پرهيز از پوشش بدن نما و نازك:

روزي، اسماء - كه خواهر زن پيامبر بود - ، با جامه بدن‏نما و نازكي به خانه پيامبر آمد. پيامبر، روي خود را از او برگرداند و فرمود: اي اسماء! زن، وقتي به حدّ بلوغ رسيد، نبايد جايي از بدن و اندامش ديده شود، مگر صورت و دستها». (4)

نهي از آرايش و استعمال عطر در خارج از خانه:

پيامبر، در ضمن حديثي، نهي فرمودند از اين‏كه زن، براي ديگران، خود را بيارايد، و فرمود: «اگر براي غير شوهر، خود را آرايش نمود، لازم است خداوند او را با آتش بسوزاند». (5)

پرهيز زنان از شبيه ساختن خود به مردان:

پيامبر(ص) فرمود: خداوند، مرداني را كه شبيه زن مي‏شوند و زناني را كه خود را شبيه مرد قرار مي‏دهند، نفرين كرده است». (6)امام باقر(ع) نيز، در ضمن حديثي فرمودند: «جايز نيست كه زن، خود را شبيه مرد نمايد؛ زيرا پيامبر، مرداني را كه مشابه زنان مي‏شوند و همچنين زناني كه خود را شبيه مردها قرار مي‏دهند، نفرين كرده است». (7)در قرآن و روايات، علاوه بر دستورهايي كه در مورد حفظ حجاب زنان آمده است، مسئوليت‏هايي نيز به مردان واگذار شده است كه ذيلاً به آنها اشاره مي‏گردد:

عفّت نسبت به زنان مردم:

پيامبر فرمود: «نسبت به زنان مردم، عفيف باشيد تا زنان شما عفيف بمانند». (8)دوري از چشم‏چراني‏از امام صادق(ع) شده كه مي‏فرمايد: «چشم چراني، تيري است مسموم از تيرهاي شيطان؛ چه بسا، نگاهي كه حسرت‏هاي طولاني را درپي دارد». (9)

در نگاه فقيهان و دانشمندان مسلمان:

همان‏طور كه اشاره شد، حجاب، از ضروريات اسلام است و تمام فِرَق اسلامي، آن را واجب مي‏دانند، و در اين‏كه زنان بايد به هنگام اداي نماز و در حضور مردان بيگانه، موي سر و تمامي اندام خود را به استثناي صورت و دست‏ها (از مچ به پايين)

بپوشاند، اتفاق نظر دارند؛ البته شافعيان و برخي از علماي شيعه پوشاندن صورت را نيز در حضور بيگانگان، لازم شمرده‏اند. پايان اين نوشتار را به پرسشي از امام خميني(ره)، در مورد حجاب و حد آن، و پاسخ ايشان، كه مي‏تواند نشانگر نظرات دانشمندان مسلمان باشد، اختصاص مي‏دهيم: آيا حجاب از ضروريات اسلام است و منكر آن و كساني كه به اين دستور الهي مخصوصاً در جامعه اسلامي بي‏اعتنايي مي‏كنند، چه حكمي دارند؟اصل حكم حجاب از ضروريات است و منكر آن، حكمِ منكر ضروري را دارد و منكر ضروري، محكوم به كفر است، مگر اين‏كه معلوم باشد كه منكر خدا يا رسول نيست. حدود حجاب اسلامي براي بانوان چيست؟ براي اين منظور، لباس آزاد و شلوار و روسري كفايت مي‏كند؟ و اصولاً چه كيفيتي در لباس و پوشش زن در برابر افراد نامحرم بايد رعايت شود؟واجب است تمام بدن زن بجز قرص صورت و دست‏ها تا مچ، از نامحرم پوشيده شود و لباس مذكور اگر مقدار واجب را بپوشاند، مانعي ندارد؛ ولي پوشيدن چادر، بهتر است و از لباس‏هايي كه توجّه نامحرم را جلب كند، بايد اجتناب شود. (10)

از بررسي و مقايسه حد و كيفيت حجاب در اديان چهارگانه استنباط مي‏گردد كه حجاب در اديان ديگر، نسبت به اسلام از شدّت بيشتري برخوردار بوده است. به طور مثال، پوشاندن صورت، گرچه در زمان زرتشت معمول نبوده و بعد از او در ميان زرتشتيان معمول شده است، اما طبق آنچه گذشت، چادر و روبنده از اركان اخلاقي مسيحيان و يهوديان محسوب مي‏شده است؛ درحالي‏كه بنابر نظر اكثر فقهاي اسلامي، پوشاندن صورت واجب نيست. لزوم كناره‏گيري كامل زن در حيض در دين زرتشت، محق دانستن مرد در طلاق زني كه صدايش در كوچه شنيده شده بدون پرداخت مهريه از طرف دين يهود، ركن بودن چادر و روبند و ذكر نام آن دو به طور صريح در كتاب مقدّس مسيحيان و وجوب سكوت زن نزد بيگانه و در كليسا از طرف مسيحيت، بهترين گواه بر اين مطلب است. بنابراين، نه‏تنها اسلام واضع قانون حجاب نبوده است، بلكه در جهت جلوگيري از افراط و تفريط هايي كه در طول تاريخ در مورد حجاب به وجود آمده بود، به قانونمند كردن و تنظيم آن همت گماشته است و آن را به صورتي متعادل، صحيح و متناسب با فطرت انساني زن و غيرتمندي مرد، ارائه نموده است.

1. سوره نور، آيه 31.

2. سوره احزاب، آيه 59.

3. سوره احزاب، آيه 32.

4. سنن ابي داود، ج 2، ص 383.

5. بحارالأنوار، ج 103، ص 242.

6. همان جا.

7. همان، ص 258.

8. وسايل الشيعة، ج 14، ص 141.

9. همان، ج 14، ص 138.

10. احكام بانوان، محمد وحيدي، ص 37.