روش‌های ارزیابی متغیرهای مورد نظر پرسش‌نامه - جلسه چهارم

اهداف جلسه: ----------------

وسایل مورد نیاز:

قلم

کاغذ

رایانه

اینترنت

زمان عملیاتی:

- دو ساعت برای جست و جو در منابع

- دو یا سه جلسه‌ی 1 ساعته برای اجرا

- 2 ساعت برای ثبت داده‌ها

روند کار:

1. جست و جوی دانسته‌ها

برای این‌که بتوانید هر متغیر را اندازه‌گیری کنید اول باید به طور کامل و صحیح و دقیق تمام موضوعات را بشناسید. بیش‌تر و دقیق‌تر مطالعه کنید تا شاخص‌های ارزیابی هر مورد را پیدا کنید. برای این کار به منابع تخصصی مراجعه کنید. در صورت امکان با یک پزشک مشورت کنید. مهم‌ترین نکته در این مطالعات رسیدن به پرسش‌های روشنی است که با پرسیدن آن‌ها بتوان وضعیت سلامتی یا بیماری فرد را تشخیص داد.

مثال: یکی از متغیرهایی که باید مورد ارزیابی قرار گیرد عارضه‌ی چاقی است. برای ارزیابی چاقی ابتدا باید کاملاً با بیماری چاقی، تعریف، انواع و عوارض آن آشنا شوید. بیماری چاقی در همه‌ی سنین و هر دو جنس دیده می‌شود. اما شما باید روی چاقی نوجوانان 14 تا 16 ساله متمرکز شوید، زیرا موضوع تحقیق شما این گروه‌ها هستند. باید بفهمید با چه پرسش‌هایی و از چه راه‌هایی می‌توان تشخیص داد که فرد به چاقی مبتلاست. شاید درست نباشد که در پرسش‌نامه بپرسیم آیا شما چاق هستید یا خیر؟! یا شاید به راستی هر فرد نداند که از نظر پزشکی واقعاً چاق است یا نه؟

برای تشخیص چاقی روش استانداردی به نام روش تعیین BMI وجود دارد. در این روش، برای تعیین 155466کافی است که وزن و قد و سن مخاطب را بدانید و با یک فرمول محاسبه کنید که آیا فرد اضافه وزن دارد یا نه. پس به‌تر است به جای سۆال بالا فقط سن و قد و وزن فرد را بپرسید. البته معمولاً افراد وزن یا قد خود را به طور دقیق نمی‌دانند. پس پیشنهاد می‌کنیم اندازه‌گیری وزن و قد جامعه آماری خود را خودتان به عهده بگیرید.

• راجع به استاندارد BMI در منابع علمی جست‌وجو کنید.

• در استاندارد BMI فاکتور سن وارد نشده است. بگردید و فرمولی برای شاخص توده‌ی بدن بیابید که عامل سن نیز در آن لحاظ شده باشد.

2. اجر

1. تشخیص برخی از نشانه‌ها (متغیرها) با مشاهده صورت می‌گیرد. وجود آکنه و پرمویی از این جمله می‌باشد. پس از مطالعه و یافتن تفاوت حالت معمول با حالت غیرعادی، می‌توان این موارد را با مشاهده‌ی شخصی یا پرسش از خود فرد دریافت.

2. متغیری مانند فشار خون را می‌توانید با فشارسنج اندازه‌گیری و ثبت کنید. اگر روش آن را درست نمی‌دانید از یک کارشناس یا فردی که به این کار آشنایی کافی دارد، کمک بگیرید.

3. برای تشخیص برخی از فاکتورهای دیگر نیاز به استفاده از روش‌های مورد توافق در محافل علمی و محاسبه است. متخصصان امر سلامتی برای بررسی چاقی معمولا از فرمول شاخص توده‌ی بدنی یا BMI استفاده می‌کنند که به روش زیر محاسبه می‌شود {BMI = وزن (بر حسب کیلوگرم) تقسیم بر مجذور قد (بر حسب متر)}

تحلیل BMI:

کمبود وزن	5/18 > BMI
محدوده وزن ایده آل	9/24> BMI > 5/18
محدوده‌ اضافه وزن	9/29> BMI >25
چاقی	30< BMI

جالب است بدانید برای این کار نرم‌افزارهایی هم آماده شده‌اند که روی اینترنت می‌توانید به راحتی آن‌ها را پیدا کنید. یک نمونه از این نرم‌افزارها را در این جا می‌بینید.

4. برای تشخیص برخی از نشانه‌های مورد نظر این پژوهش هم‌چون اختلال کارکرد تیروئید، اختلال در مقدار هورمون‌ها، تعداد گلبول‌های قرمز خون و ... نیاز به انجام آزمایش خون می‌باشد. در این مرحله توصیه می‌شود از پرسش‌شوندگان بخواهید که به آزمایش‌گاهی که ترجیحاً خودتان با آن هماهنگ کرده‌اید مراجعه کرده و تقاضای آزمایش خون کنند.

برای این کار احتمالاً لازم است که از یک پزشک کمک بگیرید تا برای جامعه‌ی آماری شما آزمایش تجویز کند. شاید بتوانید از یک کارشناس آزمایشگاه طبی دعوت کنید تا به محلی مثل مدرسه بیاید و با هماهنگی مسئولین مدرسه، از دانش‌آموزان خون‌گیری و سپس آزمایش به عمل آورد. انجام آزمایش خون و اندازه‌گیری فاکتورهایی مثل تعداد گلبول‌های قرمز خون، مبحث بسیار جالبی در حوزه‌ی پزشکی می‌باشد. اما به نظر می‌رسد برای دانش‌آموزان راهنمایی و دبیرستان چندان ممکن، مناسب یا مقدور نباشد. بنابراین برای آگاهی بیش‌تر از چند و چون انجام آن، به شما پیش‌نهاد می‌کنیم از یک آزمایشگاه تشخیص طبی یا آزمایشگاهی در یک بیمارستان بازدید کنید تا با مراحل و چگونگی انجام آزمایش خون آگاه شوید.

تکلیف 1:

برای متغیر‌های خود دامنه‌ی تغییر تعیین کنید. برای متغیرهایی که به صورت گزینه‌ای پرسیده می‌شوند، گزینه‌های مناسب طراحی کنید.

تکلیف 2:

پس از توزیع و جمع‌آوری پرسش‌نامه‌ها، آن‌ها را کدگذاری کنید.

تکلیف 3:

روش‌های تشخیص، محاسبه و دسته‌بندی تمام متغیرهای خود را تعیین و تعریف کنید.

محل بازدید/ اردو/ خرید: -------------------

منابع مطالعه: -----------------