کدام پسته ها بهداشتی اند؟
پسته؛ فقط با بسته‌بندی و پروانه وزارت بهداشت
پسته، یكی از مهم‌ترین صادرات غیر نفتی ایران به شمار می‌آید، اما سلامت پسته‌های ایرانی، چندی است كه دچار تردید قرار گرفته است، تا جایی كه برخی از كشورها از وارد كردن آن امتناع كرده و بارهای پسته ایران را برگشت داده‌اند.
در این میان، سؤال مهم این است كه آیا نظارتی بر پسته‌هایی كه در داخل كشور عرضه می‌شود، وجود دارد؟
دكتر هدایت حسینی، مدیر كل نظارت بر مواد غذایی وزارت بهداشت، چند روز قبل با تاكید بر اینكه فقط پسته‌های بسته‌بندی شده كه پروانه ساخت وزارت بهداشت را دارند بهداشتی هستند، اعلام كرد: "پسته‌های فله‌ای مورد تایید نیستند و مصرف آنها توصیه نمی‌شود."در همین حال، دكتر مسعود كیمیاگر، مدیر گروه تغذیه دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی هم به اولویت مصرف پسته‌های بسته بندی اشاره كرده و به همشهری می‌گوید: "پسته‌های فله‌ای هویت ندارد و ما هرگز مصرف مواد غذایی بی‌هویت را توصیه نمی‌كنیم."
به گفته وی، این درست مثل این می‌ماند كه مادر‌ها به كودكانشان توصیه می‌كنند از دست غریبه‌ها خوراكی نگیرند.
اما دكتر كشاورز، مدیر گروه تغذیه و بیوشیمی دانشگاه علوم پزشكی تهران، معتقد است كه هر چیزی كه صرفا بسته بندی شده باشد، لزوما سالم نیست، چرا كه بسیاری از بسته بندی‌ها در شرایط مناسب انجام نمی‌شود و كلا بسته بندی‌ها در ایران تفاوت‌های بسیاری دارند.
به گفته وی، چیزی كه باید به آن توجه شود، تازگی پسته هاست، زیرا پسته‌هایی كه بوی خاك می‌دهند به احتمال زیاد آلوده به افلاتوكسین هستند. افلاتوکسین(Aflatoxin)، سمی خطرناک است که توسط نوعی قارچ ترشح می شود. این ماده، سرطان زاست و مصرف دراز مدت آن با احتمال بالایی باعث ابتلا به نارسایی‌های كبدی و سرطان می‌شود.
افلاتوكسین را بشناسید
دكتر سید ضیاءالدین مظهری، متخصص تغذیه و رئیس انجمن تغذیه ایران هم در زمینه خطر آلودگی آجیل‌ها به افلاتوكسین هشدار داده و می‌گوید: "آلودگی به افلاتوكسین به‌خصوص در رابطه با فندق، بادام زمینی و پسته كه از دانه‌های روغنی هستند، اهمیت بیشتری دارد، چرا كه اگر این اقلام در مكان‌های مرطوب نگهداری شوند، احتمال آلوده‌شدنشان به میزان زیادی افزایش می‌یابد."
به گفته وی، این آلودگی به شكل دانه‌های سیاهی در بین دو قسمت بادام زمینی یا رنگ قهوه‌ای و سبز در وسط مغز فندق مشهود است.
این در حالی است كه دكتر سیدرضا غلامی، رئیس اداره بهداشت مواد غذایی و بهسازی اماكن وزارت بهداشت، با تاكید بر ارجحیت مصرف آجیل‌های بسته بندی شده و مجوزدار، می‌گوید: "از آنجایی كه اقلام غذایی بسته بندی شده و مجوزدار، تحت نظارت دانشگاه‌ها وارد بازار می‌شوند، ارجحیت مصرف دارند، اما به‌دلیل محدودیت تنوع و پراكندگی پخش، هنوز نمی‌توانیم به شكل صددرصد به مردم بگوییم كه از آجیل‌های فله‌ای استفاده نكنند."
او تاكید می‌كند: "ما می‌توانیم از مردم بخواهیم كه آجیل‌های فله را به هیچ وجه از دستفروش‌ها و مغازه هایی كه مشتری‌های كمی دارند، خریداری نكنند، بلكه به سراغ مغاره های شناخته شده و مراكز پر فروشی بروند كه آجیل‌های فله را به شکل تازه ارائه می‌كنند."
پسته‌های برگشت خورده
دكتر ربابه شیخ الاسلام، رئیس مؤسسه توسعه، تغذیه و سلامت، به همشهری می‌گوید: "برخی از مغازه های دورافتاده و كم مشتری، حتی اقدام به فروش اقلام صادراتی خشكبار مثل پسته‌های آلوده به افلاتوكسین می‌كنند، یعنی چیزی كه در صادرات برگشت خورده را به داخل می‌آورند و می‌فروشند كه مصرف این آجیل‌های آلوده به میزان زیادی خطرناك خواهد بود."
اما اینكه چند درصد از پسته‌های برگشت داده شده، ممكن است در ایران به فروش برسد، سؤالی است كه بسیاری از كارشناسان، اگرچه غیر رسمی، به آن جوابی نزدیك به صددرصد می‌دهند.
در این میان، هدایت حسینی به گوناگونی پسته‌های موجود در بازار اشاره می‌كند و می‌گوید: "پسته‌هایی كه در بازار عرضه می‌شوند، دو دسته هستند: یك دسته پسته‌های بسته‌بندی شده با شماره پروانه وزارت بهداشت هستند كه مورد تاییدند و از نظر سموم و آفات گیاهی مشكلی ندارند، دسته دوم پسته‌های فله‌ای هستند كه تحت شرایط كنترل شده عرضه نمی‌شوند."
حسینی ادامه می‌دهد: "پسته‌های بسته بندی شده و دارای پروانه ساخت وزارت بهداشت، از نظر سالم بودن به‌خصوص از نظر سم افلاتوكسین كنترل می‌شوند، اما پسته‌های فله‌ای از این نظر تحت نظارت وزارت بهداشت نیستند و ماموران بهداشت محیط دانشگاه‌های علوم پزشكی موظف هستند پسته‌های فله‌ای را كه از این نظر خطرناك هستند، از سطح بازار جمع‌آوری كنند."
هدایت حسینی هشدار می‌دهد: "از آنجایی كه ممكن است ماموران بهداشت محیط نتوانند تمام مراكز عرضه پسته را بازرسی و كنترل كنند، توصیه ما به مردم این است كه از پسته‌های بسته‌بندی شده و تایید شده از سوی وزارت بهداشت استفاده كنند."
*مطالب مرتبط:
