سئوالاتی درباره خشکی چشم
سئوالاتي درباره خشکي چشم
اشک چيزي فراتر از آب ساده است. اشک، مخلوط پيچيده‌اي از آب، چربي‌ها، پروتئين، مواد معدني، مواد ضد باکتري و عوامل رشد است. اين مخلوط، سطح چشم را نرم و شفاف مي‌سازد و ديد خوب بدون آن امکان پذير نيست.
اما گاهي اشک چشم‌ها خشک شده و مشکلاتي در چشم ايجاد مي‌کند. در اين مقاله کوشيده‌ايم با کمک متخصصان چشم به سوالات رايج در اين زمينه پاسخ بگوييم.
آيا خشکي چشم به سرعت برطرف مي‌شود؟
خشکي چشم در بيشتر موارد، يک بيماري مزمن است و هدف از درمان آن کاهش و از بين بردن علايم است.
آيا ممکن است بيمار، مبتلا به خشکي چشم باشد، اما اشک ريزش هم داشته باشد؟
بله، دليل آن اين است که اشک به صورت هاي متفاوتي توليد مي شود. در ترشح پايه، اشک به آرامي و يکنواخت توليد مي‌شود و چشم مرطوب مي‌ماند، اما در ترشح تحريکي، اشک به ميزان زياد و در پاسخ به تحريک يا احساسات توليد مي‌شود.
در ترشح تحريکي در مقايسه با ترشح پايه، اشک بيشتري با چربي کمتر ترشح مي‌شود. هنگامي که چشم به دليل خشکي تحريک مي‌شود، غدد اشکي با ترشح تحريکي، اشک بسيار زيادي را ترشح مي‌کنند. اشک ترشح شده از مجاري اشکي سرازير شده و از پلک‌ها نيز جاري مي‌شود. از آن جايي که کيفيت چنين اشکي پايين است، خشکي چشم را برطرف نمي‌کند و فقط سبب توليد اشک بيشتر مي‌شود.
آيا افزايش سن در ايجاد خشکي چشم دخيل است؟
با افزايش سن، توليد اشک مانند توليد پوست و مو کاهش مي يابد. هنگامي که فرد قادر به ترشح کافي اشک نباشد، چشم به راحتي آسيب مي‌بيند.
آيا خشکي چشم در دو جنس يکسان ديده مي‌شود؟
خشکي چشم در زنان بيشتر است، به ويژه پس از دوران يائسگي که ممکن است به دليل تغييرات هورموني باشد.
چه بيماري‌هايي با خشکي چشم همراهند؟
خشکي چشم در بيماري‌هاي روماتيسمي مثل آرتريت روماتوئيد ، لوپوس، اسکلرودرما و سندرم شوگرن، بلفاريت(التهاب لبه پلک‌ها)، روزاسه (بيماري است که با قرمزي و برجسته و ضخيم شدن عروق صورت و ضخيم شدن پوست بيني همراه است) و اختلالات پوستي ديگر ديده مي شود. در سندرم شوگرن، خشکي چشم به همراه خشکي دهان و التهاب مفاصل ديده مي‌شود.
آيا خشکي چشم مي‌تواند در اثر عوارض جانبي داروها ايجاد شود؟
بله. انواع داروهاي شايع که مي‌توانند موجب "خشکي چشم" شوند شامل داروهاي افزايش‌دهنده ادرار، داروهاي ضد فشار خون، آنتي‌هيستامين‌ها و ضداحتقان‌ها(شامل قرص‌هاي سرماخوردگي)، داروهاي خواب‌آور، داروهاي ضد افسردگي، داروهاي تجويزي براي درمان جوش(آکنه) و برخي از مسکن‌ها مانند مورفين هستند.
برخي از داروها ممکن است سبب کاهش ترشح اشک شوند. از آن جايي که استفاده از بعضي داروها ضروري است، خشکي چشم بايد تحمل شده و يا با اشک مصنوعي درمان شود.
چه عوامل ديگري در ايجاد خشکي چشم موثرند؟
از دلايل ديگر مي‌توان به باز بودن بيش از حد پلک‌ها (که در بيماري‌هاي تيروئيد ديده مي‌شود و سبب تبخير بيشتر اشک مي‌شود)، تحريک کننده‌هاي محيطي مانند دود سيگار ، نور خورشيد ، باد، رطوبت کم، ارتفاع زياد و وسايل گرم کننده داخل منزل، اختلال در عمل پلک‌ها، واکنش آلرژيک به قطره‌هاي چشمي يا پمادها، فاصله زماني نسبتا طولاني بين هر بار پلک زدن در زمان تمرکز روي يک چيز مانند کامپيوتر يا رانندگي يا خواندن مطلب، اشاره کرد.
درمان خشکي چشم چند نوع است؟
هدف از درمان، حفظ رطوبت چشم است که مي‌توان آن را با دو روش به دست آورد:
*اضافه کردن اشک
* حفظ اشک
درمان خشکي چشم با روش "حفظ اشک" چگونه است؟
در اين روش مجاري اشکي ممکن است به طور موقت يا دايمي به وسيله چشم پزشک بسته شوند. بستن مجاري اشکي سبب ذخيره شدن اشک و مرطوب ماندن چشم به مدت طولاني مي‌شود.
درمان به وسيله "اضافه کردن اشک" چگونه است؟
در اين روش براي مرطوب نگه داشتن چشم، اشک مصنوعي را جايگزين اشک طبيعي مي کنند.
اشک‌هاي مصنوعي مناسب براي چشم چند نوع‌اند؟ چه خصوصياتي دارند؟
* بطري‌هاي اشک‌هاي مصنوعي حاوي ماده موثره و همين‌طور ماده نگه‌دارنده براي جلوگيري از رشد باکتري‌ها هستند.
* ژل‌هاي چشمي که با توجه به خاصيت خود، موجب ماندگاري بيشتر در چشم و احتياج کمتر به استفاده مکرر از دارو مي‌شوند.
* قطره‌هاي چشمي: که بدون ماده نگه‌دارنده ساخته شده‌اند و در نتيجه براي گروه‌هاي ذيل بهترين انتخاب محسوب مي‌شوند:
- افرادي که به مواد نگه‌دارنده داخل قطره‌هاي چشمي حساسيت دارند.
- افرادي که به طور مکرر و با فاصله زماني کوتاه در طول روز بايد از قطره‌هاي چشمي استفاده کنند.
- پس از اعمال جراحي روي قرنيه چشم به خصوص در عمل جراحي براي اصلاح عيوب انکساري چشم ار اين قطره هاي چشمي استفاده مي شود، زيرا ماده نگه‌دارنده مي‌تواند موجب آسيب قرنيه شود.
اين قطره‌ها به علت نداشتن ماده نگه‌دارنده و براي جلوگيري از بروز آلودگي در بسته‌بندي خاص طراحي شده‌اند، به نحوي که حاوي قوطي‌هاي کوچک شامل نيم ميلي‌ليتر(هشت قطره) اشک مصنوعي هستند. قطره‌هاي اشک مصنوعي بدون مواد نگه‌دارنده علاوه بر کاهش خطر حساسيت چشم‌ها و تحمل بهتر بيماران، همراه با لنزهاي تماسي نيز قابل استفاده هستند.
*مطالب مرتبط:
باورهاي غلط درباره چشم(1) و (2)