کمک تغذيه به درمان

معالجه ي اختلالات دستگاه گوارش فوقاني در قرن اخير کاملا تغييرکرده است. طي سال‌ هاي طولاني، بيماران از رژيم‌ هاي حاوي شير و خامه ي زياد، تبعيت مي ‌کردند؛ چرا که تصور مي ‌شد اين مواد غذايي با ايجاد پوششي در ديواره معده باعث کاهش درد مي‌ شوند. بعدها مشخص شد که اين رژيم اثر خاصي در درمان ندارد.

از لحاظ زمان‌ بندي، رژيم در زمان قديم شامل 4 مرحله بود:

در مرحله اول با رژيم شير و خامه شروع شده و به مرور به مرحله چهارم مي ‌رسيد که در آن به ‌طور دلخواه فقط موادي مثل شکلات، نعنا، فلفل سياه و نوشابه ‌هاي الکلي حذف مي‌ شد.

پيشرفت در درمان پزشکي اين نوع اختلالات، نياز به چنين روش خشک تغذيه درماني را تقريبا به ‌طور کامل از بين برده است. امروزه خوشبختانه مراقبت تغذيه ‌اي در بيماران مبتلا به اختلالات دستگاه گوارش فوقاني به ‌صورت ويژه و تخصصي درآمده و بسيار موثرتر از سابق مي ‌باشد و اين به خاطر بالا رفتن دانش و آگاهي در زمينه مکانيسم‌ هاي نورو آندوکريني، پاتوژن ‌ها و عوامل محيطي موثر است. مهارت تغذيه ‌اي، تغييرات و مداخلات رژيمي به‌ خوبي مي ‌توانند سبب بهبود موثر جراحي و کل درمان شوند.

به دليل مشکلاتي که با غذا خوردن بروز مي ‌کند، بيماران مبتلا به سندرم دامپينگ به اندازه کافي غذا نمي ‌خورند.

ضمنا از آن جا که به علت افزايش فعاليت روده ‌اي دچار اسهال نيز مي‌ شوند، با کاهش وزن، سوء تغذيه و خستگي روبه ‌رو هستند.

اولين هدف مراقبت تغذيه‌ اي، بهبود وضعيت تغذيه و بالا بردن کيفيت زندگي است. پروتئين‌ ها و چربي ‌ها به دليل آهسته ‌تر بودن هيدروليزشان در محيط ‌هاي فعال اسمزي، بهتر از کربوهيدرات‌ ها تحمل مي ‌شوند.

مصرف کربوهيدرات‌ هاي ساده مانند لاکتوز، ساکاروز و دکستروز به دليل هيدروليز سريع، بايد محدود گردد؛ ولي کربوهيدرات‌ هاي پيچيده (نشاسته) را مي ‌توان در رژيم غذايي استفاده نمود. رژيم غذايي با هدف پيشگيري از علائم سندرم دامپينگ، داراي چربي نسبتا بيشتر(تامين کننده 35 تا 45 درصد کالري)، کربوهيدرات ساده کمتر و ميزان پروتئين بيشتر(20 درصد کالري) خواهد بود.

****

در صورت وجود اسهال چرب مي ‌توان از ترکيباتي که چربي آن ها از مشتقات تري ‌گليسيريدهاي متوسط زنجير است، استفاده کرد. براي تنظيم هر رژيم غذايي بايد تاريخچه اجتماعي و رژيمي را بررسي نمود.

مصرف مايعات همراه غذا به دليل انتقال سريع آن ها به داخل ژژونوم(بخشي از روده کوچک)، مي‌ تواند در بعضي از بيماران مشکلات عدم تحمل را ايجاد کند؛ بنابراين بهتر است بيماران مبتلا به سندرم دامپينگ مصرف مايعات همراه وعده غذايي را محدود کرده و مايعات را فقط بين وعده‌ها و آن هم بدون صرف غذاي جامد دريافت کنند.

دراز کشيدن بلافاصله بعد از وعده غذايي امکان دارد باعث کاهش شدت علائم شود.

استفاده از مکمل‌ هاي فيبر غذايي در کنترل سندرم دامپينگ مفيد است، زيرا باعث کاهش زمان انتقال در دستگاه گوارش فوقاني شده و ميزان جذب گلوگز را پايين مي ‌آورد و به‌ دنبال آن پاسخ انسوليني را نيز کاهش مي ‌دهد.

پکتين که به‌ طور طبيعي در ميوه‌ ها، سبزي ‌ها و صمغ ‌ها(مثل گوار) وجود دارد، در معالجه سندرم دامپينگ موثر مي ‌باشد. در مصرف منابع پرفيبر بايد جانب احتياط را رعايت کرد، چرا که موارد متعددي از انسداد به خاطر مصرف زياد صمغ گوار و ساير مواد با ويسکوزيته بالا به ‌ويژه بدون دريافت آب کافي، گزارش شده است.

****

بعد از عمل گاستروکتومي اغلب بيماران قادر به تحمل لاکتوز نيستند و مقدار بسيار کمي لاکتوز(6 گرم يا کمتر در هر  وعده) را در يک زمان مي ‌توانند دريافت کنند. اين بيماران پنير و ماست غير شيرين را بهتر تحمل مي ‌کنند. محصولات تجاري لاکتاز براي کساني که به ‌طور مشخص دچار سوء جذب لاکتوز هستند، در دسترس مي ‌باشد. زماني که دريافت لبنيات به ناچار محدود باشد، بايد از مکمل‌ هاي کلسيم و ويتامين D استفاده نمود.