آنچه در ستاد استهلال گذشت!

از زبان يکي از اعضاي ستاد استهلال مقام معظم رهبري

مردم مي پرسند آيا هلال ماه رمضان رؤيت شد؟ اگر رؤيت شد پس اختلاف بين دفاتر مراجع تقليد از کجا ناشي شده بود؟ آيا رصدگران هلال دچار توهم شده بودند؟ واقعيت اين بود که اين هلال رؤيت شده بود، ولي نه بعد از غروب خورشيد، بلکه قبل از غروب خورشيد، آن هم باتلسکوپ! دفتر ستاد استهلال، از بهترين و دقيق ترين رصدگران و متخصصين هلال ماه تشکيل شده است. ولي در ستاد استهلال در روز شنبه 28 شهريور ماه چه گذشته بود؟!

از زبان آقاي عليرضا بوژمهراني، رصدگر باتجربه و عضور ستاد استهلال هلال ماه در ايران بشنويد:

در ستاد استهلال چه گذشت؟!

اکثر کشورهاي اسلامي روز يکشنبه 29 شهريور را به عنوان عيد فطر اعلام کردند. در ايران هم همينطور بود. اما اعلام رسمي عيد فطر در ايران يک تفاوت مهم با برخي کشورهاي همسايه داشت و آن اينکه اين اعلام بر اساس رويت قطعي هلال ماه شوال در ايران انجام شد و نه تبعيت از کشوري ديگر.

روز شنبه در تهران و ستاد استهلال حضور داشتم. پيش بيني اوليه ي ما اين بود که بخاطر شرايط ويژه اي که اين هلال دارد ، تعداد گزارشهاي معتبر دال بر رويت هلال نبايد زياد باشد. وقتي شرايط جوي در اکثر نقاط کشور براي رويت هلال نامناسب شد ( که البته از جهت بارش برکت الهي بر زمينهاي تشنه ، بايد آن را شرايط بسيار مناسب ناميد ) اميد نداشتيم که گزارش درخور توجهي دريافت کنيم.

بر خلاف سالهاي قبل ، تلفنهاي ستاد کمتر بصدا در مي آمد. مرتب با گروههاي ويژه اي که در مناطق مختلف مستقر بودند در تماس بوديم اما در اکثر مناطق شرايط جوي ، ابري و باراني گزارش مي شد. از طريق اينترنت گزارشهاي هواشناسي و تصاوير ماهواره اي پوشش ابر کنترل شده و بعضا" توصيه هايي به همکاران رصد گر مي شد. در نيمه ي شمالي کشور ديگر اميدي به فراهم شدن زمينه براي رصد هلال نبود. آسمان آلاشت تماماً ابري و باراني ، نياسر کاشان تمام ابري ، تهران تمام ابري و باراني ، تبريز ابري ، اصفهان ابر و غبار ، يزد غبار و ابر ، استان مرکزي ابري  و .....

اولين گزارش رؤيت: شهررضا

بلاخره پس از انتظاري طولاني ، اولين گزارش از شهرضا دريافت شد اما رصدگران گزارش دهنده اعلام داشتند در اينکه کماني که ديده اند هلال بوده است يا نه ترديد دارند ( ?0 تا 8?% اطمينان داشتند ). اين ترديد باعث مي شد گزارش نتواند حجت شرعي مورد نياز را تامين نمايد اما عليرغم اين موضوع ، با رصدگران صحبت کرده و مشروح گزارش را بدقت يادداشت کرديم. اين رويت توسط دو نفر گزارش شد.

دومين گزارش رؤيت: فسا

گزارش بعدي نيز وضعيتي مشابه داشت. گروه با تجربه ي فسا که در سي سخت ( کهکيلويه و بوير احمد ) مستقر شده بودند گزارش دادند که هلال را در حد فاصل زماني 15:45 تا 16:34 مشاهده کرده اند اما بدليل عبور ابرها از روي هلال آنان نتوانسته اند براي مدتي طولاني هلال را ببينند و بنابراين تا 90%  از رويت خود اطمينان دارند. اين گزارش هم شبيه گزارش شهرضا بود ولي باز هم جزئيات آن يادداشت شد. 5 نفر از اعضاي گروه ، هلال را در اين زمان ديده بودند اما هيچيک يقين 100% نداشتند. آسمان آبي منطقه ي محل استقرار اين گروه که همراه با ابرهاي پشته اي بوده ، آنچنان شفاف گزارش شده که آنان توانسته اند علاوه بر سيارات ، چندين ستاره ي مختلف را نيز به راحتي با تلسکوپ و در روشنايي روز ببينند.

بدليل اهميت اين گزارش ، مصاحبه ي طولاني با اکثر اعضاي گروه انجام شد ( توسط بنده و آقاي موحد نژاد ). سپس مختصات هلال در زمان رويت با مختصات هلال در همان ساعت و براي افق تهران مقايسه شد. نتيجه بسيار جالب بود.

 شهرهاي تهران و سي سخت داراي طول جغرافيايي يکساني هستند. هم اکنون که از نظر زماني به اعتدال پاييزي نزديک هستيم ، طلوع و غروب خورشيد در اين دو شهر ، تقريبا" همزمان روي ميدهد ( غروب خورشيد روز شنبه 28 شهريور در ساعت 19:05 براي سي سخت و 19:06 براي تهران بوده است ) . اين تفاوت اندک در زمان غروب خورشيد باعث مي شد که پارامترهاي هلال ماه براي ساعت 18:18 در تهران و سي سخت هم تفاوت چشمگيري با هم نداشته باشند ( ارتفاع ماه در تهران فقط 1 درجه کمتر از ارتفاع ماه در سي سخت بود و جدائي زاويه اي هلال در تهران اندکي بيشتر از جدائي زاويه اي در سي سخت ). اين مقايسه به خوبي نشان مي داد که چنانچه شرايط جوي مناسب و مشابه اي در تهران وجود داشت ، رصدگران ميتوانستند با ابزار مشابه هلال را در تهران هم ببينند.

سومين گزارش: جهرم

در زمان تحليل گزارش گروه فسا ، گزارش ديگري از جهرم دريافت شد ؛ رويت هلال با دوربين دوچشمي توسط سه نفر از اعضاي گروه رصدي. اين گزارش نيز با دقت مورد بررسي قرار گرفت.

 اعضاي اين گروه در مدت 1 ساعت ، 5 تا 6 بار و هر بار بمدت 30 تا 40 ثانيه هلال را ديده اند. افراد گروه تجربه ي قبلي براي رويت هلال را داشتند و در مصاحبه اي که با آنان بعمل آمد نيز ، نکته اي که بتوان به عنوان نقطه ضعف گزارش تلقي کرد بدست نيامد. اين افراد نسبت به  نصب و استفاده از ابزاري که در اختيار داشتند کاملا" آشنا بودند و توسط افراد ثالث ديگري ، تاييد شدند.

تحليل و بررسي

حال دو گزارش مهم در اختيار داشتيم اما تکيه ي اصلي بر روي گزارش سي سخت انجام شد. تعدادي گزارش دال بر رويت هلال با چشم غير مسلح هم دريافت شد که معتبر نبود. همانگونه که گفته شد اکثر قريب به اتفاق گروههاي ويژه ي ستاد ، با شرايط نامناسب جوي روبرو شده بودند ولي يک گزارش وجود داشت که ميتوانست حکم معارض را پيدا کند ؛ آقاي دوست محمدي گزارش دادند که هلال ماه در کرمان عليرغم برخورداري از شرايط مناسب جوي با تلسکوپ 11 اينچ رويت نشده بود.

براي اطمينان بيشتر ، با جناب آقاي دوست محمدي که از رصدگران با تجربه ي کرمان هستند تماس گرفتيم. البته بنده پيش از ظهر شنبه با ايشان تماس گرفته و در جريان بودم که تلسکوپ ايشان بدليلي نامشخص از تنظيم خارج شده و نميتواند بر روي محل ماه هدايت شود. اما محض اطمينان مجدد با ايشان صحبت کردم. آقاي دوست محمدي فرمودند که تلسکوپ از تنظيم خارج شده و بنابراين ناچار شده اند با روش جاروب کردن به جستجوي هلال بپردازند. از ايشان پرسيدم " آيا عدم رويت هلال توسط شما ناشي از عدم قابليت رويت هلال بوده و يا مشکل فني باعث اين امر شده است؟ ". ايشان پاسخ داد که تصور خودش اين است که بدليل مشکل فني نتوانسته هلال را ببيند و حتي حدس ميزند که هلال هرگز در ميدان ديد تلسکوپ قرار نگرفته باشد.با اين تماس ، ديگر مشکل معارض نيز وجود نداشت.

از خداوند متعال ، قبولي طاعات و عبادات تمامي بندگان الهي در ماه پر برکت رمضان را مسئلت مي نمايم. اميد که درک ماه رمضاني ديگر برايم مقدر شده باشد ؛... تا يار که را خواهد و ميلش به چه باشد.....

نويسنده:

عليرضا بوژمهراني - عضو ستاد استهلال دفتر مقام معظم رهبري

برگرفته از:

www.helalemah.ir

تنظيم براي تبيان:

ا.م.گميني