اعتماد به نفس بالا خوب است؟

همیشه شنیده می‌شود که روان‌پزشکان و کارشناسان، افراد را به داشتن اعتماد به نفس تشویق می‌کنند، اما مطالعات اخیر نشان داده‌اند ممکن است دست یافتن به این اعتماد به نفس بالا، به هر قیمتی، چندان هم چیز خوبی نباشد.

تحقیقات جدید روان‌پزشکان نشان داده است کسانی که دارای اعتماد به نفس بالا، اما شکننده و آسیب‌پذیر هستند، در مقایسه با کسانی که اعتماد به نفس کمتر، اما شخصیت پایدارتری دارند، در مواجهه با انتقادات، واکنش‌های شدیدتری نشان می‌دهند. نتایج این مطالعات که در مجله «شخصیت» - یک مجله تخصصی روان‌پزشکی- منتشر شده است در واقع ابعاد گسترده‌تری از اعتماد به نفس را توضیح داده است.

دکتر مایکل‌کرنیس، استاد دانشگاه جورجیا در آمریکا می‌گوید: «انواع مختلفی از اعتماد به نفس وجود دارد و در این مطالعه متوجه شدیم کسانی که اعتماد به نفس بالا، اما شکننده و سطحی دارند بهتر است که اصلا اعتماد به نفس نداشته باشند.»

او علت این مساله را این‌طور توضیح می‌دهد: «کسانی که دارای این نوع اعتماد به نفس هستند، یک رفتار جبرانی برای مقابله با انتقادات پیش می‌گیرند که در آن به طور اغراق‌آمیزی علاقه به دفاع از خود و توانایی‌های خود و همچنین بیان ارزش‌های فردی‌شان دارند.»

به گفته این روان‌پزشک، نتایج این مطالعات به هیچ‌وجه داشتن اعتماد به نفس را که لازمه احساس خوشحالی و موفقیت و همچنین پیشرفت در زندگی است، رد نمی‌کند، بلکه فقط جنبه‌های دیگری از این وضعیت شخصیتی را مشخص می‌کند.

به‌طور کلی، افراد دارای اعتماد به نفس بالا و شخصیت مطمئن، یک «من حقیقی» از خود را به دیگران نشان می‌دهند.

آنها به طور کلی خوشحال‌ترند و خودشان را با نقطه‌ضعف‌هایشان قبول دارند، اما افراد دارای اعتماد‌به‌نفس بالا با شخصیت شکننده، اغلب روز به روز یا حتی در طول روز روحیه‌شان تغییر می‌کند و اگر تایید مداوم از خودشان یا دیگران دریافت نکنند، احساس می‌کنند ارزش‌های وجودی‌شان کم شده است.

دکتر کرنیس و همکارانش این مطالعه را روی 100 دانشجو و بعد از انجام یک ارزیابی کلی روانی و احساس رضایت از زندگی و همچنین اعتماد به نفس، به این صورت انجام دادند که از آنها خواستند واکنش خود را در چند موقعیت مختلف توضیح دهند. افرادی که شخصیت مطمئن و اعتماد به نفس بالا داشتند، در موقع انتقاد کمتر موضع دفاعی می گرفتند و در مقابل، افراد دارای شخصیت شکننده، کلمات تندتری را به کار می بردند.

علاوه بر نکات فوق روان‌پزشکان متوجه شدند، به‌طور کلی کسانی که در مواجهه با انتقادات یا موقعیت‌های رقابتی کلمات تندتری به کار می‌برند یا واکنش دفاعی کلامی‌شان شدیدتر است، احساس رضایت از زندگی کمتری دارند و یا از نظر وضعیت روانی متزلزل‌ترند.

از نظر روان‌پزشکان، بین دانشجویان شرکت‌کننده در این تحقیق، افرادی که دفاعی‌تر برخورد کرده بودند، بیشتر این سئوال و پرسش‌ها را تهدیدی علیه ارزش‌های شخصیتی خود و اعتماد به نفس‌شان قلمداد کرده بودند و به همین دلیل واکنش های جبرانی آنها، خارج از کنترل و اغراق شده بود.

ترجمه : دکتر سیداحسان بیکایی