بازگشایی مدارس و تغذیه دانش آموزان

سال‌ هایی كه كودك در مدرسه ی ابتدایی می ‌گذراند، از نظر تغذیه دوره مهمی است، زیرا رشد كودك در این سنین ادامه دارد، اگرچه سرعت رشد او كمتر از سال‌ های اول زندگی است، ولی باید توجه داشت كه هر مرحله از رشد، وابسته به مرحله قبل بوده و مرحله بعد را تحت تاثیر قرار می ‌دهد.

اصولا دانش‌آموزان به 3 وعده غذایی اصلی و 2 میان‌ وعده در طول روز نیاز دارند و باید از تمامی گروه‌ های غذایی شامل شیر و لبنیات، گوشت و حبوبات، سبزیجات، میوه ‌جات و گروه نان و غلات مصرف كنند و تعادل و تنوع غذایی در این سنین مهم است.

وعده ی صبحانه، نقش بسیار موثری در سلامت جسمی و فكری دانش‌آموزان دارد.

به دنبال نخوردن غذا در طی خواب شب، اگر دانش‌آموز صبحانه نخورد، به دلیل پایین افتادن قند خون، توانایی و شرایط لازم را برای یادگیری مطالب در مدرسه نخواهد داشت.

دانش‌آموزانی كه صبحانه نمی‌ خورند، كم ‌دقت، خسته و بی ‌حوصله هستند و نمی ‌توانند كمبود انرژی، ویتامین‌ها و املاح معدنی را با خوردن وعده ‌های غذایی دیگر جبران كنند. بنابراین مادران باید هر روز صبح، صبحانه كودك خود را قبل از این‌ كه به مدرسه برود، آماده كنند.

تهیه میان ‌وعده‌ های مناسب و مغذی نیز بسیار اهمیت دارد، زیرا ساعات نزدیك ظهر، كودك ممكن است گرسنه شود و این گرسنگی، نشستن سر كلاس را برای او غیر قابل تحمل‌ می ‌كند.

تمام این موارد، ضرورت توجه به تغذیه صحیح دانش آموزان در مدارس را بیش از پیش آشکار می ‌سازد.

بوفه مدرسه مهم است

بهداشت بوفه مدارس، سلامت فروشندگان بوفه و مواد غذایی موجود در آن موضوعی است كه در سلامت دانش‌آموزان كه در واقع مشتریان بوفه ‌ها هستند، تاثیر زیادی دارد و توجه به آن، در واقع توجه به سلامت نسل جوان و آینده ی كشور است.

خصوصیات بوفه استاندارد چیست؟

خوراكی‌ هایی كه در آن عرضه می‌ شوند، باید چه ویژگی‌ هایی داشته باشند؟

این ها سئوالاتی است كه شاید هیچ‌ یك از والدین به فكر آن نباشند.

بوفه قسمتی از تشكیلات یك مدرسه است، پس نظارت مدیر مدرسه روی این بخش ضروری است. همچنین وزارت بهداشت با فرستادن ماموران بهداشت به مدارس می ‌تواند از بسیاری از بیماری ‌هایی كه ممكن است از طریق مواد غذایی ناسالم به دانش‌آموزان سرایت كند، جلوگیری به عمل آورد.

غذاهای مضر

افراط در مصرف شكلات و شیرینی به دلیل این كه موجب بی ‌اشتهایی و سیری كاذب در كودكان می‌شود و آن ها را از مصرف غذاهای اصلی بازمی ‌دارد، موجب اختلال رشد در آن ها خواهد شد.

بهتر است در منزل،شكلات و شیرینی نگه ندارید تا به این ترتیب، دسترسی دائمی كودكان به این نوع مواد كاهش یابد. از دادن شكلات و شیرینی به عنوان جایزه یا تغذیه به كودكان خودداری كنید.

مصرف بی ‌رویه تنقلات كم ‌ارزش، یكی دیگر از مشكلات دانش‌آموزان است. متاسفانه برخی تنقلات تجارتی مانند انواع پفك و چیپس به ‌طور بی‌رویه از سوی كودكان و دانش‌آموزان مصرف می‌شوند.

نتایج بررسی كشوری سال 1377 از سوی دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت نشان داده است، حدود 50 درصد كودكان 6 تا 12 ماهه و حدود 90 درصد كودكان 1 تا 2 ساله هر روز پفك مصرف می‌كنند.

مصرف پفك به خصوص قبل از وعده ‌های غذایی به دلیل ایجاد سیری كاذب، كودكان را از خوردن غذاهای اصلی كه باید مواد مغذی مورد نیاز رشد كودك تامین كنند، باز می‌دارد. از سوی دیگر نمك، ذائقه كودك را به خوردن غذاهای شور عادت می‌دهد.

متخصصان تغذیه همواره به والدین توصیه می‌كنند که كودكان را به مصرف تنقلات سنتی مثل نخودچی و كشمش، گردو، بادام،‌ پسته، گندم برشته، برنجك، عدس برشته شده، توت خشك، انجیر خشك و برگه ‌ها تشویق كنند و سر سفره به جای نوشابه، برای افراد خانواده از دوغ استفاده كنند.

مواد غذایی لازم‌

میزان انرژی مورد نیاز كودكان مدرسه‌ ای به دلیل تفاوت در اندازه بدن، میزان تحرك و سرعت رشد، متفاوت است و اگر انرژی مورد نیاز كودكان از طریق كربوهیدرات و چربی تامین نشود، پروتئینی كه باید صرف رشد و ترمیم بافت ‌های بدن ‌شود، برای تامین انرژی به مصرف می‌رسد.

شایع‌ترین كمبودهای ویتامینی در این دوران، كمبود ویتامین A و D و شایع‌ترین كمبودهای املاح، كمبود ید، آهن و كلسیم است.

هویج، منبع ارزانی از ویتامین A است و والدین می‌توانند از آن در برنامه غذایی روزانه كودک شان استفاده كنند.

بهترین نوع آهن قابل جذب در غذاهای حیوانی مثل گوشت، مرغ و جگر است.

دریافت مقادیر كافی كلسیم از طریق برنامه غذایی روزانه در سنین مدرسه و بلوغ برای حفظ تراكم طبیعی استخوان‌ها و جلوگیری از پوكی استخوان در بزرگسالی حائز اهمیت است.

بستنی و شیر پاستوریزه، منبع خوبی از كلسیم هستند و مصرف آن ها در میان‌وعده كودكان در تامین بخشی از كلسیم مورد نیاز كودكان موثر است.

نان و پنیر، میان ‌وعده مناسب دیگری برای تامین كلسیم است كه همراه سبزی، گوجه ‌فرنگی، خیار یا گردو، یك میان‌وعده سالم و مغذی برای دانش ‌آموزان به شمار می‌رود.

اول خانواده‌

با تغذیه دانش ‌آموزان چه باید كرد؟

آیا دانش ‌آموزان باید تنها از طریق مدرسه، تغذیه و خوراکی های خود را تهیه كنند یا حتما باید خوراكی ‌های خاصی از خانه با خود به مدرس ببرند؟

آیا بوفه‌ی مدرسه، مناسب ‌ترین تغذیه را در اختیار بچه ‌ها قرار می ‌دهد؟

آیا تمام خوراكی ‌های خانگی، خوب و مغذی هستند؟

با دوره ‌گردهای خیابانی چه باید كرد؟

تغذیه دانش‌آموز از هر جا كه تهیه شود، نوع و كیفیت آن مهم است. این كیفیت تنها مربوط به مدرسه نیست. تغذیه چه در خانه، چه در مدرسه و چه در راه مدرسه باید مورد توجه قرار گیرد و این مساله تنها از طریق آموزش صحیح به خانواده ‌ها امكان ‌پذیر است.

توجه به تغذیه فرزندان از مهم‌ترین وظایف والدین است، زیرا فرهنگ و عادات غذایی در خانه شكل می ‌گیرد و در مدرسه تثبیت می ‌شود.

نمی ‌توان كودكان را از خرید مواد خوراكی در راه مدرسه منع كرد، ولی می‌توان آن ها را متقاعد كرد تا از مصرف مواد مضر برای بدن شان خودداری كنند كه این امر می‌تواند با عرضه ی غذاهای مناسب بر سر سفره در خانه آغاز شود و در مدرسه ادامه یابد.

سایت پزشکان بدون مرز