تغذیه در سندرم روده تحریک پذیر

در بسیاری از موارد، ایجاد تغییرات ساده ای در شیوه ی زندگی و برنامه غذایی می تواند شما را از دست این سندرم خلاص کند. اگر چه بدن بلافاصله به این تغییرات پاسخ نمی دهد، ولی هدف شما باید یافتن راه حل هایی با اثرات طولانی مدت باشد، نه گذری و کوتاه مدت.

توصیه های غذایی :

درمان با فیبر را امتحان کنید

زمانی که شما دچار سندرم روده تحریک پذیر هستید، فیبر می تواند یک راه حل باشد. اگر چه فیبر به از بین رفتن یبوست کمک می کند، ولی می تواند تولید گاز کرده و درد شکمی را تشدید کند. بهترین راه کار این است که به تدریج در طول چندین هفته، مقادیر فیبر دریافتی را در برنامه غذایی خود افزایش دهید.

مواد غذایی غنی از فیبر عبارت هستند از نان و غلات سبوس دار، میوه ها، سبزیجات و حبوبات.

چنان چه علائم این سندرم در شما همچنان وجود داشت و یا تشدید شد، با پزشک خود مشورت کنید. ممکن است به مشاوره با یک کارشناس تغذیه نیاز پیدا کنید.

برخی از افراد با کاهش مصرف فیبر غذایی و در عوض دریافت مکمل فیبر بهتر نتیجه می گیرند، در واقع در این حالت گاز و نفخ کمتری ایجاد می شود. چنان چه مکمل فیبر(مانند پسیلیوم یا سیتروسل) دریافت می کنید، حتماً مصرف آن را به  صورت تدریجی شروع کرده و روزانه مقادیر فراوانی آب بنوشید تا تولید گاز، نفخ و یبوست را به حداقل برسانید.

چنان چه فهمیدید دریافت فیبر به درمان علائم سندرم روده تحریک پذیر(IBS) در شما کمک می کند، برای کسب بهترین نتایج آن را به صورت منظم مصرف نمایید.

از مصرف غذاهای مشکل زا و محرک اجتناب نمایید

اگر غذایی علائم بیماری شما را تشدید می سازد، آن را مصرف نکنید که معمول ترین آن ها عبارت هستند از: الکل، شکلات، نوشیدنی های حاوی کافئین مانند قهوه و سودا، داروهای حاوی کافئین، لبنیات، شیرین کننده مصنوعی مانند سوربیتول و مانیتول.

چنان چه نفخ مشکل شماست، غذاهایی را که این مشکل را تشدید می سازند، از برنامه غذایی خود حذف کنید که عبارت هستند از حبوبات، کلم، گل کلم و بروکلی.

غذاهای چرب نیز در برخی از افراد ایجاد ناراحتی می کنند.

جویدن آدامس و یا نوشیدن مایعات از طریق نی باعث بلعیدن هوا و در نتیجه تولید گاز بیشتری می شوند.

در زمان ها و فواصل منظم غذا بخورید

هیچ یک از وعده های غذایی را حذف نکنید. سعی کنید هر روز در زمان های مشخصی، وعده های غذایی خود را صرف کنید تا به عملکرد منظم روده های خود کمک کنید. چنانچه دچار اسهال هستید، خوردن وعده های غذایی کم حجم با تعداد بیشتر برایتان بهتر است، ولی اگر دچار یبوست هستید، خوردن مقادیر زیادی غذاهای پُرفیبر، در حرکت غذا در طول روده ها به شما کمک خواهد کرد.

مراقب محصولات لبنی باشید

اگر عدم تحمل لاکتوز دارید، سعی کنید ماست را جایگزین شیر کنید و یا از محصولات حاوی آنزیم لاکتاز استفاده کنید تا به هضم و شکستن قند لاکتوز در بدن  شما کمک کند. مصرف مقادیر کم محصولات لبنی و یا مصرف آن ها با دیگر غذاها نیز می تواند کمک کننده باشد.

در برخی موارد نیاز است تا به طور کامل لبنیات را از برنامه غذایی خود حذف کنید. در این گونه مواقع حتماً مقادیر کافی پروتئین، کلسیم و ویتامین های گروه B  را از دیگر منابع غذایی دریافت نمایید.

مقادیر فراوانی مایعات بنوشید

آب بهترین انتخاب است. الکل و نوشیدنی های حاوی کافئین، روده شما را تحریک می کنند و اسهال را تشدید می کنند. نوشیدنی های کربناته نیز تولید گاز می کنند.

به طور منظم ورزش کنید

ورزش به درمان افسردگی و استرس کمک کرده و منجر به بروز انقباضات طبیعی در روده های شما می شود و باعث می شود که شما احساس بهتری نسبت به خود داشته باشید. چنان چه قبلاً فرد بی تحرکی بوده اید، به آهستگی شروع کنید و به تدریج مدت زمان ورزش خود را افزایش دهید. چنان چه مبتلا به بیماری های دیگری نیز هستید، قبل از شروع هر نوع برنامه ورزشی با پزشک خود مشورت کنید.

از داروهای ضد اسهال با احتیاط استفاده کنید

چنان چه از داروهای بدون نیاز به نسخه مانند ایمودیوم(Imodium) و یا کاپکتات(Kaopectate) استفاده می کنید، سعی کنید از کمترین دوز آن ها استفاده نمایید. ایمودیوم را 20 تا 30 دقیقه قبل از غذاخورن دریافت کنید، به ویژه وقتی که می دانید غذایی که می خواهید مصرف کنید می تواند منجر به اسهال در شما شود. استفاده های طولانی مدت از این داروها در صورتی که به طور مقتضی دریافت نشوند، مشکل زا خواهد بود. مطالب ذکر شده در مورد لاکساتیو(laxatives) نیز صحت دارد. هر نوع سوالی در رابطه با این داروها دارید با پزشک خود و یا یک داروساز در میان بگذارید.

درمان های سنتی:

درمان های سنتی زیر می توانند در کاهش علائم سندرم روده تحریک پذیر کمک کنند:

* طب سوزنی

اگر چه نتایج ضد و نقیضی در رابطه با اثرات طب سوزنی بر علائم سندرم روده تحریک پذیر وجود دارد، ولی بسیاری از افراد برای کاهش گرفتگی های عضلانی و بهبود عملکرد روده ای از آن استفاده می کنند.

* گیاه درمانی

نعناع یک گیاه ضد اسپاسم طبیعی است که منجر به استراحت راحتی صاف در روده ها می شود. نعناع دارای اثرات درمانی کوتاه مدت بر علائم سندرم روده تحریک پذیر(IBS) است، ولی نتایج مطالعات در رابطه با اثرات درمانی آن متناقض هستند.

این احتمال وجود دارد که نعناع سوزش معده را تشدید کند.

قبل از دریافت هر نوع گیاه دارویی ، با پزشک خود مشورت کنید تا احتمال تداخل آن با داروهای دریافتی شما را بررسی کند.

* پروبیوتیک ها

پروبیوتیک ها، باکتری های مفیدی هستند که به طور طبیعی در روده زندگی می کنند و در برخی غذاها مانند ماست و یا در مکمل های غذایی نیز یافت می شوند.

گفته شده که افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر، مقادیر کافی از باکتری های مفید را در بدن شان ندارند؛ لذا افزودن آن ها به برنامه غذایی شان در تخفیف علائم بیماری موثر است. برخی مطالعات دریافته اند که پروبیوتیک ها منجر به کاهش علائمی از سندرم روده تحریک پذیر(IBS)  مانند درد شکمی و نفخ می شوند. البته مطالعات بیشتری در این مورد لازم است.

پیشگیری :

هر کسی در زندگی، مشکل گوارشی ناشی از اضطراب و نگرانی را تجربه کرده است. ولی اگر مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر(IBS) باشید، مشکلات ناشی از استرس مانند درد شکمی و اسهال با تکرر بیشتر و شدت بیشتری همراه خواهند بود.

یافتن راه هایی برای کاهش استرس، در پیشگیری از علائم فوق کمک خواهد کرد و آن ها را آرام خواهد ساخت:

 مشاوره

در بسیاری از موارد، مشاوره با یک روانشناس یا روانپزشک می تواند در کاهش استرس به شما کمک کند. او این کار را با بررسی پاسخ های شما به وقایع مختلف و سپس کار کردن با شما به منظور تعدیل یا تغییر آن پاسخ ها انجام می دهد.

تمرین های کسب آرامش تدریجی

این تمرین ها به آرام کردن تک تک ماهیچه های بدن کمک می کنند. ابتدا با انقباض ماهیچه های کف پای تان شروع کنید و بعد با تمرکز و به آرامی تمام تنش های موجود را بیرون کنید. بعد نوبت به انقباض و ریلکس کردن ماهیچه های پشت پا می رسد. تمرین را تا آرام کردن تمام ماهیچه های بدن از جمله ماهیچه های چشم و ماهیچه های سر ادامه دهید.

تنفس عمیق

بیشتر بزرگسالان از ناحیه قفسه سینه خود نفس می کشند، ولی اگر از دیافراگم خود (ماهیچه ای که قفسه سینه را از شکم جدا می کند)، نفس بکشید، آرام تر خواهید بود.

اگر در زمان دم اجازه دهید، شکم به خوبی منقبض شود، در هنگام بازدم خودش به طور طبیعی منبسط خواهد شد. تنفس عمیق می تواند در استراحت ماهیچه های شکمی کمک کند که به فعالیت طبیعی تر روده ای منجر خواهد شد.

برای مشاهده ی وب سایت دکتر فرشچی می توانید به آدرس اینترنتی www.novindiet.com مراجعه نمایید.

دکتر حمیدرضا فرشچی - همکار تبیان

متخصص تغذیه - فوق تخصص دیابت و چاقی

اگر می خواهید با کارشناسان تغذیه ی سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.

اگر می خواهید با پزشکان سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.

برای شرکت در بحث های انجمن بهداشت و سلامت سایت، اینجا را کلیک کنید.

*مطالب مرتبط:

علایم و علل سندرم روده تحریک پذیر

عوامل خطر و عوارض سندرم روده تحریک پذیر

توصیه ها در سندرم روده تحریک پذیر

تغذیه در افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر (IBS)

بخش تغذیه و سلامت تبیان