گوجه فرنگی؛ قلب سبزی ها
گوجه فرنگی از هزاران سال پیش وجود داشته است؛ البته در اندازه های کوچک. شاید باور نکنید اما گوجه فرنگی در ابتدا اندازه یک گیلاس بوده و کم کم در اثر پرورش درشت تر شده است. وطن اصلی این گیاه هم آمریکای جنوبی است...
گوجه فرنگی در قرن شانزدهم در کشور پرو به مقدار زیاد کشت می شده است. در قرن هفدهم به انگلستان و هلند راه یافت و چون بسیار گران بوده، فقط مردم ثروتمند می توانستند از آن استفاده کنند. در حال حاضر گوجه فرنگی در تمام مناطق دنیا کشت می شود و تقریبا در تمام فصل های سال وجود دارد. بنابراین همه می توانند گوجه فرنگی را در رژیم غذایی شان قرار داده و از فواید این گیاه پرخاصیت بهره‌مند شوند.
گوجه فرنگی بسیار مفید، کم کالری و در عین حال خوش طعم است که خوردن آن به عنوان یک گیاه باارزش در رژیم غذایی روزانه یا هفتگی توصیه می شود. این گیاه سرشار از ویتامین های A B،C، فیبر و مواد معدنی مانند پتاسیم، فسفر، کلسیم و منیزیم است. یک عدد گوجه فرنگی تازه 24 کالری انرژی، 5 گرم پروتئین، 1 گرم فیبر، 6 میلی گرم سدیم، 15 میلی گرم ویتامین C و 292 میلی گرم پتاسیم دارد. گوجه فرنگی ها با این که شیرین هستند، دارای کالری پایینی می باشند و از پرمصرف ترین گیاهان در دنیا به شمار می روند که به صورت خام، بخارپز، سرخ کرده، پوره و سس مصرف می شوند.
گوجه فرنگی و لیکوپن
گوجه فرنگی مقدار زیادی کاروتنویید دارد که مهم ترین آن لیکوپن است. لیکوپن یک رنگدانه کاروتنوییدی به رنگ قرمز روشن است که مسئول تولید رنگ قرمز در گوجه فرنگی است.
گوجه فرنگی، گریپ فروت صورتی، پرتقال قرمز و هندوانه حاوی مقدار زیادی لیکوپن هستند. بررسی ها نشان داده است، مصرف مقادیر زیاد لیکوپن موجب کاهش حملات قلبی و سرطان های پروستات، پستان، ریه، معده، لوزالمعده، روده و دهان می شود.
برخی از انواع کاروتنوییدها پس از مصرف می توانند به ویتامین A تبدیل شوند که لیکوپن از این خاصیت مستثنا بوده و دارای خاصیت آنتی اکسیدانی است.
پژوهش ها نشان می دهد بسیاری از فواید و خواص میوه ها و سبزی ها مربوط به خاصیت آنتی اکسیدانی آن ها است. آنتی اکسیدان ها به ترمیم آسیب هایی که توسط رادیکال های آزاد در بدن ایجاد شده، کمک می کنند. لیکوپن موجود در گوجه فرنگی یک آنتی اکسیدان قوی است که خطر ابتلا به سرطان را کاهش می دهد.
لیکوپن مهم ترین ماده غذایی موجود در گوجه فرنگی است و با خاصیت آنتی اکسیدانی خود قادر است، رادیکال های آزاد اکسیژن را خنثی کرده و به این وسیله از ابتلای افراد به بیماری هایی از قبیل سرطان، پیری زودرس، مشکلات قلبی و عروقی، پوکی استخوان، دیابت و بسیاری از مشکلات و بیماری های دیگر جلوگیری کند.
این ماده محلول در چربی است و در نتیجه، مصرف لیکوپن همراه غذاهای حاوی چربی و روغن، قابلیت استفاده بدن از لیکوپن را افزایش می دهد. هر 100 گرم گوجه فرنگی، بسته به میزان رسیدگی آن حاوی حدود 3 تا 9 میلی گرم لیکوپن است. مصرف روزانه 3 تا 4 گوجه فرنگی یا 1 تا 2 قاشق رب گوجه فرنگی و همچنین مصرف مقدار متعادل سس گوجه فرنگی مفید است.
حتما شنیده اید که پختن سبزی ها و میوه ها باعث از بین رفتن ویتامین موجود در آن ها و کمتر شدن ارزش غذایی شان می شود اما در مورد گوجه فرنگی شرایط متفاوت است. هرچند بخشی از ویتامین C گوجه فرنگی بر اثر پخته شدن از بین می رود اما قابلیت جذب کاروتن های موجود در گوجه فرنگی بر اثر پختن بیشتر می شود.
اگر گوجه فرنگی به صورت خام مصرف شود، مقدار زیادی از لیکوپن آن به دلیل هضم نشدن از بدن دفع می شود. عمل پختن، دیواره سلولی گوجه فرنگی را شکسته و باعث می شود لیکوپن در دسترس بدن قرار گیرد و بیشتر جذب شود. لیکوپن رب گوجه فرنگی، سس گوجه فرنگی، کنسرو گوجه فرنگی در مقایسه با گوجه فرنگی خام بیشتر و قابلیت جذب آن هم بیشتر است.
گوجه فرنگی و آهن
مصرف گوجه فرنگی موجب افزایش جذب آهن در مواد غذایی گیاهی می شود. آهن موجود در گیاهان به خوبی جذب بدن نمی شود و وجود ویتامین C موجود در گوجه فرنگی، موجب جذب آهن مواد گیاهی می شود. به همین دلیل توصیه می شود افراد در رژیم غذایی شان از گوجه فرنگی خام و سایر سبزی ها و میوه های حاوی ویتامین C استفاده کنند.
گوجه فرنگی و قلب
مصرف مداوم گوجه فرنگی در پیشگیری از بروز حمله های قلبی موثر است. بررسی ها نشان داده است لیکوپن موجود در گوجه فرنگی از ایجاد کلسترول بد و ایجاد پلاک های چربی در سرخرگ ها جلوگیری کرده و به این ترتیب از بروز حمله قلبی پیشگیری می کند.
محمدرضا میرغلامی
هفته نامه سلامت
اگر می خواهید با کارشناسان تغذیه ی سایت درباره رژیم های غذایی مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.
اگر می خواهید با پزشکان سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.
برای شرکت در بحث های انجمن سایت مرتبط با بهداشت و سلامت، اینجا را کلیک کنید.
*مطالب مرتبط:
آب گوجه فرنگی برای پیشگیری از پوکی استخوان
رب گوجه فرنگی و نکات بهداشتی آن
خواص درمانی و غذایی گوجه فرنگى
برای دریافت لیكوپن، گوجه فرنگی پخته مصرف كنید
چه نكاتی را در خرید و نگهداری سبزیجات رعایت كنیم؟
قرص گوجه‌فرنگی از سكته جلوگیری می‌كند
بخش تغذیه و سلامت تبیان
