آشنایی با امضای دیجیتالی (1)
شاید تاکنون نامههای الکترونیکی متعددی را دریافت داشتهاید که دارای مجموعهای از حروف و اعداد در انتهای آنان میباشند. در اولین نگاه ممکن است اینگونه تصور گردد که اطلاعات فوق بی فایده بوده و شاید هم نشان دهنده بروز یک خطا در سیستم باشد! در حقیقت ما شاهد استفاده از امضای دیجیتال در یک نامه الکترونیکی میباشیم. دراین مطلب قصدداریم باامضای دیجیتال آشنا شویم.

به منظور ایجاد یک امضای دیجیتال از یک الگوریتم ریاضی به منظور ترکیب اطلاعات در یک کلید با اطلاعات پیام، استفاده میشود. ماحصل عملیات، تولید یک رشته مشتمل بر مجموعهای از حروف و اعداد است. یک امضای دیجیتال صرفاً به شما نخواهد گفت که «این شخص یک پیام را نوشته است» بلکه در بردارنده این مفهوم مهم است که: <<این شخص این پیام را نوشته است>>.
امضای دیجیتال وسیلهی است که اصل بودن پیام یا فایل اطلاعاتی را در تبادلات الکترونیکی نشان میدهد؛ به طوری که:
* گیرنده میتواند هویت فرستنده را کنترل کند.
* فرستنده بعداً نمیتواند پیام ارسالی خود را تکذیب کند.
* امکان جعل امضا وجود نداشته و هر کس امضای منحصر به فرد خود را دارد.
درواقع یک امضای دیجیتال نوعی رمزنگاری نامتقارن است. هنگامی که پیغامی از کانالی ناامن ارسال میشوند، یک امضای دیجیتال که به شکل صحیح به انجام رسیده باشد میتواند برای شخص گیرنده پیام دلیلی باشد تا ادعای شخص فرستنده را باور کند و یا به عبارت بهتر شخص گیرنده از طریق امضای دیجیتال میتواند این اطمینان را حاصل کند که همان شخص فرستنده نامه را امضا کرده است و نامه جعلی نیست.
درواقع امضای دیجیتالی به ما این اطمینان را میدهد كه اطلاعات دقیقا از شخص مورد نظر ارسال شده و در حین جا به جایی دچار كوچكترین تغییری نشده است.
امضاهای دیجیتال در بسیاری از جنبهها مشابه امضاهای سنتی دستی هستند؛ انجام امضاهای دیجیتال به شکل صحیح بسیار مشکلتر از یک امضای دستی است. طرحها فایل امضای دیجیتال بر مبنای رمزنگاری نامتقارن هستند و می بایست به شکل صحیح صورت گیرد تا موثر واقع شود. همچنین امضاهای دیجیتال میتوانند امضاهایی غیرقابل انکار را ایجاد کنند به این معنی که شخص امضاکننده نمیتواند تا زمانی که کلید شخصی فرد به صورت مخفی باقی مانده است، ادعا کند که من این نامه که امضای من را به همراه دارد، امضا نکرده ام. ولی در زمانی که کلید شخصی فرد در شبکه از حالت مخفی خارج شود یا زمان اعتبار امضای او به اتمام برسد شخص میتواند امضای دیجیتال خود را انکار کند هرچند که در این حالت نیز با وجود ساختار قوی امضای دیجیتال، این امضا اعتبار خود را حفظ میکند. پیغامهای امضا شده با امضای دیجیتال امکان ارائه به صورت یک رشته بیتی را دارند. مانند: پست الکترونیک، قراردادها و یا پیام هایی که از طریق قواعد رمزنگاریهای دیگر ارسال شده باشند.

امضاهای دیجیتال اغلب برای به انجام رساندن امضاهای الکترونیکی به کار میروند. در تعدادی از کشورها، مانند آمریکا و کشورهای اتحادیه اروپا، امضاهای الکترونیکی قوانین مخصوص به خود را دارند. هرچند، قوانین دربارهء امضاهای الکترونیکی همواره روشن نمیسازند که آیا امضاهای دیجیتال به درستی به کار گرفته شده اند و یا اهمیت آنها به چه میزان است. در حالت کلی قوانین به شکل واضح در اختیار کاربران قرار نمیگیرد و گاهی آنان را به گمراهی می کشاند.
مطمئناً در مورد مسائل شخصی به همین راحتی با کسی صحبت نمیکنیم؛ در مورد بعضی مسائل هم نه تنها صحبت نمیکنیم؛ بلکه محتاط هم هستیم، مثلاً در مورد حساب بانکی!در صورتی كه شما قصد دارید اطلاعات بسیار مهمی را ارسال كنید، ولی میخواهید شخص سومی به آنها دسترسی پیدا نكند، بهتر است از امضای دیجیتال استفاده كنید. این روش یكی از روشهای ایجاد امنیت برای اطلاعات است كه در حال حاضر میتوان از آن به عنوان امنترین روش برای جا به جا كردن پیغام نام برد.
کلاوس پتر اشنور (Claus Peter Schnorr) یکی از طراحان امضاهای دیجیتالی است. او میگوید: این امضاها مثل رمزنویسی است. از طریق امضای دیجیتالی اطلاعات را قفل میکنید و مطمئن میشوید که کس دیگری به آنها دسترسی پیدا نمیکند. این اطمینان تضمین شده است.

وب سایتهای اینترنتی که این قفلهای مطمئن را در اختیار دارند به راحتی قابل تشخیصاند. وقتی وارد این سایتها میشوید یک کلید زرد رنگ کوچک در سمت چپ صفحه میبینید. این یعنی اینکه اطلاعاتی که فرستنده ارسال میکند قفل شده به گیرنده میرسند، اطلاعات را کس دیگری نمیتواند بخواند و یا تغییر بدهد. گیرنده برنامه مخصوصی در اختیار دارد که قفل اطلاعات فرستاده شده را باز میکند. برنامه پیچیدهای که به راحتی هک شدنی نیستند. امضا کننده نیازی ندارد از اطلاعات پس زمینه نرم افزاری سر در بیاورد، فقط باید بداند روی کدام دکمه باید کلیک کند تا امضا تایید شود. این روزها معمول ترین نوع امضاهای اینترنتی، امضاهایی هستند که شما اصلاً نمیدانید امضا کردهاید. مثلاً وقتی یک برنامه نرم افزاری را دانلود میکنید باید مطمئن باشید که نرم افزاری که دارید دانلود میکنید ارژینال است. این هم وقتی شدنی است که این نرم افزار با کلید امضا همراه باشد که آن هم توسط فرستنده کنترل میشود.

امضای دیجیتالی یا همان قفل کردن اطلاعات یک روش کاملاً ریاضی است. چیزی که لازم است شمارههای رمزی است که یکطرفه عمل میکنند. رمزهای یکطرفه رمزهای هستند که فقط از یک جهت خوانده میشوند. اگر یک عدد جا به جا شود کل رمز باطل میشود. اکثر این اعداد هم عددهای فرد هستند. این هم یکی از رازهای دنیای ریاضی برنامهنویسهاست. از قرار معلوم هک کردن اعداد فرد مشکلتر است. هرچه اعداد این رمزهای یکطرفه بیشتر باشند ضریب اطمینان قفل بالاتر میرود، چون باز کردنش سخت تر میشود، و یا آنطور که اشنور معتقد است با تکنیک امروزی اصلاً شدنی نیست.
در مورد ضریب اطمینان این امضاها باید به این نکته توجه کرد که هر روش مطمئنی دست کم تا مدت زمان مشخصی مطمئن است. تا زمانی که قفل هک نشده، اطلاعات محفوظ میماند. البته هنوز کسی نتوانسته این نوع قفلها را که در خریدهای اینترنتی از آنها استفاده میشود باز کند، اما نمیتوان صددرصد مطمئن بود.

برای اشنور که ریاضیدان و برنامهنویس است، بعضی از این قفل و امضاها به سادگی باز شدنی هستند. هر چند که شکستن قفل یک برنامه برای کاربرهای اینترنتی که به آن اطمینان کردهاند فاجعه است، اما برای یک ریاضیدان نکته جالبی است که نشان میدهد نقطه ضعف برنامه کجا بوده که هکرها توانستهاند آن را باز کنند.
کلاوس پتر اشنور یکی از معروفترین برنامه نویسان کامپیوتری، پروفسور ریاضیات و اینفورماتیک دانشگاه گوته در فرانکفورت آلمان است. او طراح امضای دیجیتالی است به نام امضا اشنور که یکی از معروفترین و مطمئن ترین قفلهای اینترنتی است که در تمام دنیا از ان استفاده میشود.
ادامه دارد...
فرآوری: مریم نایب زاده
بخش دانش و زندگی تبیان
منبع:
jamjamonline-wiktipedia-safarayaneh-hamshahrionline-itna