ناسا به روايت اوباما

ناسا براي مردم جهان فقط خلاصه حروف اول عبارت،‌ سازمان ملي هوا و فضانوردي نيست. مردم جهان به اين سازمان به عنوان يکي از آژانس هاي دولتي ايالات متحده نگاه نمي کنند بلکه آن را محلي مي دانند که بسياري از روياها به حقيقت تبديل مي شوند. ترکيب مليتي و نژادي افراد شاغل در اين سازمان نشان مي دهد که گروهي از بهترين متخصصان از شرق و غرب جهان در گران ترين سازمان علمي در حوزه فضا جمع شده اند تا مرزهاي آسمان را بيشتر جلو ببرند. هرچقدر ژاپني ها و چيني ها سعي کنند بودجه هاي خود را در توسعه فضايي افزايش دهند و هر چقدر روس ها با به رخ کشيدن سابقه عظيمشان در فتح بسياري از نخستين هاي فضايي بخواهند ناسا را از کانون توجه دور کنند، واقعيت اين است که در زمان ما هيچ سازماني در جهان با چنين نيروي انساني،‌ قدرت فناوري و بودجه عظيم وجود ندارد که اکتشافات در مرزهاي دانش را در دستور کار قرار داده باشد. براي همين براي روساي جمهور آمريکا هم ناسا فقط يک سازمان علمي نيست بلکه نشان دهنده شخصيت و هويت اين کشور به شمار مي رود.

از زمان شکل گيري ناسا در ابتداي دوران عصر فضا،‌ روساي جمهور اين کشور در مقاطع مختلف با حضور در اين سازمان کوشيده اند جهت آينده حرکت اين سازمان و در نتيجه آينده رشد فناوري هاي نوين را تعيين کنند. معروف ترين حضور و برنامه به جان اف کندي باز مي گردد. سخنراني پر شور او مبني بر اينکه در کمتر از 10 سال ناسا بايد بتواند انسان را به ماه ببرد و پس از پياده کردن آن بر روي ماه او را سالم به زمين بازگرداند، اگرچه خيالي به نظر مي آمد اما با حمايت دولت و اختصاص بودجه مورد نياز – که با توجه به شرايط جنگ سرد توجيه داشت – اين رويا را عملي کرد.

روساي جمهور بعدي نيز اين سنت تعيين سياست را دنبال کردند تا نوبت به جرج بوش پسر رسيد. مردي که ايده هاي آينده نگر هيجان انگيزي را مطرح کرد. تکميل ايستگاه فضايي،‌ توليد نسل جديدي از پرتابه هاي فضايي، ‌سفر به ماه تا 2020 و فرود آمدن انسان تا 2030 بر روي مريخ. اين سخنراني نويد روزهاي پرهيجاني را در عصر فضا مي داد اما يک مشکل کوچک وجود داشت. رييس جمهور بوش فراموش کرده بود براي اين کار بايد بودجه ويژه اي تخصيص دهد. به همين دليل ناسا در سال هاي اخير با بحران جدي تعيين اهداف روبرو بود. تا نوبت به باراک اوباما رسيد. او بر مبناي نظر کميته ويژه بررسي سياست هاي ناسا تصميم گرفت به فلوريدا برود تا پس از بازديد از يک فضاپيماي خصوصي سياست هاي جديد را اعلام کند. توانايي باراک اوباما در ارايه سخنراني هاي شيوا اما نتوانست او را از شر ميراث بوش نجات دهد. در نتيجه سياست هاي او به چيزي تبديل شد که مردم عادي آن را درک نمي کنند و متخصصان بر آن نقد هاي زيادي مي گيرند. خلاصه طرح او اين چنين است:

شاتل ها پس از 2 پرواز ديگر بازنشست خواهند شد. سيستم پيشران جديدي که شامل 4 بخش بود و با نام کانسليشن قرار بود جايگزين شاتل ها شود و تا کنون چندين ميليون دلار هزينه برده است متوقف خواهد شد. تمام رفت و آمدها به ايستگاه فضايي به عهده روس ها و تا 3 سال آينده به بخش خصوصي نهاده مي شود. تا پيش از 2020 تمام تلاش ناسا براي طراحي سيستم موشکي قابل استفاده براي فواصل دورتر از زمين و توسعه اين فناوري خواهد بود. 2020 سفر به مدار ماه و فراسوي آن شروع خواهد شد و تا 2035 انسان مي تواند به مدار مريخ برود (به اين معني که در اين سفر بر سطح آن فرود نخواهد آمد و تنها در مدار باقي خواهد ماند) .

اين طرح حاميان فعاليت هاي فضايي سرنشين دار را عصباني و آينده نگران سفر به مريخ را افسرده کرده است. حاميان ناسا از اينکه تا مدت ها ناسا بايد وابسته به روسيه و بعد بخش خصوصي شوند ناراحت هستند و مديران پيشين ناسا از اين تغيير رويکرد ناراضي اند. سناتور ها از اينکه با تعطيلي طرح کانسليشن چند هزار شغل از دست مي رود از برنامه جديد راضي نيستند و مردم از اينکه ناسا هدفي رويا پردازانه – مانند فرود بر مريخ – مقابل آن ها نگذاشته منتقد برنامه جديد هستند.

بدين ترتيب تنها بخشي که از اين تغيير سياست ها راضي مانده است بخش کاوش هاي روباتيک و غير سرنشين دار ناسا است. اين بخش که در JPL ‌مستقر است، ‌تنها يک سوم بودجه ناسا را به خود اختصاص مي دهد اما خروجي مقالات علمي و دانش توليد شده بخش بيش از سه چهارم کل توليدات علمي ناسا است. بدين ترتيب در حالي که سناتورها،‌ فضانوردها و مهندس ها و نمايندگان کنگره بر ادامه ماموريت هاي سرنشين دار به جدل ادامه خواهند داد بخش روباتيک ناسا به کاوش در اعماق عالم ادامه خواهد داد.

نويسنده: پوريا ناظمي

تنظيم براي تبيان: م.ح.اربابي فر