افزودنی‌ها؛ دلیل دیگری برای نخوردن فست‌فودها

فست‌فودها حاوی مواد افزودنی مختلف از قبیل انواع سس‌ها، ادویه ها، رنگ‌ها، اسانس‌ها و نگه‌دارنده‌ها هستند و زیاده‌روی در مصرف آن‌ها مفید نیست و موجب بروز عوارض و اختلالات زیادی در انسان می‌شود.

* ممکن است آماده کردن و طبخ فست‌فودها طبق اصول صحیح بهداشتی نباشد. برای مثال بیشتر افراد در تهیه چیپس پس از سرخ کردن سیب زمینی، روغن باقیمانده را سرد کرده و مجدداً آن را استفاده می‌نمایند این کار ممکن است به دفعات تکرار شود که برای سلامت انسان بسیار زیان آور است. هم چنین در تهیه انواع ساندویچ‌ها ممکن است نکات بهداشتی رعایت نشود و به هنگام آماده سازی، این غذاها به میکروب‌های خطر ناک آلوده شوند و انسان را بیمار نمایند.

* چاقی و اضافه وزن، بیماری‌های قلبی و عروقی به ویژه اسید چرب اشباع بالا و ویتامین و مواد معدنی اندک در دراز مدت خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش می‌دهند.

* نان‌های مورد استفاده در غذاهای آماده نیز غالباً بدون سبوس است که منجر به کاهش دریافت فیبر مورد نیاز بدن می‌شود و همچنین شیوع برخی سرطان‌ها نیز از عوارض مصرف مداوم غذاهای آماده است که به علت ترکیبات نیترات و نیتریت ایجاد می‌شوند. (نیتریت‌ها، نیترات‌ها و فسفات‌ها برای حفظ رنگ و طعم سوسیس و کالباس مورد استفاده قرار می‌گیرند).

* هنگام سرخ کردن برخی از غذاهای آماده درجه حرارت غذا به بالاتر از نقطه جوش می‌رسد و در چنین درجاتی بعضی مواد مغذی موجود در غذا به مقدار زیادی کاهش می‌یابد، هضم این مواد در دستگاه گوارش به علت چربی بالای آن‌ها مختل می‌شود و همچنین انواع چاشنی‌ها و سس‌هایی که همراه با غذاهای آماده مصرف می‌شوند محرک اشتها، ترشح اسید معده و حرکات سیستم گوارشی هستند که این موضوع زمینه را برای پرخوری و بروز چاقی فراهم می‌آورد.

* نوشابه های گازدار که همراه غذاهای آماده مصرف می‌شوند حاوی مواد اسیدی شیمیایی و قند هستند به همین دلیل موجب شیوع چاقی و اختلال در هضم و جذب مواد مغذی غذاها در دستگاه گوارش می‌شوند. هم چنین به دلیل داشتن اسید فسفریک سبب کاهش جذب کلسیم مواد غذایی شده در ایجاد پوسیدگی دندان و پوکی استخوان نقش دارند.

غذاها و میان‌وعده‌های آماده معمولاً کیفیت تغذیه‌ای و بهداشتی چندان مناسبی ندارند و اکثراً فاقد ارزش تغذیه‌ای مناسب هستند و به خصوص چنانچه در الگوی غذایی انسان جایگاه مهمی به خود اختصاص دهند و در مصرف آن‌ها افراط شود، نیازهای تغذیه‌ای انسان را تأمین نکرده و علاوه بر آن انسان را به عوارض و بیماری‌های مختلفی مبتلا خواهند کرد.

فست‌فود، دشمن سلامتی

سازمان جهانی بهداشت می‌گوید: فست‌فود در مجموع دشمن سلامت است؛ غذایی عموماً بی ارزش و پر از چربی غیراشباع که منجر به دیابت، سکته مغزی و قلبی- بیماری‌های قلبی - عروقی می‌شود.

فست‌فود به خصوص اگر ماده اولیه آن گوشت باشد، فرآوری شده است؛ یعنی با افزودن مواد نگه دارنده که در بدن 100 درصد منجر به جهش‌های ژنتیک می‌شود تولید می‌شود. البته همیشه جهش‌های ژنتیک مساوی با بروز سرطان نیست اما می‌دانیم که گوشت فراوری شده‌ی موجود در فست‌فود منجر به ایجاد موادی می‌شود که می‌توانند در پی جهش ژنتیک به ابتلای فرد به سرطان بینجامد؛ به خصوص به علت وجود موادی مثل نیترات سدیم که فست‌فود را خوشمزه تر می‌کند و در کالباس، سوسیس و برگر استفاده می‌شود.

این ماده در بدن تبدیل به نیتروزامین که 100 درصد سرطان‌زاست می‌شود. مهم‌ترین علت ایجاد سرطان‌های دستگاه گوارش همین ماده است و تأثیر آن در به وجود آمدن سرطان قطعی است. در ایران نیز آلودگی مواد غذایی به مواد سرطان‌زا و روش پخت مواد غذایی 2 علت اصلی افزایش سرطان‌های دستگاه گوارش است.

در هر نوع فراوری گوشت یا موادی مثل سیب زمینی، ماده‌ای سرطان‌زا به نام آکریل آمید تولید می‌شود که شاید سرطان‌زاترین ماده طبیعی باشد. در فراوری ممکن است گوشت سرخ، برشته یا کباب شود و یا به وسیله جوش شیرین گریل شود. چنین گوشتی اگر در دمای بالا (200 درجه سانتی‌گراد) پخته شود تا 300 برابر استاندارد، آکریل آمید ایجاد خواهد کرد. آکریل آمید از اسیدآمینه‌هایی که به طور طبیعی در مواد غذایی مختلف به خصوص گوشت وجود دارد در دمای بالا تولید می‌شود. بنابراین به عنوان نخستین توصیه باید گفت که دمای پخت گوشت یا مواد غذایی شبه گوشتی نباید حداکثر 100 تا 150 درجه سانتی‌گراد بیشتر باشد. گوشتی که در دمای بالا و زمان کوتاه و به خصوص در معرض مستقیم آتش درست شده، سرطان‌زاست.

نمک سود کردن، استیک کردن، گریل کردن یا هر نوع شیوه پخت سریع گوشت، خطر سرطان‌زا بودن آن را افزایش می‌دهد؛ به خصوص اگر خارج از یخچال نگهداری شود؛ مثل کالباس، سوسیس و برگر که به علت مواد نگه‌دارنده‌ی موجود در آن‌ها خارج از یخچال نیز نگهداری می‌شوند.

سازمان جهانی بهداشت توصیه کرده است که به بچه‌های زیر 10 تا 12 سال مطلقاً گوشت‌های فراوری شده ندهیم و در عوض گوشت تنوری شده با دمای مناسب پخته شده در زمان طولانی و گوشت مرغ و ماهی به آن‌ها بدهیم.

هنگام سفارش ساندویچ سعی کنیم یک همبرگر ساده یا گوشت مرغ، با حداقل سوسیس و کالباس، پنیر، نمک، کره و سس مایونز سفارش دهیم. سیب زمینی سرخ کرده به هیچ عنوان سفارش ندهیم زیرا بدترین ماده غذایی که اگر با روغن مانده در حرارت بالا سرخ شود و پنیر داشته باشد، سیب زمینی است. سعی کنیم سیب زمینی را آب پز یا بخارپز یا تنوری کنیم و با ماست و همراه با سبزیجات خام یا پخته مصرف کنیم.

به جای سیب زمینی، مخلفاتی مثل گوجه، کاهو، پیاز و سس خردل سفارش دهیم. سس گوجه فرنگی هم مناسب است در صورتی که چربی نداشته باشد.

هنگام سفارش پیتزا، پیتزایی با حداقل قطر که ترجیحاً بیش‌ترش نان باشد و پنیر کمی داشته باشد و یا پیتزای سبزیجات سفارش دهیم و بهتر است مردم اصلاً 2 ماده غذایی زیر را نخورند؛ یکی پیتزا با سوسیس‌های چرب و دیگری پیتزای پپرونی، زیرا پیتزای پپرونی تمامی عوامل سرطان زا را یکجا در خود دارد. در مورد نوشیدنی نیز به جای سفارش هر نوع نوشابه گازدار، دوغ یا آب‌میوه سفارش دهیم.

فرآوری: معصومه آیت اللهی

بخش تغذیه و آشپزی تبیان

منابع:

وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی    

همشهری

مطالب مرتبط:

5 ماده‌ی غذایی که در آشپزخانه‌ی متخصصان جایی ندارد

 فست‌فودها؛ خوش‌مزه‌های مُضر و پُرطرفدار

10 اشتباه رایج درباره غذاها

چرا فست‌فود این قدر مغضوب است؟

اثرات مضر غذاهای آماده

غذاهای بیرون و چاقی بیش از حد