هم گرایی و واگرایی

در هم گرایی چند مسیر به یک نقطه و در واگرایی یک نقطه به چند مسیر ختم می شود.

مرکز یادگیری سایت تبیان - مرجان سلیمانیان

در مطلب قبل دانستید که برخی گیرنده های وابسته به آنزیم فعالیت آنزیمی ندارد بلکه با تیروزین کینازهای سیتوپلاسمی به نام JAK در ارتباط هستند. در اینجا مسیرهای پیام رسانی (هم گرایی و واگرایی) را بررسی می کنیم.

دانستید وقتی هورمون یا هر ماده ای دیگری که قابلیت اتصال به گیرنده را دارد (لیگاند) به بخش خارجی گیرنده که در سطح سلول است متصل گردید تغییری اساسی در ساختمان این پروتئین ایجاد می گردد و به اصطلاح این پروتئین را فعال می کند.

پیمانه ای بودن ساختار گیرنده ها و جدایی دومین اتصال به لیگاند و دومین اثر کننده اجازه می دهد که گیرنده های انواع زیاد لیگاندها پیام های درون سلولی محدود و حفظ شده ای را با (تعداد محدود انواع دومین های اثر کننده) ایجاد کنند. در واقع نوع پاسخ سلول عموما به نوع لیگاندها بستگی ندارد، بلکه وابسته به دومین های اثر کننده گیرنده های سلولی می باشند. 

برای مثال، استیل کولین می توانند به دو نوع گیرنده در سلول های مختلف متصل شود. یکی از آنها یک گیرنده کانال یونی (موسوم به گیرنده استیل کولین نیکوتینیک) و دیگری یک گیرنده جفت شده با G پروتئین (موسوم به گیرنده استیل کولین موسکارینیک) است. 

نام های این گیرنده ها از نیکوتین و موسکارین، آگونیست های استیل کولین گرفته شده اند. در مقابل، سروتونین و اپی نفرین هر دو گیرنده های جفت شده با G پروتئین دارند و می توانند در نهایت منجر به افزایش غلظت Camp (پیک دوم) در سیتوپلاسم شوند. به این ترتیب، یک مولکول نشان منفرد می تواند باعث القای پاسخ های متنوع شود، یا در مقابل، مولکول های نشان متفاوت می توانند پاسخ یکسانی ایجاد کنند. علاوه بر این ها روشن است که شرایط فیزیولوژیک سلول در هر زمان نیز نوع اثر پیام ها را تعیین می کند.

بر اساس نوع محرک کانا ها را به سه دسته تقسیم می کنیم:

1- کانال های یونی دریچه دار وابسته به ولتاژ

2- کانال های یونی دریچه دار وابسته به لیگاند

3- کانال های یونی حساس به تغییر شکل مکانیکی

در یک طبقه بندی دیگر کانال ها را به سه گروه بر اساس:

 1- ماهیت دروازه ها، 2- گونه های عبوری یون، 3- تعداد منافذ تقسیم می کنند.

مسیرهای پیام رسانی معمولا چندین قدم دارند و گیرنده ها به ندرت مستقیما پاسخ سلولی نهایی را تنظیم می کنند. استفاده از چندین قدم در مسیرهای ترارسانی پیام به سلول ها امکان می دهد که پیام ها را تشدید (تقویت) کنند، کینتیک پیام رسانی را تنظیم کنند و پیام ها را به هدف های متنوع هدایت کنند. همچنین وجود چند قدم را می توان با میان گیری (بافر کردن) توضیح دارد. پیام رسانی درون سلولی غالبا در مسیرهای منشعب صورت می گیرد. این مسیرها به سلول توانایی تحلیل چندین پیام ورودی و جهت دادن اطلاعات به سمت نقاط کنترلی مناسب را می دهند. 

مسیرهای پیام رسانی از انشعاب هم گرا و واگرا برای هماهنگ کردن جریان اطلاعات استفاده می کنند. هم گرایی و واگرایی می تواند در چندین نقطه از یک مسیر پیام رسانی رخ دهد. پیچیدگی و انعطاف پذیری شبکه هایی که با چنین انشعاباتی به وجود می آیند، تنها به کمک رایانه ها از نظر کمی قابل درک می باشند. 

منبع: http://zahrazia.blogfa.com

   http://pajoohe.ir

تنظیم کننده: محبوبه همت