت این دستورات بهداشتی، تا چه مقدار لازم است؟ آیا مصرف غذاهای سالم، در تمام وعده‌های غذایی، رفتاری سالم است؟

" کریستی راتسل " از زمانی که در دبیرستان بود، شروع به تنظیم برنامه غذایی خود بر اساس جدول هرمی شکل مواد غذایی لازم برای بدن کرد. به تدریج که اطلاعات این دختر اهل ویرجینیای آمریکا از تغذیه سالم بیش تر می ‌شد، وی تلاش کرد از مصرف غذاهای آماده اجتناب کند و در نهایت، رو به مواد غذایی 100 درصد طبیعی (ارگانیک) آورد. در دانشکده، به خام‌ خواری روی آورد و عملا به جز کلم بروکلی پخته نشده، چیز زیادی نمی‌ خورد. وزن وی به 67 پوند رسیده بود. کریستی 27 ساله، اکنون، نام یک بیماری را با خود یدک می‌ کشد: ارتورکسی؛ نوعی اختلال روانی که با حساسیت و وسواس شدید بیمار نسبت به تغذیه سالم مشخص می ‌شود.

با گسترش فهرست غذاهای فرآوری شده، مواجهه پزشکان با بیمارانی مانند کریستی روز به روز بیش تر می‌ شود. افرادی که با وسواس شدید، از خوردن هر گونه ماده غذایی که در آن از اسید‌های ترانس، مواد افزودنی، رنگ‌ های شیمیایی و یا قند‌های مصنوعی استفاده شده باشد، پرهیز می ‌کنند و گاه به گیاه ‌خواری یا خام ‌خواری روی می‌ آورند. مانند سایر اختلالات غذا خوردن، زنان اکثریت بیماران را تشکیل می ‌دهند. این افراد حاضر هستند گرسنه بمانند اما " غذای ناسالم " نخورند. با این وجود زمانی که کریستی به علت کم ‌خونی و استئوپنی (کم شدن املاح استخوانی که مقدمه پوکی استخوان است) به پیش پزشک مراجعه کرد، پزشک وی هرگز نام ارتورکسی را نشنیده بود. کریستی به یاد می ‌آورد که پزشک به وی توصیه کرده بود که باید تغذیه سالم داشته باشد. این پزشک نمی‌ دانست که با بیماری طرف است که تصور می ‌کند تعداد غذاهای سالم از تعداد انگشتان دست تجاوز نمی ‌کند. بیماری وی در نهایت تحت عنوان آنورکسی یا بی ‌اشتهایی عصبی تشخیص داده شد اما گروه‌ هایی مانند انجمن اختلالات تغذیه ‌ای واشنگتن، معتقدند که این تشخیص اشتباه بوده است. آن ها می‌ گویند ارتورکسی، بیماری جداگانه‌ ای است که باید تحت یک عنوان جداگانه در کتب مرجع روان‌ شناسی طبقه ‌بندی شود.

مشکلی به نام DSM

DSM، مخفف نام کتابی است که در آن کلیه اختلالات روانی، به همراه علایم و معیارهای تشخیصی آن ها طبقه‌ بندی شده است. این کتاب، در واقع معیاری برای تشخیص و درمان بیماری ‌های روانی توسط تیم‌ های روا‌ن ‌پزشکی به شمار می‌ رود. مهم ‌ترین اشکال اختلال ارتورکسی آن است که محققان و انجمن‌ های روان ‌پزشکی هنوز این عارضه را به عنوان یک بیماری جداگانه نپذیرفته‌ اند. چندی قبل، پیش ‌نویس جدیدترین نسخه DSM، موسوم به DSM 5 به صورت آنلاین منتشر شد و با وجود تلاش گروه‌ هایی مانند انجمن اختلالات تغذیه ‌ای واشنگتن، نام ارتورکسی در آن به چشم نمی ‌خورد. اگر نام یک اختلال روانی در DSM ثبت نشده باشد، مجاب کردن شرکت‌ های بیمه ‌ای برای پرداخت هزینه‌ های آن، تقریبا غیر ممکن است. به دلیلی مشابه، برای تحقیق روی چنین اختلالی، بودجه دولتی نیز تعلق نمی ‌گیرد.

آنورکسی یا ارتورکسی؟

بعضی پزشکان معتقدند که وجود یک تشخیص جداگانه برای این‌ گونه بیماری ‌ها ضرورتی ندارد. به نظر این پزشکان، تنها نتیجه چنین اقدامی، زدن یک برچسب جدید به بیماران و محروم کردن آن ها از خدمات بیمه ‌ای است.

در مقابل، کسانی مثل کاتلین مک دونالد معتقدند که دانسته ‌های بیش تر درباره این اختلال می ‌تواند روش‌ های جدید و بهتری را برای درمان این بیماری نشان دهد. کریستی، پس از مراجعه به سه موسسه مختلف، در نهایت تحت درمان‌ های رفتاری قرار گرفت و موفق شد تا حدودی عادات غذایی خود را تغییر دهد. او اکنون با مردی ازدواج کرده است که یک دختر 9 ساله دارد. کریستی امیدوار است که بتواند الگوی تغذیه‌ ای خوبی برای فرزند خوانده جدیدش باشد. او با خنده می‌ گوید: " گاهی اوقات، خوردن کمی ‌چیپس، ایرادی ندارد."

دکتر روزبه بخیت – هفته نامه سلامت

اگر می خواهید با کارشناسان تغذیه ی سایت درباره رژیم های غذایی مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.

اگر می خواهید با پزشکان سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.

برای شرکت در بحث های انجمن سایت مرتبط با بهداشت و سلامت، اینجا را کلیک کنید.