وقتي ستون فقرات به ستوه مي‌آيد
وقتي ستون فقرات به ستوه مي‌آيد
كارهاي روزانه ما مي‌تواند روي ستون فقرات اثرات منفي داشته باشد، مثلا يك كارگر در محل كار خود با انجام غلط حركات مي تواند به ستون فقرات خود صدمه بزند.
اين صدمه مي تواند با يك حركت ناگهاني با فشار زياد ايجاد شود، مانند بلند كردن ناگهاني يك جسم سنگين از روي زمين، يا مي‌تواند در اثر تکرار حركات غلط و با فشار كم روي ستون فقرات، به مرور زمان ايجاد شود.
هميشه درد يك علامت خطر است و بايد به آن توجه كرد.
درد ستون فقرات نشانه به ستوه آمدن ستون فقرات از كارهاي غلط شماست.
اكنون بايد ياد بگيريم چگونه كارهاي روزانه خود را به طور صحيح انجام دهيم تا كمترين فشار را به ستون فقرات وارد کنيم.
جلوگيري از صدمه كمر با انجام حركات مناسب
براي در امان بودن از صدمات كمر، بايد خطرزايي هر فعاليت را با به‌كارگيري اصول ساده ي زير به حداقل برسانيم:
1- هيچ‌گاه خميده راه نرويد. زماني كه ايستاده يا نشسته‌ايد، انحناي پايين كمر را به حالت طبيعي خود نگه داريد.
2 - براي بلند كردن يا برداشتن اجسام از روي زمين هرگز كمر خود را خم نکنيد، بلكه زانوها را خم کنيد و آن جسم را از زمين بلند كنيد. با اين كار مركز ثقل بدن از ناحيه كمر به آرنج انتقال مي‌يابد و با برداشتن جسم، كمترين فشار به ستون فقرات تحميل مي‌گردد.
3 - وقتي مي‌خواهيد باري را حمل كنيد، بار را به بدن خود نزديك كنيد. در صورتي كه مجبوريد باري را در يك سمت خود به وسيله دست حمل نماييد، سعي كنيد چرخشي روي ستون فقرات ايجاد نكنيد.
4 - براي مدت طولاني در يك وضعيت ننشينيد، به خصوص رانندگان و كارمندان پشت ميزنشين بهتر است پس از مدتي كار كردن، 12 دقيقه راه بروند و دوباره به كار مشغول شوند.
در هنگام نشستن سعي کنيد قوس كمر در حد مطلوب حفظ شود و از خم شدن روي فرمان اتومبيل يا ميز كار خودداري نماييد.
5 - حتي‌الامكان سعي کنيد از تشك‌هاي طبي مناسب براي خوابيدن استفاده نماييد، طوري كه كمر در حالت صاف باقي بماند.
6 - زماني كه مي‌خواهيد داخل خودرو برويد، ابتدا روي صندلي بنشينيد و سپس پاها را به داخل خودرو ببريد. صندلي خودرو را طوري تنظيم كنيد كه زانوها بالاتر از لگن قرار بگيرند. فاصله صندلي طوري تنظيم شود كه زاويه آرنج در هنگام گرفتن فرمان كمي بيشتر از 90 درجه باشد. هنگامي كه مجبوريد براي زمان طولاني رانندگي كنيد، بهتر است هر 2 ساعت يك بار توقف كرده و از اتومبيل پياده شويد و چند قدمي راه برويد و حركات كششي انجام دهيد.
7 - براي قرار دادن اشيا در قفسه‌ها بهتر است كه اشياي سبك در قفسه‌هاي پايين و اشياي سنگين در قفسه‌هاي بالايي قرار گيرند تا فشار كمتري بر ناحيه كمر وارد شود. براي گذاشتن اشياي سنگين در قفسه‌هاي بالا يا برداشتن آنها، روي پنجه‌هاي پاهايتان بلند نشويد، بلكه از يك چهارپايه استفاده كنيد.
8 - براي ورزش كردن، ابتدا از حركات كششي سبک شروع نماييد و بدن خود را گرم کنيد. سپس ورزش‌هاي سنگين را انجام دهيد.
روش‌هاي درماني دردهاي ناحيه ستون‌‌فقرات
درمان دردهاي ستون فقرات شامل درمان‌هاي دارويي، فيزيكي و جراحي مي‌شود.
درمان‌هاي دارويي
درمان‌هاي دارويي شامل داروي اختصاصي بر اساس نوع بيماري و در صورت لزوم تجويز مسكن جهت کاهش درد است.
هدف اصلي در درمان‌هاي دارويي، درمان علت بيماري است و چنانچه علت بيماري قابل درمان نبوده، يا جزو علل مكانيكي كمردرد باشد، مي توان به طور موقتي داروي مسکن تجويز نمود، ولي انجام درمان هاي فيزيكي مانند فيزيوتراپي حتما ضروري است.
درمان هاي فيزيکي كمردرد
درمان‌هاي فيزيكي تنوع زيادي دارند و از قديمي‌ترين روش‌هاي درماني كمردرد تا متدهاي جديد درماني در اين گروه جاي مي‌گيرند.
برخي از روش‌هاي فيزيوتراپي در درمان كمردرد عبارتند از:
حرارت‌درماني: گرم كردن يا سرد كردن عضو دردناك جهت كنترل درد از ديرباز استفاده مي‌شده است. گرمادرماني امروزه به دو صورت سطحي (براي پوست) و عمقي (براي مفاصل يا عضلات) توسط دستگاه‌هاي پيشرفته فيزيوتراپي انجام مي‌شود.
الكتريسيته‌درماني: طول موج و فركانس‌هاي خاصي از جريان برق براي كنترل درد، ترميم زخم، تقويت عضلات و بسياري موارد ديگر به کار مي رود و امروزه دستگاه‌هاي پيشرفته الكتريكي به اين منظور طراحي شده است.
ليزردرماني: استفاده از ليزرهاي كم‌توان نظير ليزر آرگون هليم و ياقوت با هدف كاهش درد، افزايش روند ترميم زخم، كاهش التهاب و بسياري از موارد ديگر موثر بوده و امروزه توسط فيزيوتراپيست‌ها استفاده مي‌شود.
آب‌درماني: شامل يك سري حركات ورزشي در داخل آب مي‌باشد و از آنجايي‌كه در اين وضعيت بيمار درد كمر را كمتر احساس مي‌كند، بسيار مفيد است. البته اين روش بعد از برطرف شدن مرحله ي حاد كمردرد توصيه مي‌شود.
تمرينات ورزشي: يكي از مفيدترين روش‌هاي درماني درد است. ورزش‌درماني بايد توسط پزشك متخصص پس از معاينه بيمار و معين كردن علت درد بيمار تجويز شود. ورزش‌ها تنوع زيادي دارند و بسته به محل و علت درد و وضعيت ستون فقرات نوع خاصي از ورزش توصيه مي شود.
هميشه درد يك علامت خطر است و بايد به آن توجه كرد.
درمان‌هاي ارتوپدي: درمان‌هاي ارتوپدي فني شامل استفاده از يك سري ابزارهاي كمكي است كه توسط كارشناس ارتوپد فني جهت بيمار ساخته مي‌شود، مانند كرست‌هاي ستون فقرات (كرست‌هاي كمر و گردن) كه به طور شايع استفاده مي‌شوند.
اين وسايل مي‌توانند به طور موقت در كاهش درد و گرفتگي عضلات مفيد باشند، ولي استفاده طولاني‌مدت و مستمر از آنها مضر است و سبب آتروفي (لاغر شدن) عضلات شده و پس از مدتي نتيجه ي معكوس مي‌دهد.
جراحي، ايستگاه آخر درمان
دردهاي ناحيه ستون فقرات معمولا با درمان هاي دارويي و فيزيكي بهبود مي يابند، ولي به عنوان آخرين راه و آن هم در شرايط خاص مي توان از جراحي استفاده كرد.
امروزه در مورد ديسك كمري فقط در 5 تا 15 درصد موارد جراحي توصيه مي‌شود و آن هم در صورتي است كه درد بيمار با استراحت كاهش نيابد و به دارو جواب ندهد، يا بيماري فرد طوري پيشرفت نمايد كه منجر به فلج اندام، يا كاهش حس، يا احتمال بي اختياري دفع ادرار و مدفوع گردد. در مواردي مثل شكستگي يا چسبندگي مهره‌ها، وجود توده چركي در اطراف ستون فقرات يا وجود تومورهاي نخاع، عمل جراحي توصيه مي‌شود و در غير اين موارد انجام جراحي در ستون فقرات قابل توصيه نمي‌باشد.
براي حفظ سلامتي ستون فقرات بهترين راه، رعايت نكات گفته شده در بالا براي پيشگيري از ابتلا به كمردرد مي‌باشد، ولي در صورت ابتلا به اين دردها سعي كنيد تحت نظر پزشک بهترين راه درماني را كه با شرايط شما سازگار است انتخاب كنيد تا در كمترين فرصت بهبود يابيد و دچار عوارض ناگوار نشويد.
دكتر رامين خطيب‌شهيدي
*مطالب مرتبط:
نشستن و ايستادن صحيح در کمردرد
تأثير تشك هاي سفت در افزايش كمردرد
بخش تغذيه و سلامت تبيان