قرص آکوتان برای رفع جوش

جوش(آکنه) یک مشکل چندعلتی است که معمولاً در سنین جوانی بروز می ‌کند.

جلوی آیینه ایستاده است و به چسب‌هایی که روی جوش‌هایش چسبانده خیره شده است. از لوسیون و کرم گرفته تا پمادهای خانگی همه را امتحان کرده است ولی این جوش‌های سمج دست از صورتش بر‌نمی‌ دارند. به خصوص حالا که دیگر برای خودش آقایی شده است و دوست دارد چهره‌اش در جامعه بدرخشد، ولی این جوش‌های قرمز نمی ‌گذارند. ناگهان فکرش یک جرقه می ‌زند: استفاده از قرص "آکوتان" که دوستش آن را استفاده کرده و نتایج خوبی هم گرفته است، ولی می ‌گویند تجویزش فقط توسط پزشک متخصص پوست انجام می‌ گیرد.

با "دکتر محمدعلی نیلفروش‌زاده، متخصص پوست و مو" درباره آکوتان به گفتگو نشسته‌ایم تا قبل از مصرف این قرص‌ها، از عوارض و فواید آن آگاهی پیدا کنید.

آقای دکتر آیا مصرف داروی ایزوترتینوئین(آکوتان) به راستی راه ‌حل مناسبی برای رفع جوش‌هاست؟

بله قطعاً؛ پله آخر درمان جوش‌های صورت، مصرف این دارو می ‌باشد و برای موارد آکنه شدید کاربرد دارد. واقعیت این است که آکنه یک مشکل چند علتی است و چندین عامل در بروز آن دخیل هستند. ایزوترتینوئین تنها درمانی است که بر عوامل اصلی مؤثر در آکنه اثر می ‌کند. این دارو باعث کاهش تولید ماده سبوم (sebum)می ‌شود و اثر ضد التهابی دارد. سبوم، چربی مترشحه از غدد چربی موجود در پوست است.

آیا تجویز این دارو می ‌تواند توسط هر پزشکی صورت بگیرد؟

موارد کاربرد این دارو متعدد است و علاوه بر کاربرد آن در آکنه‌های ندولوکیستیک،‌ در آکنه‌هایی که تمایل به ایجاد اسکار(جای زخم) دارند و موارد غیر از آکنه نیز کاربرد دارد. بنابراین تجویز باید توسط پزشکی انجام شود که بتواند چنین مواردی را تشخیص دهد. ظاهراً بیمه‌ها هم در مورد تجویز این دارو دستورالعمل‌های خاصی دارند.

در مورد عوارض این دارو روی قسمت‌های مختلف بدن گفته‌های ضد و نقیض زیاد است، کمی در این مورد برایمان بگویید؟

ایزوترتینوئین عوارض متعددی دارد. به خصوص اینکه بسیار تراتوژن (آسیب‌رسان به جنین) است و مصرف آن در دوران بارداری باعث آسیب‌های جدی به جنین می‌ گردد. مصرف آن در دوران بارداری تا 50 درصد منجر به سقط جنین می ‌شود و در نیمی از موارد باقیمانده هم باعث تولد نوزاد با نقایص قلبی‌عروقی و یا اسکلتی می گردد. اما باور رایج که می ‌گویند باعث نازایی یا کاهش میل جنسی می‌ شود اشتباه است و چنین عارضه‌ای ندارد، ولی باعث درد عضله و مفصل می ‌شود که با داروی مسکن حل می‌ شود.

آثار سوء روی تنفس مثل تنگی‌نفس هم می ‌دهد؟

خیر، عوارض مخاطی از موارد شایع این دارو است که با خشکی مخاط و خشکی زیاد پوست همراه است. حتی گاهی اوقات به بروز درماتیت(التهابات پوستی) و زخم هم می ‌انجامد که با استفاده از مرطوب کننده‌ها و نرم‌کننده‌های لب تا حدودی بهتر می ‌شود. البته اگر باعث ایجاد زخم شود، باید از کرم‌های حاوی آنتی‌بیوتیک استفاده ‌شود تا زخم عفونی نشود.

شاید خشکی مخاط بینی موجب می ‌شود که فرد احساس تنگی نفس کند. به طور معمول برای خشکی مخاط بینی و چشم، کرم‌های مخصوص می ‌دهیم که به بهبودی می ‌انجامد. آثار مضر این دارو بر احشای داخلی غیر معمول است.

پس چرا یک سری آزمایش‌ها و بررسی‌ها را قبل از تجویز این دارو توصیه می‌ کنید؟

این دارو بر فعالیت آنزیمی کبد و چربی‌ها اثر می‌ گذارد، برای همین باید فاکتورهای خونی اندازه‌گیری شوند و حتی افراد در معرض خطر مثل دیابتی‌ها و گروهی که سابقه چربی خون بالا دارند، نیزآزمایش‌های تکمیلی انجام دهند. علاوه بر این چون به شدت موجب نواقص جنینی می‌ شود، تست بارداری منفی در شروع درمان الزامی است و حتی شروع درمان را روز اول یا دوم قاعدگی قرار می ‌دهند. خانم‌ها در سنین بارداری باید در این زمینه کاملا تحت مشاوره قرار بگیرند و از خطرات این دارو برای جنین آگاه شوند. در آمریکا حتی دو تست بارداری منفی قبل از شروع درمان و هر ماه پس از آغاز درمان لازم است و حداقل باید در طی دوره درمان و یک ماه بعد از آن، از دو روش مطمئن جلوگیری از بارداری استفاده شود.

مصرف این دارو ممتد است یا مقطعی؟

درمان به مدت چهار تا شش ماه باید ادامه پیدا کند و برسی ها نشان داده که 3 تا 5 سال پس از درمان، فرد بدون آکنه باقی می ‌ماند، ولی معمولاً یک بار درمان کافی نیست و عود در برخی موارد دیده می ‌شود.

بهتر است دوز شروع و دوره مصرف را با پاسخ هر فرد به درمان تنظیم کنیم.

اگر پاسخ به درمان در اشخاص مختلف، متفاوت است، چرا برای همه به طور یکسان از این دارو استفاده می‌ شود؟

این درمان در 70 درصد موارد باعث بهبودی کامل می‌ شود و 30 درصد باقیمانده یا به درمان طولانی‌تر احتیاج دارند و یا اصلاً به درمان پاسخ نمی ‌دهند که علل زیادی از جمله اختلالات هورمونی می ‌تواند باعث آن شود و تا زمانی که مشکل اصلی وجود دارد، درمان ایزوترتینوئین کفایت نمی ‌کند.

عوارض زیادی را برای این دارو ذکر کردید. به نظر می ‌رسد باید از مصرفش ترسید، درست است؟

پزشک متخصص پس از کنترل آزمایش‌های هر فرد، می تواند عوارض جانبی را تحت کنترل بگیرد. چون آثار مفید این دارو نیز قابل چشم‌پوشی نیست، لذا بهتر است طبق نظر پزشک مصرف شود تا با کمترین عوارض، از فواید آن استفاده کرد.