خازنهاي الکتروليتي

در ادامه معرفي خازنها بر دو نوع ثابت و متغيرند که از انواع آن به خازنهاي سراميکي ، خازنهاي ورقه‌اي ، خازنهاي کاغذي و خازنهاي پلاستيکي اشاره نموديم از ديگر انواع خازنها مي توان به خازن ميکا اشاره نمود

در اين نوع خازن از ورقه‌هاي نازک ميکا در بين صفحات خازن (ورقه‌هاي فلزي – آلومينيوم) استفاده مي‌شود و در پايان ، مجموعه در يک محفظه قرار داده مي‌شوند تا از اثر رطوبت جلوگيري شود. ظرفيت خازنهاي ميکا تقريبا بين 01/0 تا 1 ميکرو فاراد است. از ويژگيهاي اصلي و مهم اين خازنها مي‌توان داشتن ولتاژ کار بالا ، عمر طولاني و کاربرد در مدارات فرکانس بالا را نام برد.

اين نوع خازنها معمولاً در رنج ميکرو فاراد هستند. خازنهاي الکتروليتي همان خازنهاي ثابت هستند، اما اندازه و ظرفيتشان از خازنهاي ثابت بزرگتر است. نام ديگر اين خازنها، شيميايي است. علت ناميدن آنها به اين نام اين است که دي ‌الکتريک اين خازنها را به نوعي مواد شيميايي آغشته مي‌کنند که در عمل ، حالت يک کاتاليزور را دارا مي‌باشند و باعث بالا رفتن ظرفيت خازن مي‌شوند. برخلاف خازنهاي عدسي ، اين خازنها داراي قطب يا پايه مثبت و منفي مي‌باشند. روي بدنه خازن کنار پايه منفي ، علامت – نوشته شده است. مقدار واقعي ظرفيت و ولتاژ قابل تحمل آنها نيز روي بدنه درج شده است .خازنهاي الکتروليتي در دو نوع آلومينيومي و تانتاليومي ساخته مي‌شوند.

اين خازن همانند خازنهاي ورقه‌اي از دو ورقه آلومينيومي تشکيل شده است. يکي از اين ورقه‌ها که لايه اکسيد روي آن ايجاد مي‌شود “آند” ناميده مي‌شود و ورقه آلومينيومي ديگر نقش کاتد را دارد. ساختمان داخلي آن بدين صورت است که دو ورقه آلومينيومي به همراه دو لايه کاغذ متخلخل که در بين آنها قرار دارند هم زمان پيچيده شده و سيمهاي اتصال نيز به انتهاي ورقه‌هاي آلومينيومي متصل مي‌شوند. پس از پيچيدن ورقه‌ها آن را درون يک الکتروليت مناسب که شکل گيري لايه اکسيد را سرعت مي‌بخشد غوطه‌ور مي‌سازند تا دو لايه کاغذ متخلخل از الکتروليت پر شوند. سپس کل مجموعه را درون يک قاب فلزي قرار داده و با يک پولک پلاستيکي که سيمهاي خازن از آن مي‌گذرد محکم بسته مي‌شود.

در اين نوع خازن به جاي آلومينيوم از فلز تانتاليوم استفاده مي‌شود زياد بودن ثابت دي الکتريک اکسيد تانتاليوم نسبت به اکسيد آلومينيوم (حدودا 3 برابر) سبب مي‌شود خازنهاي تانتاليومي نسبت به نوع آلومينيومي درحجم مساوي داراي ظرفيت بيشتري باشند. محاسن خازن تانتاليومي نسبت به نوع آلومينيومي بدين قرار است:

ابعاد کوچکتر جريان نشتي کمتر عمر کارکرد طولاني از جمله معايب اين نوع خازن در مقايسه با خازنهاي آلومينيومي عبارتند از:

خازنهاي تانتاليوم گرانتر هستند. نسبت به افزايش ولتاژ اعمال شده در مقابل ولتاژ مجاز آن ، همچنين معکوس شدن پلاريته حساس ترند. قابليت تحمل جريانهاي شارژ و دشارژ زياد را ندارند. خازنهاي تانتاليوم داراي محدوديت ظرفيت هستند (حد اکثر تا 330 ميکرو فاراد ساخته مي شوند).

در خازن‌هاي پليستر براي سالهاي زيادي از کدهاي رنگي بر روي بدنه آنها استفاده مي‌‌شد. در اين کدها سه رنگ اول ظرفيت را نشان مي‌‌دهند و رنگ چهارم تولرانس(درصد خطا) را نشان مي‌‌دهد . براي مثال قهوه‌اي - مشکي - نارنجي به معني 10000 پيکوفاراد يا 10 نانوفاراد است. خازن‌هاي پليستر امروزه به وفور در مدارات الکترونيک مورد استفاده قرار مي‌‌گيرند. اين خازنها در برابر حرارت زياد معيوب مي‌شوند و بنابراين هنگام لحيمکاري بايد به اين نکته توجه داشت.

در ادامه به بررسي و گفتگو در مورد کدهاي رنگي خواهيم پرداخت...

برگرفته از: سايت دانشگاه اميرکبير و دانشجو

تنظيم براي تبيان: سيدخاموشي