فیلسوف نقاش!

لئوناردو داوینچی متولد 15 آوریل 1452 میلادی از دانشمندان و هنرمندان ایتالیایی است. او در رشته‏های ریاضی، معماری، موسیقی، کالبد‏شناسی، مهندسی، مجسمه‏سازی، هندسه و نقاشی شخصی برجسته بود. او فردی بی‏نهایت خلاق و کنجکاو بود. بیشتر شهرت جهانی او به خاطر نگارگری و نقاشی‏هایی چون شام آخر و مونالیزاست که حتماً در مورد آنها مطالبی را شنیده‏اید.

لئوناردو در روستای «توسکانی» به دنیا آمد و زمانی که کودک بود، او را برای شاگردی به یک آتلیه در فلورانس فرستادند تا نزد «آندرئادل وروکیو» که نقاش و مجسمه‏ساز بود آموزش ببیند.

وروکیو شهرت عظیمی داشت. آن‏چنان شهرتی که شهر ونیز، ساخت بنای یاد بود «کولئونی» را به او واگذار کرده بود.

«کولئونی» سرداری بود که بیش از دلاورهای نظامی، از جهت اعمال نوع دوستانه نیز بین مردم محبوبیت داشت.لئوناردوی جوان، در چنین آتلیه‏ای می‏توانست چیزهای زیادی را بیاموزد.

در آنجا با کارهای ریخته‏گری و کارهای فلزی آشنا شده و آموخته که چگونه با مطالعه و مشاهده‏ی دقیق می‏توان تابلوها و مجسمه‏های با شکوه به وجود آورد.

لئوناردو همچنین به پژوهش درباره‏ی گیاهان و جانوران مختلف پرداخت تا بتواند از آنها در تابلوهایی استفاده کند،همین‏طور دانش زیادی هم درباره‏ی نورشناسی و استفاده از رنگ‏ها کسب کرد.

این آموزش‏ها می‏توانست از هر نوجوان با استعدادی هنرمندی برجسته بسازد، ولی لئوناردو فراتر از یک نوجوان با استعداد بود. او نابغه‏ای بود که ذهن توانایش تا زمان‏های دور، انسان‏ها را به ستایش از او وادار خواهد کرد.

خوشبختانه از دامنه‏ی وسیع آفرینش‏گری‏های ذهن لئوناردو اطلاعات زیادی در دست است، زیرا شاگردانش، دفاتر پیش طرح‏ها و یادداشت‏های او را به دقت حفظ کرده‏اند.

دفاتری با هزاران صفحه مملو از نوشته‏ها و طراحی‏ها و گزیده کتاب‏هایی که می‏خوانده و پیش‏نویس کتاب‏هایی که قصد نگارششان را داشته است. هر چه بیشتر از این اوراق بدانیم بیشتر به این نکته پی می‏بریم که لئورنادرو چگونه توانسته است در بیشتر حوزه‏های مختلف پژوهشگری به کمال برسد و تقریبا در همه‏ی آنها خدمات ارزنده و مهمی انجام دهد.

اگر چه بیشتر مردم جهانلئوناردو داوینچی را به عنوان یک نقاش بزرگ می‏شناسند، ولی کارشناسان تاریخ علم و هنر او را پایه‏گذار بسیاری از علوم و فنون می‏دانند و از او به عنوان پدر علم آناتومی و پزشکی، پدر معماری و مهندسی و پدر هوانوردی نام می‏برند.

او تصاویر بسیار دقیقی از بدن انسان. اسب و پرندگان مختلف کشیده که بعدها در علوم پزشکی و تشریح استفاده‏ی زیادی از آنها شد. او بارها سعی کرد تا با استفاده از مکانیزم پرواز پرندگان، هواپیمایی برای پرواز انسان‏ها بسارد که چگونگی این تلاش‏ها نیز ثبت شده است.

لئوناردو در سال 1482 فلورانس را ترک کرد و به میلان رفت و 17 سال در خدمت دوک میلان بود.

در همین دوران نیز بود که او اثر مشهورش «شام آخر» را به وجود آورد. همچنین او که با علم مکانیک هم آشنا بود، یک سیستم آبیاری هیدرولیکی برای استفاده در دشت‏های نزدیک شهر میلان، اختراع کرد.

اما بی‏شک معروف‏ترین آثار لئوناردو، مونالیزاست که کپی‏هایی از آن در هر جا و مکانی یافت می‏شود.

در مورد اینکه مدل لئوناردو و برای کشیدن مونالیزا چه کسی بوده است. اظهار نظرهای مختلفی وجود دارد.

همان‏طور که می‏دانید این تابلو اکنون در موزه‏ی لوور پاریس نگهداری می‏شود.

کسانی که از نزدیک این اثر هنری را دیده‏‏اند، بر این عقیده‏اند که لبخند مونالیزا از زوایای مختلف تغییر می‏کند و حتی گاهی از نظر محو می‏شود.

فیلسوفان و کارشناسانان تاریخ هنر که در علم زیبایی‏شناسی تخصص دارند، اغلب با القایی نظیر اسرار آمیز و یا مرموز به لبخند مونالیزا اشاره کرده‏اند و شاید نیز دلیل آن این باشد که هنوز کسی به درک کاملی از این نقاشی نائل نشده است.

شاید هم دلیل آن این باشد که زمانی که مستقیماً به لب‏های نقاشی نگاه می کنید، لبخند او را احساس نمی‏کنید و علت آن هم سایه روشن‏های بی‏نظیر در گوشه‏های دهان تصویر است که لبخند تنها زمانی قابل مشاهده باشد، که به طور غیرمستقیم به این شاهکار هنری نگاه کنید.

لئوناردو در سال 1519 در سن شصت وهفت سالگی در گذشت.

نازنین اسماعیل‏پور

شاهد نوجوانان

تنظیم: بخش کودک و نوجوان