زمين ماه را دزديده است؟

به گفته دانشمندان، در صورتي كه نظريه جديد خاستگاه ماه نسبت به نظريه قديم آن درست باشد، بازنويسي سرگذشت منظومه شمسي اجتناب‌ناپذير است؛ چون اين تئوري حاكي از روايت ديگري خواهد بود كه براساس آن، ماه در اصل در بطن مدار عطارد شكل گرفته و بعد با خروج از آن و تغيير مسير، رهسپار زمين شده و در آغوش مدار آن آرام گرفته است.

اين نظريه، رقيب جدي و سرسختي تحت عنوان فرضيه برخورد غول‌آسا را به چالش فرامي‌خواند كه مدعي است ماه از خرده بقاياي آتشيني شكل گرفته كه محصول تصادم شيئي عظيم در اندازه سياره مريخ با سياره زمين در حدود 4.5 ميليارد سال قبل بوده است.

در واقع قمر زمين به جاي آن‌كه زاده زمين باشد، ممكن است از سوي سياره ما به فرزندخواندگي پذيرفته شده باشد.

نظريه خاستگاه بيگانه ماه يا همان فرضيه تسخير و به غنيمت گرفته شدن اين قمر از سوي زمين در حالي بار ديگر و طي همايش سالانه زمين‌شناسي آمريكا مطرح مي‌شود كه به اعتقاد عموم دانشمندان، اين فرضيه جنجالي نمي‌تواند براي ويژگي‌هاي خاص و نادر اين قمر كه تاكنون براي بشر محقق شده، توضيحي داشته باشد؛ اما چند دهه مي‌شود كه دانشمنداني از جمله رابرت مالكيت از دانشگاه دنيسون بر سر پذيرش ديدگاه ثانويه و جايگزيني از تاريخچه قمر زمين بحث و جدل مي‌كنند.

در اين ميان هرچند برخي صاحب‌نظران در زمينه تعريف خاستگاه زمين و قمر آن، فرضيه حاضر را صرفا انگاره‌اي جنجالي و چالش‌برانگيز مي‌خوانند و حتي عده‌اي از جمله اصحاب كليسا روايت رابرت مالكيت از وقايع قديم زمين و ماه را چيزي معادل كفرگويي مي‌پندارند اما دانشمندان نيز اخيرا به شواهد كاني‌هاي معدني 4 ميليارد ساله‌اي در استراليا دست يافته‌اند كه حكايت از اين دارد که سياره ما بسيار سردتر از آن بوده كه دگرگوني عظيم و ناگهاني در رديف برخورد تشكيل‌دهنده ماه در دوران اوليه تاريخچه حيات خود را از سر گذرانده باشد.

به اعتقاد مالكيت و محققان هم‌عقيده با وي، هر چيزي در مدل برخورد غول‌آسا، توجه‌برانگيز است و درواقع با آنچه در شواهد و سوابق زمين‌شناختي مشاهده مي‌كنيم، مطابقت و همخواني ندارد. طبق شواهد آشكار زمين‌شناختي، زمين در آن زمان سرد بوده و از شرايط مناسب براي تشكيل اقيانوس‌هايي از آب بر سطح خود، برخوردار بوده است.

مالكيت كه نظريه‌اش را در همايش سالانه انجمن زمين‌شناسي آمريكا در پورتلند اورگان ارائه كرده است، با ارجاع به مطالعات مدل‌سازي رايانه‌اي خود كه سابقه شروع آن به دهه 1980 برمي‌گردد به خوبي نشان مي‌دهد براي كشش گرانشي زمين اين امكان وجود داشته است كه ماه را به عنوان قمر خود گرفتار كند.

براساس اجماع و اتفاق نظرات علمي كه به شكل سنتي تاكنون مطرح بوده است، دانشمندان چگالي پايين ماه و فقدان عنصر آهن را به عنوان دلايل منشاء گرفتن ماه از زمين ذكر مي‌كنند. در اين ميان وقوع رويداد برخورد غول‌آسا به شكلي عمل كرده است كه مانند فرآيند سرباره‌گيري و كف‌گيري هرچه مواد سبك وزن در لايه‌هاي فوقاني و جديدتر زمين وجود داشته را جمع كرده و به سوي مدار، پرتاب كرده است.

اين در حالي است كه برخي محققان از جمله جك ليژور از ناسا، درستي نظريه مالكيت را غيرمحتمل مي‌دانند و معتقدند مكانيسم به غنيمت گرفتن ماه از سوي زمين بسياربسيار دشوار است و اين فرآيند به سرعت صحيح و پارامترهاي بسيار مخصوصي احتياج دارد تا همه چيز دقيقا درست از كار درآيد.

به باور اين محققان، واقعيت امر اين است كه سرد بودن زمين در 4 ميليارد سال قبل به معناي آن نيست كه ماه به تسخير و اسارت زمين درآمده است و صدالبته استدلال آنها در توجيه اين فرض از اين قرار است كه گرما و حرارت حاصل از اين برخورد با سرعت زيادي پراكنده و از هم پاشيده شده است و نبايد از نظر دور داشت كه چنين فرآيندي 100 ميليون سال زمان نبرده و مسلما 500 ميليون سال نيز طول نكشيده است و از قرار معلوم اين برخورد، نقشي تاثيرگذار در زمين 4 ميليارد سال قبل نداشته است.

با اين اوصاف، مخالفان فرضيه فرزندخواندگي قمر زمين و خاستگاه بيگانه آن پذيرفته‌اند كه نظريه رايج برخورد غول‌آساي مربوط به تشكيل ماه ممكن است هنوز جاي تجديدنظر و حتي جايگزيني داشته باشد؛ اما احتمالا مدل به تسخير درآمدن ماه رابرت مالكيت گزينه اول آن نخواهد بود.

مترجم:

مهريار ميرنيا

به نقل از:

جام جم آنلاين

تنظيم براي تبيان:

ا.م.گميني