داروهایی که ورزشکاران مصرف می کنند
از دیدگاه كلی، چهار گروه از داروها توسط ورزشكاران مورد استفاده ی نابجا قرار می گیرد كه عبارتند از:
1- داروهای نیروزا كه توسط ورزشكار به طور آگاهانه برای افزایش كارآیی ورزشی مورد استفاده قرار می گیرد.
2- داروهای درمانی كه توسط ورزشكار یا پزشك معالج وی به طور آگاهانه و یا ناآگاهانه در قالب نسخه‌های درمانی مورد استفاده واقع می شوند. طبق مقررات برخی از این داروها نظیر داروهای ضد احتقان مقلد سمپاتیك و داروهای ضد اسهال و یا كورتیكواستروئیدهای موضعی، در صورتی كه قبل از مسابقه توسط پزشك تیم، مصرف آنها به اطلاع كمیته برگزار‌كننده رسیده باشد، مجاز شمرده می شود.
3- داروهای نشئه آور كه برای ایجاد حالت خوشی كاذب و عدم احساس خستگی و تنش‌های روحی توسط ورزشكار مصرف می شوند.
4- هورمون‌های پپتیدی و گلیكوپروتئینی و آنالوگ های آنها، مثل هورمون رشد
داروهای محرك سیستم اعصاب مركزی
این داروها جهت افزایش هوشیاری، رفع خستگی، كاهش اشتها، درمان برخی اختلالات خواب آلودگی و نیز برای درمان بیش فعالی كودكان به كار می رود. داروهایی از این دسته، به عنوان محرك های سیستم اعصاب مركزی به طور نابجا توسط ورزشكاران جهت افزایش میزان انرژی، دقت و تمركز حواس، تحریك رفتاری و بالا بردن سطح هوشیاری استفاده می شوند.
این داروها حدود 20 درصد از مجموع سوءاستفاده های دارویی را به خود اختصاص می دهند.
داروی دیگر محرك سیستم اعصاب مركزی، كافئین است. كافئین ماده‌ای است كه در چای و قهوه به فراوانی وجود دارد. این دارو، علاوه بر تحریك سیستم اعصاب مركزی به دلیل افزایش مصرف اسیدهای چرب، می تواند انرژی زا هم باشد. همچنین كافئین در تركیب برخی از داروهای مسكن و ضد سرماخوردگی وجود دارد. كافئین یك ماده دارویی فعال است كه در نوشیدنی های رایج نظیر چای، قهوه و كولا وجود دارد. میزان آن بسته به نوع نوشیدنی و نحوه تهیه آن متغیر است.
داروهای مدر ( ادرار آور)
این داروها شامل دسته گسترده‌ای از تركیبات شیمیایی هستند که باعث افزایش میزان دفع ادرار می شوند.
داروهای مدر در مواردی نظیر گلوكوم (آب سیاه چشم)، قلیایی كردن ادرار، كوه گرفتگی حاد، ادم حاد ریوی، افزایش كلسیم خون، نارسایی حاد كلیوی، افزایش اسید اوریك خون، فشار خون بالا، نارسایی احتقانی قلبی و دیابت بی مزه كاربرد درمانی دارد. مصرف نابجای داروهای مدر در ورزش، به دلیل تاثیر آنها در كاهش وزن است كه در رشته هایی نظیر كشتی، وزنه برداری، بوكس، ورزش های رزمی و قایقرانی کاربرد دارد. به علاوه این داروها برای رقیق كردن ادرار و فرار از نتیجه آزمایش های مثبت سایر داروهای مورد استفاده در دوپینگ به كار می روند.
از عوارض ناخواسته این داروها، به هم خوردن تعادل آب و الكترولیت‌های بدن(كه برای حفظ حیات بسیار ضروری است) و مشکلات قلبی- عروقی، عصبی و متابولیك است.
مشتقات هورمون های مردانه
استروئیدهای آنابولیزان، مشتقات هورمون مردانه یا تستوسترون است. مصارف درمانی این گروه دارویی، شامل اختلالات عملكرد غدد جنسی مردانه، كم خونی، سرطان پستان(به‌عنوان داروی كمكی)، تاخیر در رشد، پوكی استخوان، سوختگی و جراحی است. این داروها توسط ورزشكاران جهت افزایش كارایی ورزشی، حجم و قدرت عضلانی، ایجاد ظاهری درشت و خشن نما و بالاخره افزایش حالت تهاجمی و كاهش احساس خستگی استفاده می شود.
امروزه به دلیل دفع سریع تر انواع خوراکی این داروها نسبت به انواع تزریقی، متأسفانه میزان مصرف نوع خوراكی در ورزشکاران بالا رفته است.
اثر روی سوخت و ساز كبدی داروها و استروئیدهای درون زا، احتباس صفرا، نارسایی كبدی، تخریب بافت كبد و بالاخره سرطان های خوش خیم و بدخیم از جمله عوارض كبدی این داروها هستند كه زمان بروز آنها حتی تا 22 سال بعد از مصرف دارو نیز گزارش شده هستند.
* مطالب مرتبط:
نوشابه های انرژی زا اعتیادآورند؟
دوپینگ و اثرات مضر آن در سلامتی ورزشکاران
رژیم‌های بدنسازی، مفید یا مضر؟
داروهای نیروزا و دام اعتیاد ورزشکاران
مصرف مکمل غذایی با تجویز پزشک در ورزشکاران
