علل و تاثيرات کاهش وزن در ورزشکاران

از نظر عامه مردم، ورزشکاران افرادي هستند که وزن بدن آن ها در محدوده اي مشخص تنظيم و به آساني حفظ مي گردد. اين تصور همواره صادق نبوده و بر اساس مطالعات متعدد، ورزشکاران براي کاهش و يا افزايش وزن و بافت چربي در بدن خويش با مشکلات فراواني مواجه هستند.

اغلب افزايش وزن و يا چربي در بدن براي سلامتي فرد زيانبار مي باشد، ولي به طور معمول ميزان چربي مطلوب و مورد قبول براي ورزشکاران کمتر از مقادير در نظر گرفته شده براي افراد عادي است.

ورزشکاران و مربيان آن ها همانند ساير گروه هاي جامعه در معرض برداشت هاي غلط و اطلاعات نادرست پيرامون رژيم هاي غذايي و وزن بدن مي باشند. در برخي موارد، روش هايي که توسط اين افراد براي کاهش وزن به کار مي روند، نادرست و زيان آور مي باشند.

علاوه بر اين کاهش وزن بيش از حد طبيعي در برخي رشته هاي ورزشي نظير ژيمناستيک نمايشي، براي سلامتي فرد مُضر است و احتمال بروز آسيب به عملکرد ورزشي و حتي پيدايش اثرات روان شناختي را در پي دارد، لذا در طي چند مقاله ي متوالي تلاش خواهيم نمود تا علاوه بر آشنايي ورزشکاران با اصول کاهش وزن، اطلاعاتي در مورد روش هاي کاهش وزن ارائه کنيم و در نهايت راهکارهايي براي رسيدن به وزن مطلوب(رسيدن به وزن مناسب) توصيه نماييم.

دلايل کاهش وزن در ورزشکاران:

کاهش وزن و يا چربي در بدن ورزشکاران به طور معمول با هدف

1- دستيابي به محدوده ي وزني از پيش تعيين شده براي رقابت هاي ورزشي با دسته بندي وزني(نظير مسابقات اسب دواني، کشتي، بوکس و وزنه برداري)

2- و يا براي افزايش عملکرد ورزشي و بهبود نسبت قدرت به وزن(به عنوان مثال در ورزش هايي نظير انواع پرش ها، دويدن در مسافت هاي طولاني و دوچرخه سواري) صورت مي گيرد.

در ورزش هايي نظير ژيمناستيک، شيرجه و يا اسکيت، دستيابي به اندامي لاغر و داشتن ظاهر فيزيکي زيبا مهم مي باشد.

علاوه بر تاثيرات بر عملکرد، به تازگي يک نگرش اجتماعي، داشتن اندامي لاغر را براي هر دو جنس زن و مرد مناسب تر مي داند. بر اين اساس بخش قابل توجهي از جامعه به ويژه زنان معتقدند که اندازه هاي بدن و اندام هاي آنان با واقعيت متفاوت است و در واقع اين افراد برداشتي غير واقعي از اندام خود دارند. متاسفانه، اين امر در ورزشکاران به ويژه زماني که از آنان به دليل جذابيت فيزيکي براي انجام اموري نظير تبليغات، دعوت به همکاري مي شود، امري شايع و رو به گسترش است. اهميت اين موضوع از آن جا ناشي مي شود که ورزشکاران و در کل بخش ورزشي جامعه در سطح جهاني، همه ساله مبالغ قابل توجهي را از طريق حضور در تبليغات براي پوشش ها و لباس هاي گوناگون کسب مي کنند.

تاثيرات کاهش وزن در ورزشکاران:

در حال حاضر مدارک و مستندات اندکي در مورد اثرات کاهش چربي بدن بر بهبود عملکرد ورزشي به ويژه در سطوح حرفه اي موجود است، البته از ديدگاه علم مکانيک، چربي اضافي در بدن به منزله افزايش بار يا فشاري بي خاصيت(وزن مرده) است که بايد براي انجام ورزش جابجا شود و تحقيقات نشانگر ارتباط منفي ميزان بافت چربي با فعاليت ها و حرکات ورزشي توام با جابجايي فيزيکي(نظير پرش ارتفاع و دويدن) مي باشند.

از ديدگاه متابوليکي، افزايش ميزان چربي بدن با کاهش توان و ظرفيت فعاليت فيزيکي و افزايش هزينه انرژي يا انرژي مصرفي در حين فعاليت بدني مرتبط است.

اثرات منفي سطوح بالاي چربي بر عملکرد ورزشي در برخي از رشته هاي ورزشي به خوبي نشان داده شده است.

* در مطالعه اي مشخص شد که عملکرد دوندگان داراي اضافه وزن تا حدود 30 درصد کاهش مي يابد.

* نتايج مطالعه ي ديگري گواه آن است که افزايش 2 کيلوگرم در بافت چربي موجب 5/1 ثانيه تاخير در زمان و عقب افتادن ورزشکار به ميزان 2 متر در ورزش دوچرخه سواري گرديده و در دو چرخه سواري به مسافت 40 کيلومتر موجب 15 ثانيه تاخير زماني و 1800 متر تاخير مسافتي مي گردد.

ولي اين تاثيرات منفي ناشي از اضافه وزن نمي تواند دليل قانع کننده اي براي به کارگيري روش هاي غيرعلمي و مُضر براي کاهش وزن بدن باشد.

براي درک بهتر اين موضوع در مطلب بعدي پيرامون اثرات منفي ناشي از کاهش وزن غيراصولي بر سلامتي و موفقيت ورزشي ورزشکاران، توضيحاتي ارائه خواهد شد...

محمد حضوري – دانشجوي دکتراي تغذيه

دنياي تغذيه

اگر مي خواهيد با کارشناسان تغذيه ي سايت درباره رژيم هاي غذايي مشورت کنيد، اينجا را کليک کنيد.

اگر مي خواهيد با پزشکان سايت مشورت کنيد، اينجا را کليک کنيد.

براي شرکت در بحث هاي انجمن سايت مرتبط با بهداشت و سلامت، اينجا را کليک کنيد.

براي خريد وسايل ورزشي از فروشگاه اينترنتي، اينجا کليک کنيد.