اطلاعاتی درباره چشمان شیشه‌ای
لنزهای تماسی، صفحات کوچک گردی از جنس پلاستیک هستند که برای برطرف کردن مشکلات بینایی مثل دوربینی، نزدیک بینی یا آستیگماتیسم ساخته شده‌اند. این لنزها همچنین برای افرادی که عمل جراحی آب مروارید(CATARACT) را انجام داده‌اند، استفاده می‌شوند. این لنزها به این دلیل تماسی ((CONTACT LENS نامیده می‌شوند که مستقیما درون چشم، روی لایه نازکی از اشک چشم که روی قرنیه را پوشانده است، قرار می‌گیرند و یا به عبارتی در یک لایه از اشک چشم شناورند. طراحی صحیح لنز و متناسب بودن آن برای هر فرد بسیار مهم است، زیرا تنها در این صورت است که لنز می‌تواند مشکل بینایی فرد را اصلاح کند و در عین حال راحت باشد و سلامت چشم و بینایی را به ارمغان آورد.
چه لنزهایی وجود دارد؟
لنزهای نرم حالت ژلاتینی دارند تا بتوانند در اشک چشم شناور باقی بمانند. این لنزها از پلاستیک‌های نرم انعطاف پذیری ساخته شده‌اند که قابلیت جذب آب را دارند. بسیاری از افراد معتقدند این لنزها بسیار راحت تر از لنزهای سخت هستند. لنزهای نرم بسیار آسیب‌پذیرتر از لنزهای سخت هستند، بنابراین باید در نگهداری و تمیز نگه داشتن این لنزها دقت بیشتری به عمل آید. لنزهای نرم انواع مختلفی دارند. بعضی از انواع این لنزها به عنوان لنزهای یک بار مصرف معروف شده‌اند. این لنزها را فقط به مدت 24 ساعت می‌توان استفاده کرد و پس از آن باید دور انداخته شوند. انواعی دیگر از این لنزها را می‌توان به مدت طولانی تر 1 تا 6 روز بدون نیاز به برداشتن استفاده کرد. بعضی دیگر از لنزهای نرم را می‌توان بعد از 2هفته یا هر 1 تا 3 ماه تعویض کرد. اینها لنزهای یک بار مصرفی هستند که تاریخ مصرف شان تمدید شده است. البته لنزهای نرمی هم وجود دارند که چند سال می‌توان از آنها استفاده کرد.
لنزهای سخت (HARD)
لنزهای سخت به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند. گروه اول، دسته‌ای از لنزهای سختی هستند که نسبت به اکسیژن نفوذ پذیرند و اجازه می‌دهند اکسیژن از طریق منافذ ریزی که در ساختمان لنز تعبیه شده است به قرنیه برسد. این لنزها در حقیقت فرزندان لنزهای سخت قدیمی هستند که خاصیت عبور اکسیژن را نداشتند و کمتر استفاده می‌شدند.
اگر پزشک شما، لنز سخت را برایتان تجویز کرده است باید 2تا 4 هفته به خودتان فرصت دهید تا به آن عادت کنید. در روزهای نخست ساعات کمی در طول روز از لنز خود استفاده کنید و کم کم این ساعات را افزایش دهید.
لنزهای تماسی می‌توانند نزدیک‌بینی، دوربینی، آستیگماتیسم یا ترکیب آستیگماتیسم و نزدیک‌بینی را اصلاح کنند. لنزهایی که در درمان آستیگماتیسم استفاده می‌شوند را هلالی می‌گویند. این لنزها باید برای هر فرد به شکل اختصاصی تولید شوند و گران تر از لنزهای رایج هستند. لنزها در بیمارانی که آب مروارید داشته‌اند و عدسی چشمشان به این دلیل کدر شده است، نیز استفاده می‌شوند. لنز درمان مناسبی برای بیماران دارای زخم قرنیه نیز است. در این بیماران عدسی چشم به علت عفونت یا جراحت آسیب دیده است.
عدسی‌های چشمی دو کانونی لنزهای مخصوصی هستند که برای آن دسته از افرادی که مشکل نزدیک بینی و دوربینی را همزمان دارند مثل پیرچشمی، ساخته شده‌اند. این لنزها دارای 2 کانون هستند که بخش فوقانی عدسی برای مشاهده اجسام دور و بخش تحتانی برای مشاهده اجسام نزدیک مورد استفاده قرار می‌گیرد. چشم پزشکان گاهی برای بعضی افراد عینک مطالعه را همراه با لنز تماسی توصیه می‌کنند. در این صورت عینک مطالعه برای دیدن اجسام نزدیک استفاده می‌شود. از میان همه کسانی که به استفاده از لنز روی می‌آورند، بعضی افراد بسیار راحت تر خود را با آن تطبیق می‌دهند. یک گروه از این افراد موفق! کسانی هستند که مشکلات انکساری متوسط تا شدید دارند، یعنی مثلاً افرادی که در دیدن اجسام دور مشکل دارند و دید آنها باید در همه اوقات اصلاح شود. کسانی که فقط گاهی اوقات به عینک نیاز پیدا می‌کنند کمتر به خودشان زحمت استفاده از لنز را می‌دهند. برای این که با استفاده از لنز کنار بیابیم،باید انگیزه قوی هم داشته باشیم. به هر حال یک جسم خارجی در چشم همواره کمی احساس ناراحتی را در ما بوجود می‌آورد و گذاشتن و برداشتن لنز هم شگردهای خاص خودش را دارد که باید به تجربه بیاموزیم.
لنز برای چه کسانی مناسب نیست؟
اگر گذاشتن و برداشتن لنز در چشمانتان دشوار و طاقت فرسا به نظر می‌آید، باید از آن صرف نظر کنید.
اگر بیماری خاصی مثل دیابت، پرکاری تیروئید، حساسیت، آسم یا اختلال مزمن دستگاه تنفسی دارید استفاده از لنز ممکن است برای شما پردردسر باشد.
کسانی که از لنز استفاده می کنند، نباید دچار خشکی چشم و یا مشکلات قرنیه باشند. سندرم شوگرن نوعی بیماری است که اشک چشم خیلی کم می‌شود و فرد مبتلاً به خشکی چشم دچار می‌شود و لنز را نمی‌تواند تحمل کند. اگر عفونت مزمن یا مکرر چشم یا زخم قرنیه دارید، لنز را کنار بگذارید. در بعضی شغل‌ها و حرفه‌ها مثل تراشکاری، آرایشگری، دندانپزشکی و .. امکان پرتاب شدن ذرات‌ریز یا قطعات کوچکی به سمت چشم وجود دارد. هم چنین بخارهای شیمیایی و یا سایر بخارهایی که امکان دارد به وسیله لنز جذب شود یا به لنز بچسبد، در محیط کار بعضی شغل‌ها وجود دارد مانند اسپری‌های مو یا اسپری‌های شیمیایی. صاحبان این مشاغل نباید از لنز استفاده کنند.
کودکان، نوجوانان و لنز
کودکان بهتر است اصلاً از لنز استفاده نکنند، به جز در بیماری‌های خاصی که چشم پزشک تجویز می کند. اما استفاده از لنز در میان نوجوانان که به دلیل شرایط سنی شیفته زیبایی هستند، بسیار رایج است. اما آنچه نوجوانان و والدین شان باید مورد توجه قرار دهند این است که تا پایان 19 سالگی و اوایل 20 سالگی شماره چشمشان تغییر خواهد کرد و ممکن است مجبور شود تا رسیدن به این سنین چندین بار لنز خود را عوض کنند.
خطرات استفاده از لنز
لنزها، ضررهای خفیف اما پردردسر دارند. اما به روی هم رفته احتمال عفونت و سایر اختلالات بینایی پردردسر، کم است.
خشکی و التهاب چشم
آسیب قرنیه شامل ورم قرنیه، کدر شدن قرنیه و تیرگی آن به علت نرسیدن اکسیژن به آن، خراش قرنیه، تغییر شکل قرنیه یا عفونت قرنیه است. بعضی افراد به محلول‌های شستشوی لنز حساسیت دارند و دچار آلرژی و حساسیت می‌شوند. گاهی موادی مثل پروتئین در اثر استفاده مکرر روی لنز رسوب می‌کند و امکان عفونت را بالا می‌برد که البته این اتفاق در مورد لنز سخت بیشتر پیش می‌آید. گاهی سطح داخلی پلک در اثر استفاده از لنز عفونت می‌کند و متورم می‌شود و در این صورت استفاده از لنز ناراحت‌کننده است. بعضی از این عوارض هنگام استفاده از انواع خاصی از لنزها افزایش می‌یابد. اما با شستشوی دقیق لنزها، استفاده نکردن از لنز به مدت طولانی در طول روز یا شب و تعویض به موقع لنز، می‌توان از بسیاری از این مشکلات پیشگیری کرد.
شما فکر می‌کنید که لنز برایتان مناسب است
با صرف وقت و هزینه فراوان برای یافتن لنز مناسب، بسیاری افراد متوجه می‌شوند که لنز اصلاً برایشان مناسب نیست و نمی‌توانند مشکلاتی مثل حساسیت به لنز و قرمز شدن چشم‌ها، خشکی چشم و ناراحتی وجود یک جسم خارجی در چشم‌هایشان را تحمل کنند و خود را با آن تطبیق دهند. نگهداری و مراقبت از لنزها هم دستورالعمل خاص خودش را دارد که حتماً باید آن را انجام دهید. اگر انجام این کارها برایتان دشوار است، آن را کمی ساده‌تر کنید و یا از لنزهای یک بار مصرف که نیازی به شستشو با محلول ندارند استفاده کنید.
لنز در شرایط مختلف
شما اصلاً نگران گم شدن لنز در چشم خود نباشید، گرچه گاهی لنز زیر پلک شما می‌رود و هر چه به دنبال آن می گردید پیدا نمی‌شود، اما بهتر است بدانید ملتحمه چشم که به سطح داخل پلک متصل است، اجازه نمی‌دهد لنز به پشت چشم وارد شود. در این شرایط کمی پلک‌های خود را به آرامی ماساژ دهید و یک قطره چشمی در چشمانتان بچکانید تا سطح لنز مرطوب شده و از پشت پلک‌های شما جایی که چسبیده است، جدا شود. اگر مشغول ورزش هستید، نگران نباشید لنزها به بیرون پرتاب نمی‌شوند. انواع قدیمی تر لنزهای سخت گاهی از چشم خارج می‌شوند اما لنزهای امروزی از جای خود تکان نمی‌خورند.
بهتر است هنگامی که لنز در چشمانتان دارید شنا نکنید، چون به هر حال ممکن است آب استخر وارد چشمانتان شود و از آنجایی که انواع میکرب‌ها در آب زندگی می‌کنند، لنز را آلوده کنند و موجب عفونت چشم شوند. بهتر است در این شرایط از عینک شنا استفاده کنید.
لنزهای دارویی
پژوهشگران دانشگاه فلوریدا موفق به ساخت لنزهایی شده‌اند که به آرامی داروها را درون چشم آزاد می‌کنند. این لنزها در عین حال مشکلات بینایی را نیز برطرف می‌کند. این گروه امیدوارند این لنزها جای قطره‌های چشمی را بگیرند، چون استفاده از قطره‌های چشمی دشوار است. این قطره‌ها با اشک چشم مخلوط می‌شوند و از چشم خارج شده و به بینی یا روی صورت جریان می‌یابند، به جای این که درون چشم باقی بمانند. این داروها از طریق مجرای بینی- اشکی وارد بینی می‌شوند و وارد گردش خون می‌شوند و به اعضا و دستگاه‌های دیگر بدن می‌روند و عوارض بدی مثل مشکلات قلبی را به وجود می‌آورند. اما این لنزهای حاوی دارو به آرامی داروی خود را در چشم به میزان کافی و مناسب آزاد می‌کنند و این دارو از آنجایی که کم کم وارد چشم می‌شود، درون چشم باقی خواهد ماند. همچنین می‌توان در لنزهای معمولی آنتی بیوتیک قرار دارد تا امکان عفونت چشم نسبت به سایر لنزها کاهش یابد. این محققان داروها را در کپسول‌های ریز نانومتری قرار می‌دهند که در فرآیند ساخت لنز در ماده زمینه لنز آمیخته می‌شوند. این لنزها تا 2 هفته درون چشم باقی می‌مانند و میزان مناسب دارو را در طول زمان مناسب دقیقاً درون چشم آزاد می‌کنند. این لنزها درون چشم قرار می‌گیرند. دارو به آرامی از درون این کپسول‌های کوچک درون ماده زمینه‌ای لنز، به لایه نازکی از اشک که بین لنز و قرنیه قرار دارد، منتشر می‌شود. این داروها به مدت طولانی تری در لایه اشکی چشم باقی می‌مانند که این پایداری دارو در چشم در قطره‌های چشمی فقط 2دقیقه است و 95 درصد این قطره‌ها از چشم خارج می‌شوند. البته این لنزها در مراحل ابتدایی تحقیق هستند و هنوز به شکل بالینی آزمایشی نشده‌اند و امید است در آینده در درمان بیماری‌هایی مثل آب مروارید استفاده شوند.
*مطالب مرتبط:
جایگاه لنزهای چشمی در درمان و زیبایی
منبع : MSN-HEALTH
روزنامه جام جم - گلرخ ثریا
