ارتباط تغذيه با سرطان پروستات
آقايان محترم، مطالعه نماييد!
ارتباط تغذيه با سرطان پروستات
رژيم کم چرب، محدوديت مصرف لبنيات و گوشت قرمز، افزايش مصرف سويا، چاي سبز، گوجه فرنگي، سبزي هايي چون گل کلم و بروکلي و يک ليوان آب انار و نه ميوه ي آن براي جلوگيري از سرطان پروستات مفيد است.
سرطان پروستات دومين سرطان معمول در ميان مردان در جهان است. ايران با شيوع 1/5 از هر 100 نفر مرد در رديف کشورهاي با کمترين شيوع سرطان پروستات قرار دارد. در ايران ميانگين سن ابتلا 5/13 ± 67 سال است که مشابه با ديگر نقاط جهان مي باشد.
عوامل رژيم غذايي، نقش موثري بر سرطان پروستات در مراحل مختلف بيماري دارند. در ادامه به تاثير رژيم غذايي در پيشرفت يا به تاخير انداختن اين بيماري خواهيم پرداخت:
چربي ها
به طور کلي دريافت زياد چربي رژيم غذايي، رشد تومور سرطان پروستات را افزايش مي دهد و دريافت کم چربي، به کاهش آن کمک مي کند.همچنين رژيم غذايي کم چرب و پُر فيبر، به همراه مکمل ياري با 40 گرم پروتئين سويا در روز مي تواند رشد سلول هاي سرطاني پروستات را مهار کند.
از نظر نقش نوع چربي رژيم غذايي، اسيد چرب امگا3 در ماهي هاي چرب بيان ژن مرتبط با بروز سرطان پروستات و به دنبال آن خطر سرطان پروستات را کاهش مي دهد.
ويتامين E
تقريبا 15 تا 17 درصد از مردان آمريکايي اين ويتامين را به صورت مکمل مصرف مي کنند. در يک مطالعه مصرف مکمل ويتامين E در مردان سيگاري خطر سرطان پروستات را تا 32 درصد و خطر مرگ ناشي از آن را تا 41 درصد کاهش داده است. ويتامين E از طريق اثرات آنتي اکسيداني و آنتي پروستاگلانديني خود موجب کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات مي شود.
نکته ي قابل توجه آن است که مردان 10 تا 14 روز قبل از پرتودرماني، نمونه برداري(بيوپسي) يا هر روش جراحي ديگري روي بافت پروستات بايد از مصرف ويتامين E اجتناب ورزند. آووکادو، مغزها، کره بادام زميني، تخم مرغ و لوبياي سويا از منابع خوب ويتامين E مي باشند.
سلنيوم
حدود 9 تا 10 درصد مردان آمريکايي سلنيوم را به صورت مکمل مصرف مي کنند. سلنيوم با اثرات تحريک کننده آپوپتوزيس،(فرايند مرگ برنامه ريزي شده ي سلول ها)، تنظيم سطوح هورمون هاي جنسي مردانه(آندروژن ها) و اثر ضد تکثير سلولي خود با کاهش خطر ابتلا مرتبط است، اما به نظر مي رسد مصرف مکمل سلنيوم در مردان با سطح PSA (آنتي ژن ويژه پروستات) کمتر از 4 نانو گرم بر ميلي ليتر، تا 65 درصد خطر ابتلا را کاهش مي دهد و در مردان با PSA بالاتر از 4 بي اثر است. غذاهاي دريايي، قلوه، جگر، گوشت و ماکيان منابع غذايي عمده سلنيوم هستند.رژيم غذايي کم چرب و پُر فيبر، به همراه مکمل ياري با 40 گرم پروتئين سويا
در روز مي تواند رشد سلول هاي سرطاني پروستات را مهار کند
روي
تقريبا 7 تا 8 درصد مردان آمريکايي مکمل آن را مصرف مي کنند. در سلول هاي سرطاني پروستات سطوح روي کاهش مي يابد. اما مصرف خوراکي آن نمي تواند اين سطوح کاهش يافته را بهبود دهد.مکمل روي در مقادير کمتر از 100 ميلي گرم در روز مناسب است و دوزهاي بيش از اين، خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزايش مي دهد. منابع عمده آن، جگر، غلات کامل، حبوبات(لوبياي خشک) و مغزها هستند.
ويتامين D
سطوح بالاي ويتامين D در گردش خون اثر حفاظتي در برابر سرطان پروستات دارد.اين ويتامين به دليل داشتن اثرات ضد تکثير و ضد متاستاز خود خطر ابتلا به اين سرطان را کاهش مي دهد.
غني ترين منبع ويتامين D روغن ماهي است. همچنين به مقدار کم و متغيري در کره، زرده ي تخم مرغ، خامه و جگر يافت مي شود.
محصولات لبني
لبنيات به علت داشتن کلسيم، چربي اشباع و مقدار چربي زياد، خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزايش مي دهند. مصرف زياد کلسيم چه از راه رژيم غذايي و چه مکمل هاي غذايي آن منجر به افزايش خطر ابتلا به سرطان پروستات مي شود . کلسيم لبنيات احتمالا با کاهش سطوح ويتامين D و نيز دارا بودن چربي اشباع و مقدار چربي لبنيات، با افزايش سطوح هورمون تستوسترون خطر ابتلا را افزايش مي دهد.
گوشت قرمز
گوشت قرمز با کاهش PH خون(افزايش اسيديته ي خون) به علت داشتن آمينواسيدهاي گوگرددار و کاهش فعاليت آنزيم 1- آلفا هيدروکسيلاز و به دنبال آن کاهش توليد ويتامين D خطر ابتلا را افزايش مي دهد.
پروتئين سويا
توجه به سويا به عنوان يک ماده ي غذايي موثر در کاهش سرطان پروستات از مشاهداتي به دست آمد که شيوع سرطان پروستات را در جمعيت هايي که رژيم غذايي غني از لوبياي سويا مصرف مي کردند(مانند رژيم غذايي مردم چين) به طور قابل توجهي کمتر گزارش کردند.
لوبياي سويا به علت خصوصيات استروژنيک و اثرات مهارکنندگي آنزيم 5- آلفا ردوکتاز(تبديل کننده ي تستوسترون به دي هيدروکسي تستوسترون) اثر محافظ دارد.
ليکوپن
ليکوپن، کاروتنوئيد اصلي موجود در گوجه فرنگي و فرآورده هاي آن مي باشد که سلول هاي پروستات را در برابر حمله راديکال هاي آزاد، گونه هاي فعال اکسيژن و ديگر عوامل سرطانزا محافظت مي کند.ليکوپن با کاهش تکثير سلول هاي پروستات سرطاني، حجم تومور را کوچک تر مي کند.
مصرف 5 واحد گوجه فرنگي(معادل 5 عدد گوجه فرنگي متوسط) و فرآورده هاي آن(انواع سس گوجه فرنگي) در هفته توصيه مي شود.
کلم بروکلي
مصرف بيش از يک سهم از سبزي هاي چليپايي(همچون کلم برگ، گل کلم و کلم بروکلي) در هفته خطر شيوع سرطان پروستات را کاهش مي دهد و پيشرفت آن را به تاخير مي اندازد. بروکلي به علت سولفارافان موجود در آن، فعاليت گلوتاتيون-S ترانسفراز(جاذب راديکال هاي فعال اکسيژن) را افزايش داده، پيشرفت سرطان پروستات را به تاخير مي اندازد. پژوهشگران مصرف 3 سهم(معادل 3 وعده) از سبزيجات چليپايي در هفته را براي پيشگيري از سرطان پروستات توصيه مي کنند.
چاي سبز
6 تا 8 درصد از مردان از چاي سبز به عنوان جايگزين يا مکمل دارو استفاده مي کنند. چاي سبز به علت اپي گالوکاتچين گالات(پلي فنل اصلي موجود در آن)، خصوصيت تحريک آپوپتوزيس و مهار ژن مرتبط با بروز سرطان پروستات را دارد که به همين دليل از سرطان پروستات پيشگيري مي کند. مصرف 5/3 تا 4 فنجان چاي سبز، 3 بار در روز، به مدت حداقل 6 ماه قابل تحمل است.
آب انار
مهم ترين پلي فنل موجود در آب انار، پوني کالاجين است که مسؤول بيش از 50 درصد از خصوصيات آنتي اکسيداني آن مي باشد. از آن جا که فرايندهاي صنعتي براي تهيه آب انار اين ترکيب را بيشتر استخراج مي کنند، آب انار خصوصيات آنتي اکسيداني بيشتري از انار دارد و ما از مصرف آب انار سود بيشتري خواهيم برد.نوشيدن يک ليوان آب انار در روز با داشتن خصوصيت آنتي اکسيداني به علت پوني کالاجين موجود در آن، زمان دو برابر شدن سطوح PSA را افزايش مي دهد و به دنبال آن از پيشرفت بيماري پيشگيري مي کند. روغن دانه انار نيز با داشتن ويتامين E، پونيسيک اسيد(مهار کننده تشکيل پروستاگلاندين ها) و فعاليت استروژني در اين امر موثر است.
بدين ترتيب رژيم غذايي به طور کاملا مشخص بر بروز سرطان پروستات موثر است. در نهايت رژيم کم چرب(کمتر از 20 درصد کالري از چربي)، محدوديت مصرف لبنيات و گوشت قرمز به همراه افزايش مصرف سويا، چاي سبز، 5 سهم در هفته از گوجه فرنگي و فرآورده‌هاي آن، 3 سهم در هفته از سبزي هاي چليپايي همچون بروکلي و يک ليوان آب انار(و نه ميوه آن به تنهايي) براي جلوگيري از سرطان پروستات توصيه مي شود.
بخش تغذيه و آشپزي تبيان
منبع: ماهنامه ي دنياي تغذيه – شماره ي 87 - دکتر رضا اماني، دانشيار علوم تغذيه و مهشيد نقاش پور
مطالب مرتبط:
نقش تغذيه در پيشگيري از سرطان پروستات