دیسک های معیوب!
دیسک های معیوب!
"آخ دیسک کمر گرفتم!" این جمله ی بسیار شایعی است که بیماران مبتلا به کمردرد، فراوان آن را استفاده می کنند. هر انسان معمولا 26 مهره در ستون فقرات خود دارد. مهره ها به وسیله ی صفحات انعطاف پذیری به نام دیسک بین مهره‌ای از یکدیگر جدا می شوند.
در واقع وجود دیسک کمر بیماری محسوب نمی شود؛ اما اگر به دلیلی دیسک از قسمت عقبی خود دچار بیرون زدگی یا فتق شود، این قسمت بیرون زده روی نخاع یا رشته های نخاع، فشار وارد می کند و سبب بروز درد در ناحیه کمر با انتشار به پاها می شود.
در گویش عامیانه به اصطلاح به این بیماری "دیسک کمر" می گویند که البته اصطلاح درست آن " فتق دیسک کمری" است.
چرا آسیب؟
از حدود 15 سالگی به بعد دیسک بین مهره‌ای دچار تغییراتی می شود. این تغییرات شامل کاهش میزان آب موجود در دیسک و کاهش انعطاف پذیری آن ها است. البته این تغییرات در برخی افراد زودتر بروز می کند و در برخی دیرتر دیده می شود. در صورت وارد آمدن فشار نامناسب به دیسک فرسوده، قسمت پشتی دیسک دچار فتق یا بیرون زدگی می شود.
ضعیف شدن و پارگی بافت دیسک، باعث وارد آمدن فشار به رشته های عصبی عبوری از درون کانال ستون فقرات می شود.
از هم گسیختگی بافت دیسکی می تواند در اثر آسیب ناگهانی یا استرس مزمن مثلا به علت چاقی یا بلند کردن مداوم اشیای سنگین ، به وجود آید.
فتق صفحه مهره‌ای می تواند ناشی از خم شدن از کمر بدون جمع کردن زانوها و اجرای حرکات چرخشی باشد.
دیسک های بین مهره‌های گردن یا کمر بیشتر از سایر جاهای ستون فقرات دچار این مشکل می شوند. مهره های ناحیه ی سینه ای کمترین مشکل را در این خصوص دارند.
علائم بیماری
درد، شایع ترین علامت بیرون زدن دیسک بین مهره‌ای است.
گرفتگی عضلات، تشدید درد بر اثر کشیدگی و فشار از علائم دیگر این بیماری است. بسته به این که دیسک کدام مهره ها دچار مشکل شده باشد علائم عصبی متفاوتی را شاهد هستیم.
به عنوان مثال آسیب در نواحی کمر می تواند موجب بی حسی پاها، حتی از دست دادن اختیار ادرار و مدفوع یا فلج و تحلیل رفتن و ضعف عضلات شود.
همچنین بیمار از ناحیه زانو به پایین علائمی نظیر درد، بی حسی، گزگز و مورمور، احساس سردی یا گرمی، گرفتگی مکرر عضلانی، ضعف یا لاغر شدن را تجربه می کند.
بیماری که دچار دیسک کمری است نمی تواند به راحتی خم شود و هنگام خم شدن احساس می کند که رگی در پشت زانویش کشیدگی پیدا می کند.
درد بیمار با سرفه کردن تشدید می شود. گاهی بیماران فقط از وجود گزگز و مور مور یا ضعف یا درد در ناحیه ساق، مچ پا یا انگشتان پای خود شاکی هستند و کمر آن ها اصلا درد ندارد. برای بیشتر این بیماران پذیرش این که مشکلات آن ها به علت وجود بیماری در ناحیه کمر است، خیلی سخت است.
در مهره های گردنی این علائم به صورت ضعف، بی حسی، یا تحلیل رفتن عضلات دست دیده می شود. علایمی نظیر گزگز و مورمور، بی حسی، سرد یا گرم شدن، احساس ضعف و درد در ناحیه ساعد، کف دست و انگشتان نیز ممکن است رخ دهد.
درمان
در مرحله حاد بیماری توصیه می شود حداقل 2 هفته در رختخواب استراحت کنید. فعالیت های طبیعی خود را با رو به بهبود گذاشتن علائم مجددا آغاز کنید. توجه داشته باشید که استراحت طولانی مدت در رختخواب به هیچ عنوان توصیه نمی شود.
در 72 ساعت اول کیسه ی یخ روی ناحیه دردناک قرار می دهند.
فیزیوتراپی برای تقویت عضلات، شامل اجرای نرمش های انبساطی پیشرونده عضلانی و سایر روش های کاهش تنش نیز توصیه می شود.
به کارگیری حرارت موضعی شامل استفاده از لامپ گرمایی، دوش یا حمام آب داغ، کمپرس آب داغ، یا صفحات گرم کننده برای تخفیف درد توصیه می شود.
ممکن است پزشک اقدام به تجویز داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی برای کاهش التهاب اطراف پارگی دیسک کند، گاهی هم شل کننده عضلانی مثل دیازپام یا متوکاربامول تجویز می شود. در برخی موارد نیز برای کاهش التهاب کورتون تجویز می شود. در بسیاری از موارد، با این اقدامات، بیمار بهبود می یابد.
اما اگر این اقدامات موثر نباشد آن گاه انجام عمل جراحی برای آزاد ساختن رشته های عصب از فشار وارده به آن ها ضرورت پیدا می کند.
*مطالب مرتبط:
وقتی ستون فقرات به ستوه می‌آید
روماتیسم ستون فقرات شبیه کمردرد...
نشستن و ایستادن صحیح در کمردرد