مشکلات سرطانی ها در حین درمان
مشکلات سرطاني ها در حين درمان
در اثر شيمي درماني و پرتودرماني يک سري مشکلات تغذيه اي براي بيماران مبتلا به سرطان به وجود مي آيد که در قسمت زير آنها را براي شما بيان مي کنيم.
تمايل به مصرف غذاهاي سرد يا مايع
کم‌خوني
حدود 40 تا 60 درصد بيماران سرطاني، کم خوني دارند. اين امر به دليل عوارض پرتودرماني است.
در صورت لزوم پزشک مکمل آهن يا تزريق خون را توصيه مي‌کند، ولي بيمار نبايد خودسرانه مکمل آهن مصرف کند.
بيماران بايد رژيم غذايي متعادلي با مصرف کافي گروه گوشت و پروتئين‌هاي با کيفيت بالا داشته باشند. مصرف منابع غذايي آهن که منبع خوب پروتئين نيز است، بايد افزايش يابد.
عواملي که مانع جذب آهن مي شوند، مانند چاي بايد تا يک ساعت پيش و پس از غذا مصرف نشود. مصرف منابع ويتامين C مانند آب پرتقال، گوجه فرنگي و. ..همراه با غذا، جذب آهن را افزايش مي‌دهد.
بي‌اشتهايي
بي‌اشتهايي در اين بيماران شايع است. در حالي که بيماران به مقادير کافي انرژي و پروتئين براي حفظ ذخاير بدني نياز دارند، اغلب به دليل داروهاي شيمي‌درماني، راديوتراپي، يبوست‌هاي طولاني، درد و عوامل ضدتوموري که بدن به صورت طبيعي براي مبارزه با سلول‌هاي سرطاني ايجاد مي‌کند، دچار بي‌اشتهايي مي‌شوند.
اطرافيان بيمار بايد با صبر و حوصله سعي کنند به بيمار غذا بخورانند، به اين صورت که تعداد وعده‌هاي غذايي را افزايش (6 وعده به جاي3 وعده) و حجم آن را کاهش دهند.
مقداري آرد، پودر جوانه گندم ، بلغور گندم به غذاهاي مايع مانند سوپ و آش اضافه کنند.
اگرچه به هيچ عنوان مصرف زياد چربي‌ها توصيه نمي‌شود، ولي در بيماران بي‌اشتها بايد مصرف روغن‌هاي سالم (روغن‌هاي مايع گياهي) کمي افزايش يابد تا انرژي دريافتي از غذا تا حد ممکن افزايش يابد.
غذاهاي مورد پسند بيمار براي وي تهيه شود و از چاشني‌هاي گوناگون مانند آبليمو و آب‌غوره براي تحريک اشتها و ترشح بزاق بيمار استفاده شود.
اگر بيمار زود احساس سيري مي‌کند، تا يک ساعت پيش از غذا و در بين غذا آب و مايعات مصرف نکند و سبزيجات خام مثل سالاد را پس از خوردن غذاي اصلي مصرف کند و همراه با غذا نخورد. همچنين غذاهاي سرخ شده را کمتر مصرف کند.
تغييرات حس چشايي
مواردي که بيماران تحت پرتودرماني سر و گردن قرار مي گيرند، ممکن است از تغيير حس چشايي شکايت کنند، مثلا روي طعم گوشت حساس مي‌شوند و از طعم آن ناراضي‌اند. در چنين شرايطي از ديگر جانشين‌هاي گروه گوشت مثل مرغ، بوقلمون، انواع ماهي (که منابع خوب امگا 3 هستند)، تخم مرغ ، حبوبات ، آجيل، کره پسته و کره بادام زميني استفاده کنيد.
اگر حس چشايي بيمار ضعيف شده است، به ناچار از مقادير بيشتري طعم دهنده در تهيه غذاها استفاده کنيد، ولي در مصرف شکر و نمک زياده روي نکنيد.
يبوست
بيماران مبتلا به يبوست بايد مصرف فيبر و مايعات (روزي هشت ليوان) را افزايش دهند. در صورت لزوم، پزشک داروهاي مسهل را توصيه مي‌کند.
مصرف مقادير کافي ميوه و سبزي (روزي حداقل 5 واحد) و فعاليت بدني متناسب با شرايط بيمار ضروري است. ضمن اينکه فعاليت بدني به بهبود وضعيت روحي، نداشتن احساس وابستگي و استقلال فرد کمک مي‌کند.
اسهال
بسياري از بيماران از اسهال‌هاي طولاني مدت شاکي هستند. اين اسهال‌ها ممکن است به دليل سوء جذب غذاها يا عارضه جانبي ايجاد شده باشد، مثلا فردي که قبلا مشکلي در مصرف شير مشکل نداشته، طي دوره درمان به دليل کاهش توليد آنزيم هضم کننده قند شير(لاکتاز)، دچار عدم تحمل شيرمي‌شود.
در دوره‌هاي اسهال، ضمن اطلاع به پزشک معالج بايد مصرف مايعات، چاي، انواع ميوه‌ها و آب‌ميوه‌ها و دفعات تغذيه را افزايش داد. به هيچ عنوان از نوشيدني‌هاي قندي غليظ مانند نوشابه نبايد استفاده کرد ، زيرا موجب بدتر شدن اسهال مي‌شوند. بايد از مصرف آنچه که سبب نفخ در بيمار مي‌شود، خودداري کرد.
تهوع و استفراغ
تهوع و استفراغ که پس از شيمي‌درماني بروز مي‌کند تا حد زيادي به کمک داروها قابل کنترل است. در مواقعي که فرد احساس تهوع دارد، نفس عميق کشيدن، قرار دادن تکه‌هاي يخ در دهان، صرف وعده‌هاي غذايي کوچک که بدون ادويه هستند و بو و طعم شديد ندارند و زود هضم هستند، توصيه مي‌شود. بنابراين در اين حالت بايد از مصرف غذاهاي پرچرب و سرخ شده پرهيز کرد.
ماست، مرغ آب‌پز و ميوه‌هاي کمپوت شده و نوشابه‌هاي گازدار مناسب‌اند. در بيماري که استفراغ مي‌کند ، تغذيه نبايد قطع شود و در هنگام خواب، سر بايد بالا قرار گيرد. غذا در دفعات زياد و حجم کوچک مصرف شود.غذا نبايد داراي بو و مزه ي تند باشد.
خشکي دهان، بلع مشکل، زخم دهان
بيماري که تحت راديوتراپي سر و گردن قرار دارد، ممکن است دچار خشکي دهان شود که اين امر منجر به افزايش پوسيدگي دندان و عدم تمايل براي خوردن غذا مي‌شود. مکيدن به افزايش ترشح بزاق کمک مي‌کند. مکيدن آب نبات‌هاي ترش، ليمو، تکه‌هاي يخ و جويدن آدامس‌هاي بدون قند به افزايش بزاق مي‌انجامد.
در مواردي که فرد دچار سختي بلع غذاست، بايد بر حسب تحمل بيمار غذاهاي مايع، ولي پر انرژي (از طريق افزودن آرد، پودر شير خشک، روغن مايع يا کره و...) يا با قوام نرم (که از طريق مخلوط کردن غذاها در مخلوط کن به دست مي‌آيد)، به وي داده شود.
در صورت بروز زخم در دهان ضمن اطلاع به پزشک از غذاهاي با قوام نرم استفاده شود. مصرف غلات سبوس دار و ادويه جات تا زمان بهبودي ممنوع مي‌شود. آب مرکبات و آب ميوه‌هاي اسيدي نيز نبايد مصرف شود.
تمايل به مصرف غذاهاي سرد يا مايع
برخي بيماران نسبت به غذاهاي گرم ابراز بي‌تمايلي مي‌کنند. براي اين افراد سعي کنيد بيشتر غذاها را به صورت سرد سرو کنيد. غذاهاي سرد مانند الويه، کوکوها و... آب‌ميوه‌ها، بستني، ژله و آجيل مناسب‌اند.
محل صرف غذا تهويه مناسب داشته باشد و بوي غذا در خانه نپيچد.
کساني که داراي ضايعه در ناحيه سر و گردن، دهان، حنجره و مري هستند، اغلب بايد غذاهاي مايع يا نرم که نياز زيادي به جويدن ندارند، مصرف کنند.
اين افراد نبايد از غذاهاي پر ادويه استفاده کنند و ممکن است آب ميوه‌هاي اسيدي آنها را اذيت کند، در نتيجه بايد از آب ميوه‌هايي که اسيديته کمتري دارند مانند آب هلو، آناناس و ... استفاده کنند يا آب‌ميوه‌هاي اسيدي را با آب رقيق کنند.
الناز سيفي
هفته نامه سلامت
*مطالب مرتبط:
چرا نوع تغذيه سرطاني ها مهم است؟
جلوگيري از ريزش مو در شيمي‌درماني
اثر شير و فراورده هاي آن در پيشگيري از سرطان
زنجبيل و فلفل سرطان هاي مرگبار را درمان مي کنند
تحقيقات جديد در مورد خواص ضد سرطاني اسفناج
چاي خطر سرطان و بيماري قلبي را كاهش مي دهد
رژيمي سالم براي مبتلايان به لوسمي
پيشگيري از سرطان با تغذيه ي مناسب ( قسمت اول ) و ( قسمت دوم ) و ( قسمت سوم )
رژيم غذايي کشورهاي حاشيه مديترانه خطر سکته و سرطان را کاهش مي دهد