آماده‌باش تابستاني براي بهداشت مواد غذايی
آماده‌باش تابستاني براي بهداشت مواد غذايي
با گرم شدن هوا در فصل تابستان، بيماري‌هايي شايع مي شوند كه اكثر آنها در اثر مصرف خوراكي ها و آشاميدني هايي به وجود مي آيند كه در اثر گرماي هوا آلوده مي شوند.
به همين دليل، دکتر كامران باقري لنكراني، وزير بهداشت، طي بخشنامه‌اي از دانشگاه‌هاي علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني سراسر كشور خواسته است، با توجه به وضعيت شاخص‌هاي بهداشتي و اجتماعي و همچنين معضل خشكسالي و گرماي زودرس در سال‌جاري، نظارت بيشتري بر كنترل بيماري‌هاي مرتبط با آب و غذا داشته باشند و طرح تشديد كنترل و نظارت بهداشتي در مراكز تهيه و توزيع و عرضه مواد غذايي و اماكن عمومي را به مورد اجرا بگذارند.
در زمينه بهداشت مواد غذايي نيز نظارت بر عرضه آبميوه و بستني سنتي و نمونه‌برداري مستمر از محصولات توليدي، همچنين جلوگيري از عرضه نامناسب مواد غذايي از جمله فرآورده‌هاي لبني سنتي به ويژه پنير سنتي و نيز جلوگيري از عرضه سبزي خام غيرسالم‌سازي شده در كنار سرو غذا در رستوران‌ها مورد تأكيد واقع شده است.
فصل عفونت‌هاي روده‌اي
بر اساس تعريف سازمان بهداشت جهاني، بيماري‌هاي ناشي از غذا، بيماري‌هايي هستند كه ماهيت عفوني يا سمي دارند و عامل آن از راه غذاي مصرفي وارد بدن مي شود و هر فردي در معرض ابتلا به چنين بيماري‌هايي قرار دارد.
به‌عنوان مثال، عفونت‌هاى روده‌اى و اسهال يكى از مهم ترين علت هاى بسترى شدن و حتى مرگ و مير كودكان در فصل تابستان است و مهم ترين دليل بروز اين نوع از بيمارى‌ها در فصل گرما، عدم رعايت موارد بهداشتى نظير مصرف آب يا غذاى آلوده به‌خصوص ميوه‌ها و سبزيجات ضدعفونى نشده است كه به مسموميت غذايى منجر مى شود.
دكتر صفيه عشوري مقدم، كارشناس و مسئول آموزش اورژانس، با تأكيد بر اينكه در تابستان بايد از محصولات پاستوريزه و داراي پروانه ساخت استفاده شود، مي‌گويد: "مواد غذايي عرضه شده توسط دوره گردها نظير آبميوه، آب زرشك و خاكشير فاقد هرگونه تأييديه بوده و عامل مهمي براي انتقال مسموميت‌ها در فصل گرما به شمار مي روند.
رعايت بهداشت فردي هم در اماكن صنفي و محل تهيه و توزيع مواد غذايي و هم در منازل نقش زيادي در پيشگيري از مسموميت‌هاي غذايي دارد. به عنوان مثال، بريدگي دست و بروز عفونت از عوامل عمده انتقال مسموميت غذايي در فصل تابستان است که با عنوان «مسموميت غذايي استافيلوكوكي» شناخته مي شود؛ بنابراين استفاده از دستكش براي كارگران اغذيه فروشي الزامي است."
مريم يوسفي، كارشناس تغذيه و رژيم درماني نيز با اشاره به لزوم توجه به بهداشت مواد غذايي در فصل تابستان مي گويد: "از آنجا كه زياد شدن باكترى‌ها در محيط گرم و در غذاهايى با رطوبت بالا، مثل غذاهاى نشاسته‌اى يا غذاهاى حاوى تخم‌مرغ، با سرعت بالا انجام مى گيرد، توجه به سلامت مواد غذايى از زمان خريد تا پخت آن، براى جلوگيرى از بروز هرگونه مسموميت و عفونت روده‌اى بسيار ضرورى است.
به دليل گرم بودن دماي هواي اتاق در روزهاي تابستاني، لازم است باقيمانده ي غذاهاي پخته شده را بعد از مصرف، اگر قصد استفاده زود هنگام داريد در يخچال و براي استفاده بلندمدت‌تر در فريزر نگهداري كنيد و به خاطر داشته باشيد كه در زمان مصرف مجدد، مواد غذايي کاملا حرارت ببينند."
نوشيدني‌هاي خطرناك
نكته ديگري كه اكثر متخصصان بهداشت مواد غذايي بر آن تأكيد دارند، توجه به نوشيدني‌هاي رنگي يخي است كه با عنوان "يخ در بهشت" به فروش مي رسند، چرا كه اين نوشيدني‌ها اغلب حاوي رنگ‌هاي شيميايي بوده و در شرايط غيربهداشتي تهيه مي شوند.
به توصيه اين كارشناسان، بهتر است براي رفع تشنگي، اول از آب سالم و گوارا و در مراحل بعدي از آبميوه‌هاي بهداشتي كه تاريخ مصرف مشخصي دارند، استفاده شود.
از سوي ديگر، شيوع بيماري‌هايي از قبيل وبا و حصبه از طريق سبزي‌ها و ميوه‌هاي آلوده اي كه به شكل مناسب شسته نمي شوند، در فصل تابستان، بيشتر است. از اين رو اولين توصيه اين است كه ميوه و سبزي را كه خريداري مي كنيد، قبل از قراردادن در يخچال به خوبي بشوييد تا مانع از انتقال اين ميكروب‌ها به داخل يخچال و ساير مواد غذايي شويد.
دكترعشوري مقدم، با اشاره به لزوم پيشگيري از بيماري‌هايي نظير حصبه، مي گويد:" آب‌هاي آلوده غالباً در رستوران‌هاي بين راهي، روستاها و مناطق فاقد دسترسي به آب لوله كشي مورد استفاده قرار مي گيرد كه عاملي براي انتقال بيماري‌هايي نظير حصبه است.
مبتلايان به حصبه بعد از معالجه نيز براي ساليان متمادي عامل انتقال اين بيماري هستند. عامل حصبه از طريق مدفوع از بيمار دفع مي شود و چنانچه مدفوع اين افراد به درون رودخانه راه يابد و از آب رودخانه براي شست و شوي ميوه و سبزي استفاده شود، ساير افراد در معرض ابتلاي به اين بيماري قرار مي گيرند."
اين در حالي است كه در سال‌هاي اخير در فصل تابستان، كشورهايي نظير آمريكا هم با اپيدمي آلودگي‌هايي نظير سالمونلا(عامل مولد حصبه) درگير بوده‌اند، تا جايي كه در روزهاي گذشته، خبر اول بسياري از خبرگزاري‌هاي خارجي در حوزه سلامت، به شيوع حصبه، از طريق آلودگي گوجه‌فرنگي‌هاي مورد استفاده در رستوران‌هاي آمريكايي به انگل سالمونلا، اختصاص داشت.
در پي شيوع آلودگي با سالمونلا، سازمان غذا و داروي آمريكا (FDA) به مصرف‌كنندگان محصولات غذايي تازه در فصل تابستان هشدار داده است تا مراقب بيماري‌هايي كه منشاء غذايي دارند، باشند.
توصيه‌هاي تابستاني مقامات بهداشتي
سعي كنيد مواد غذايي را كه خريداري مي كنيد، تازه، بدون گنديدگي و لهيدگي باشد.
قبل از مصرف، آنها را كاملاً شست‌وشو دهيد و اگر احتياج به نگهداري در دماي يخچال دارند، مطمئن شويد كه در سرما نگهداري شده‌اند.
نسبت به ضدعفوني دست‌ها و سطوحي كه با مواد غذايي در تماس هستند، دقت لازم را به كار ببريد.
روزنامه همشهري
*مطالب مرتبط:
تعداد بازرسان بهداشت كافي نيست، مردم نظارت كنند
پيشگيري از مسموميت غذايي در تابستان
چگونگي نگهداري و مصرف غذا در تابستان (1) و (2)