سندرم متابولیک؛ علائم و علل آن

سندرم متابولیک به مجموعه ای از شرایط گفته می شود که عبارت هستند از: فشار خون بالا، سطوح افزایش یافته ی انسولین در خون، چربی انباشته ی اضافی در اطراف شکم و سطوح افزایش یافته ی چربی خون.

در سندروم متابولیک در خیلی از موارد، اکثریت قریب به اتفاق این شرایط، همزمان با هم وجود دارند و ریسک ابتلا به بیماری قلبی، سکته و دیابت را افزایش می دهند.

داشتن تنها یکی از شرایط ذکر شده دال بر ابتلا به سندرم متابولیک نیست ولی می تواند منجر به ابتلا به بیماری های جدی دیگری شود. چنان چه بیش از یکی از شرایط فوق در فرد وجود داشته باشد، احتمال ابتلا به دیگر بیماری ها بیشتر می گردد.

اگر فردی مبتلا به سندرم متابولیک و یا یکی از اجزای آن باشد، تغییرات قابل توجه در شیوه ی زندگی می تواند از ابتلا به بیماری های مرتبط پیشگیری به عمل آورده و یا دست کم ابتلا به آن ها را به تاخیر بیاندازد.

علائم

ابتلا به سندرم متابولیک بدین معنا است که شما هم زمان مبتلا به بیش از 3 نارسایی مرتبط با متابولیسم هستید؛ این نارسایی ها عبارت هستند از:

* چاقی به ویژه چاقی شکمی(چاقی سیبی شکل)

* افزایش فشار خون سیستولیک(عدد بزرگ تر) بالاتر از 120 میلی متر جیوه و یا فشار دیاستولیک(عدد کوچک تر) بالاتر از 90 میلی متر جیوه.

* سطوح افزایش یافته ی تری گلیسرید و سطوح پایین کلسترول خوب یا HDL (لیپوپروتئین با چگالی بالا) در خون.

* مقاومت به انسولین. انسولین هورمونی است که به تنظیم مقادیر قند خون کمک می کند.

ابتلا به یکی از اجزای سندرم متابولیک بدین معنا است که احتمال ابتلا به دیگر اجزای سندرم نیز در شما وجود دارد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

چنان چه شما از ابتلا به یکی از اجزای سندرم متابولیک آگاه باشید، اجزایی مانند فشار خون بالا، کلسترول بالا و یا چاقی سیبی شکل، احتمالاً به دیگر اجزا نیز دچار هستید و خودتان مطلع نیستید. بهتر است در این شرایط پزشک خود را ملاقات کنید. از وی بپرسید آیا نیازی به تست کردن دیگر اجزای سندرم متابولیک وجود دارد و برای پیشگیری از ابتلا به بیماری های جدی و خطرناک چه می توان کرد؟

علل بیماری

سندروم متابولیک با متابولیسم بدن شما و نیز با شرایطی تحت عنوان مقاومت به انسولین در ارتباط است. انسولین هورمونی است که توسط پانکراس ساخته می شود و به کنترل مقادیر قند خون کمک می کند.

به صورت طبیعی و معمول دستگاه گوارش و کبد شما غذاهایی که می خورید را به قند(گلوکز) تجزیه می کند. خون بدن شما این قند ها را به بافت های بدن منتقل می کند جایی که سلول ها از آن ها به عنوان سوخت استفاده می کنند. گلوکز به کمک انسولین وارد سلول های بدن می شود.

در افراد مبتلا به مقاومت انسولین، سلول ها به صورت نرمال به انسولین پاسخ نمی دهند و گلوکز به آسانی نمی تواند وارد سلول ها شود. در این حالت واکنش بدن شما، ترشح بیشتر و بیشتر انسولین برای کمک به ورود گلوکز به درون سلول ها است؛ در نتیجه مقادیر انسولین در خون بسیار بالا خواهد بود. در نهایت زمانی که بدن قادر به ساخت انسولین کافی برای کنترل گلوکز خون در حد طبیعی نیست، منتهی به ابتلا به دیابت خواهد شد.  

حتی چنان چه سطوح قند خون به حدی زیاد نباشد که بتوان آن را دیابت در نظر گرفت، باز سطوح افزایش یافته ی گلوکز مُضر هستند. در حقیقت پزشکان به این شرایط " پره دیابت "  یا مرحله ی پیش از دیابت می گویند.

انسولین افزایش یافته سطوح تری گلیسرید و دیگر چربی های خون را نیز افزایش می دهد. همچنین این شرایط با چگونگی عملکرد کلیه ها نیز تداخل می کنند و منتهی به فشار خون بالا می شوند.

این اثرات حاصل از مقاومت به انسولین، فرد مبتلا را در معرض خطر ابتلا به بیماری قلبی، سکته، دیابت و دیگر بیماری ها قرار می دهند.