تب روماتیسمی یا روماتیسم قلبی

در بسیاری از کشورهای جهان، بیماری ‌های قلبی مهم‌ ترین عامل مرگ و میر انسان ‌هاست و از بین بیماری‌ های قلبی، "روماتیسم قلبی" یا "تب روماتیسمی" کاملا قابل پیشگیری است.

بیماری تب روماتیسمی در كشور، از اهمیت به سزایی برخوردار است و هر سال علاوه بر تلفات جانی قابل توجه، بار اقتصادی سنگینی بر دوش جامعه تحمیل می ‌كند.

اگرچه منشا این بیماری، یك عفونت است، اما پیشگیری از آن وابسته به رفتار مناسب فرد در واكنش به این بیماری می ‌باشد. این رفتار مناسب نیز قابل آموزش و یادگیری است.

بیماری تب روماتیسمی بیشتر كودكان را مبتلا می ‌سازد و بیمار را به تدریج از پا در می ‌آورد. کُند بودن پیشرفت بیماری سبب می ‌گردد كه والدین کودک مدت زیادی شاهد رنج بردن فرزندانشان باشند.

بسیاری از این كودكان به علت عوارض حاصل از بیماری روماتیسم قلبی در بیمارستان بستری می ‌شوند و نیرو و بودجه زیادی صرف درمان پزشکی یا جراحی آن ها می‌ گردد كه در بعضی موارد ممكن است نتیجه بخش نبوده و منجر به مرگ و ناتوانی دائمی آن ها گردد.

در صورتی که تب روماتیسمی به قلب بیمار سرایت کند؛ معمولا عوارض آن برای همیشه در قلب بیمار باقی می‌ ماند.

همچنین عده زیادی از بیماران پس از بهبودی و مرخص شدن از بیمارستان، برای پیگیری به درمانگاه مراجعه نمی کنند و به علت عدم آگاهی، داروهای لازم را مصرف نمی‌ نمایند كه این خود خطراتی برای آن ها در بردارد.

علت بروز روماتیسم قلبی، درمان ناقص گلودرد استرپتوکوکی (گلودرد چرکی) می‌ باشد. میکروبی از خانواده استرپتوکوک به نام استرپتوکوک بتاهمولیتیک گروه A در این بیماری نقش دارد.

این میکروب معمولا از راه تماس مستقیم هوا، ترشحات دهان، حلق و بینی از فردی به فرد دیگر منتقل می ‌شود. اپیدمی های (همه‌ گیری‌ های) وسیع گلودردهای چرکی ممکن است به دنبال مصرف مواد غذایی‌ آلوده اتفاق بیفتد.

علایم ابتلا به گلودردهای استرپتوکوکی یا چرکی

تب شدید، لرز، دردهای شدید گلو، بی‌ اشتهایی، گاهی تهوع و استفراغ و اشکال در خوردن غذا از علایم این بیماری می ‌باشد.

بیماری روماتیسم قلبی در کودکان زیر پنج سال کم و حداکثر شیوع بیماری بین سنین 7 تا 12 سال (سنین مدرسه) است.

تشخیص زودرس و درمان به موقع گلودردهای چرکی و جلوگیری از عود آن باعث پیشگیری از ابتلا به روماتیسم و عارضه قلبی آن می ‌گردد.

با توجه به اینکه عدم توجه و دقت لازم در درمان صحیح تب روماتیسمی، در نهایت به معلولیت جسمی و روانی منجر می ‌گردد، ضروری است که اولیای مدرسه و والدین با این مشکل، جدی برخورد نمایند.

در صورتی که تب روماتیسمی به قلب بیمار سرایت کند؛ معمولا عوارض آن برای همیشه در قلب بیمار باقی می‌ ماند.

اگر فرزند شما به گلودرد مبتلا شد، بیماری او را جدی بگیرید و حتما به پزشک مراجعه کنید و از خود درمانی جدا پرهیز نمایید.

درمان

بهترین علاج برای این بیماری، تشخیص به موقع و درمان صحیح گلودردهای چرکی و مصرف کامل داروهای تجویز شده توسط پزشک، به منظور پیشگیری از ابتلا به روماتیسم و عارضه قلبی است.

اگر شخص خودسرانه ترتیب درمان گلودرد چرکی را بدهد و یا پس از بهبودی نسبی، مصرف داروها را قطع نماید، ممکن است ظاهراً بهبود یابد، ولی چند سال بعد که در اثر یک بیماری دیگر نزد پزشک برود، پزشک با شنیدن صدای قلبش متوجه صداهای اضافی می گردد که نشان می دهد بیماری گلودرد پس از بهبودی ظاهری، سراغ سایر قسمت ها مخصوصا قلب رفته است.

تب روماتیسمی باعث می شود دریچه های قلب روی هم بچسبند، یا تقریبا آزاد و رها شوند. در این حالت دریچه ها نمی توانند به خوبی باز و بسته شوند و جریان خون نمی تواند به طور آزاد از طریق دریچه ها صورت گیرد، لذا نشت و جهش خون مشاهده می شود و قلب برای تحمل خون بیشتر بزرگ تر و گشادتر می شود.

برای نجات بیمار راهی جز عمل جراحی و تعویض و مرمت دریچه معیوب قلبی وجود ندارد.

تنظیم و گردآوری: مریم مرادیان نیری - تبیان

منابع:

ویکی پدیا

دکتر حسن ضیاء‌الدینی - مشاور وزیر و مدیرکل دفتر سلامت و پیشگیری

پایگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران