مراقبت از بيمار عفوني در خانه

هنگامي که يکي از اعضاي خانه بيمار مي‌شود، اين بيماري بر همه افراد خانواده تاثير مي‌گذارد و به نوعي همه درگير ماجرا مي‌شوند، اما چگونگي مراقبت از بيمار در خانه، روش‌هايي دارد که همه ما بايد از آن اطلاع داشته باشيم و به کليه موارد آن عمل کنيم، زيرا مراقبت صحيح، موجب بهبودي سريع‌تر بيمار مي‌شود.

براي اينکه بدانيم چگونه بايد از فرد مبتلا به يک نوع بيماري عفوني در خانه مراقبت کنيم، گفتگويي با دکتر سيدرضا سلمان‌منش، متخصص بيماري‌هاي عفوني و عضو هيات علمي دانشگاه شهيد بهشتي انجام داده‌ايم.

آقاي دکتر! چگونه بايد از فردي که به نوعي بيماري عفوني مبتلا شده است، در خانه مراقبت کنيم؟

بيماري‌هاي عفوني طيف بسيار گسترده‌اي دارند و بر اساس تقسيم‌بندي‌هاي مختلف مي‌توان آنها را از هم تفکيک کرد، مثلا سرماخوردگي، آنفلوآنزا، سرخک، سرخجه، اوريون، آبله‌مرغان، هپاتيت A و B از نوع بيماري‌هاي عفوني ويروسي هستند، اما گروهي از گلودردها در گروه بيماري‌هاي عفوني باکتريايي جاي مي‌گيرند و بالاخره پديکولوزيس(شپش) و آسکاريس نيز جزو بيماري‌هاي عفوني انگلي هستند، حتي عامل ايجاد گروهي از اين بيماري‌هاي عفوني نيز مي‌تواند عامل قارچي باشد.

از طرف ديگر، بايد ديد که کدام يک از اعضاي خانواده به يکي از اين بيماري‌هاي عفوني مبتلا شده است، زيرا مراقبت از کودک بيمار با فرد بزرگسال يا سالمند کمي متفاوت است.

البته بيماري‌هاي عفوني به دو دسته واگيردار (مانند هپاتيت ويروسي، سل، سرماخوردگي، آبله‌مرغان، اوريون) و غيرواگيردار (مانند انواع سرطان‌ها) تقسيم مي‌شوند که مراقبت از اين دو گروه نيز با هم تفاوت‌هاي بسياري دارد.

سرماخوردگي‌، آنفلوآنزا، عفونت‌هاي تنفسي، آبله‌مرغان و اوريون از شايع‌ترين بيماري‌هاي عفوني واگيردار محسوب مي‌شوند.

نکته بسيار مهم اين است که بسياري از بيماري‌هاي عفوني با تب بروز مي‌کنند و در واقع شايع‌ترين علامت ابتلا به يک بيماري عفوني، تب کردن است.

نگهداري از فرد مبتلا به نوعي بيماري عفوني واگيردار شامل چه مواردي است؟

مهم‌ترين بخش نگهداري از بيمار در خانه اين است که اتاق بيمار مشخص شود تا اگر ميکروبي وجود دارد در اتاق‌هاي ديگر منتشر نشود.

از طرف ديگر، فرد مبتلا به نوعي بيماري عفوني به مرور زمان دچار ضعف سيستم ايمني بدن هم مي‌شود که اين جداسازي در جلوگيري از انتقال ميکروب‌ها به بدن او نيز نقش به سزايي دارد. به عنوان مثال، سرماخوردگي، شايع‌ترين بيماري عفوني در انسان‌هاست که نوعي عفونت ويروسي است و معمولا با علايمي چون احساس خارش يا سوزش در حلق، بيني و يا گوش همراه است و به دنبال آن گلودرد، سرفه، سردرد، تب و لرز و دردهاي عضلاني و بدن درد ظاهر مي‌شود و استراحت، نوشيدن مايعات کافي و مصرف منظم دارو از جمله روش‌هاي درماني است، اما معمولا کودکان و سالمندان در سپري کردن دوران نقاهت (بهبودي) کم‌طاقت‌تر و کم‌تحمل‌ترند و بالطبع نياز به مراقبت بيشتري دارند.

مثلا چه جور مراقبت‌هايي؟

اتاقي که براي استراحت اين گروه در نظر گرفته مي‌شود، بايد ساکت باشد تا اين افراد در آرامش استراحت کنند.

تغذيه مناسب و مقوي در اين دوره بسيار حايز اهميت است و هر چند که بيمار در اين دوره با بي‌اشتهايي روبه‌رو است، اما بايد سعي کنيم با حوصله به او غذا بدهيم تا کمتر دچار ضعف سيستم ايمني بدن شود و بيماري او تشديد نشود.

حتما دقت کنيد که داروها بايد با آب فراوان مصرف شوند. يک درجه طبي هم بايد در کنار بيمار موجود باشد تا هر چند ساعت يک بار بتوانيد درجه حرارت بدن او را کنترل کنيد.

استفاده از دستگاه بُخور و مرطوب کردن فضا نيز از جمله روش‌هايي است که به بهبودي بيمار کمک مي‌کند، اما در تمامي مراحل نگهداري از بيمار بايد مراقب باشيد که بيماري به شما منتقل نشود.

در عين حال، آموزش بهداشت فردي به کودک بيمار نيز بسيار حايز اهميت است.

چگونه بايد از انتقال بيماري پيشگيري کرد؟

يکي از مهم‌ترين روش‌هاي پيشگيري، شستشوي مرتب دست‌ها با آب و صابون است، زيرا دست‌ها مهم‌ترين راه انتقال عفونت‌ها به درون بدن هستند.

ظروفي که فرد بيمار در آن آب و غذا مي‌خورد و همين‌طور لوازم شخصي وي مانند حوله، مسواک و شانه نيز بايد از وسايل ديگر اعضاي خانواده جدا شود تا بيماري در خانه گسترش پيدا نکند.

البته کودکان معمولا تحمل ماندن در يک اتاق را ندارند و براي نگه داشتن آنها در اتاق بايد از سرگرمي‌هاي مختلف مانند کتاب، پازل، اسباب‌بازي و... استفاده کرد، اما يادتان باشد که بعد از دوره بهبودي، وسايل و لباس‌هاي فرد بيمار بايد ضدعفوني شوند.

گاهي هم براي پيشگيري از برخي بيماري‌هاي عفوني، تزريق واکسن و استفاده از ماسک بسيار ضروري است.

همان‌طور که گفتم بيماري‌هاي عفوني، طيف بسيار وسيعي دارند و براي هر يک نيز روش درمان، مراقبت و پيشگيري ويژه‌اي وجود دارد، اما به طور کلي فردي که از يک بيمار عفوني مراقبت مي‌کند، بيشتر از ديگران در معرض خطر انتقال بيماري قرار دارد و بايد بيش از پيش بهداشت فردي را رعايت کند.

تهيه مصاحبه: سامان گلناري