تعداد بازرسان بهداشت كافی نیست، مردم نظارت كنند

تابستان، فصل بیماری‌های عفونی گوارشی است. با شروع گرما، احتمال شیوع بیماری‌های روده‌ای و مسمومیت‌های غذایی و نیز احتمال بروز بیماری‌های مهم‌تری مثل وبا و شبه وبا كه به دلیل مهاجرت و تردد گسترده همسایگانی كه هنوز از استانداردهای بهداشتی بالایی برخوردار نیستند و همیشه در معرض خطر آن قرار داشته‌ایم، افزایش می‌یابد.

با این اوصاف، آغاز تابستان، آغاز تشدید برنامه‌های نظارتی بر مراكز توزیع و عرضه مواد غذایی نیز به حساب می‌آید.

چنانكه غلامی، رئیس اداره بهداشت مواد غذایی و بهسازی اماكن عمومی ‌وزارت بهداشت در گفتگو با ایسنا از كنترل ویژه بنكداران، عمده فروشی‌ها و فروشگاه‌های بزرگ نگهداری و عرضه مواد غذایی مجاز خبر می‌دهد و می‌گوید: برای نخستین بار در كشور خودروهای حمل مواد غذایی با هماهنگی وزارت بازرگانی و نیروی انتظامی ‌ساماندهی می‌شوند.

او با بیان این كه هم اكنون فقط خودروهای حمل كننده فرآورده‌های خام دامی ‌از سازمان دام پزشكی مجوز دریافت كرده‌اند، تاكید می‌كند: مقرر شده 10 درصد از خودروهای حمل مواد غذایی تا پایان سال مجوز دار شوند.

غلامی ‌با تاكید بر این كه كنترل كیفی مواد غذایی در سطح عرضه از وظایف مهم وزارت بهداشت در جهت رسیدن به اهداف سیستم و ارتقای سلامت جامعه است، می‌گوید: این وظیفه عمدتا توسط بازرسان بهداشت محیط در سراسر كشور اعم از مراكز شهرستان ها و استان ها و بر اساس برنامه‌های كشوری ابلاغی صورت می‌گیرد و با شروع فصل گرما، كنترل بهداشتی واحدهای تهیه و عرضه مواد غذایی مثل مراكز توزیع fast food و آب میوه فروشی‌ها، و نیز اماكن عمومی ‌مثل هتل‌ها، استخرها، رستوران‌ها و اماكن بین راهی، مهمان پذیرها و كنترل بهداشت محیط و بهداشت فردی و كنترل آب مصرفی این اماكن از جمله وظایفی است كه تشدید می‌شود.

اما با این اوصاف، واقعیت این است كه هنوز بسیاری از مراكز عرضه مواد غذایی در كشور از استانداردهای بهداشتی بالایی برخوردار نیستند. كارشناسان می‌گویند كنترل و مراقبت همه مراكز تولید، توزیع و عرضه مواد غذایی و همه اماكن بین‌ راهی با توجه به تعداد محدود بازرسان بهداشتی كه وزارت بهداشت در اختیار دارد، امكان‌پذیر نیست و كنترل دست فروشان مواد غذایی هم به كل، از وظایف این وزارتخانه خارج است و این در حالی است كه بخش عمده‌ای از محصولات غذایی مورد استفاده مردم و مخصوصا مسافران تابستانی از همین طریق تامین می‌شود. به این ترتیب، شاید تنها راه برای حل مشكل در شرایط موجود، اطلاع‌ رسانی به مردم و استفاده از خود آنان برای نظارت بیشتر باشد.

فصل وبا

بیماری‌های روده‌ای، شایع‌ترین بیماری‌ها در فصل تابستان است كه عمدتا بر اثر مصرف آب ناسالم شیوع می‌یابد و در این میان، آنچه بیش از سایر بیماری‌ها در دل مردم واهمه ایجاد می‌كند، وباست.

شیوع این بیماری در سال‌های گذشته باعث شده تا مخصوصا در 2 تا 3 سال اخیر، توجه بیشتری به منشا گسترش این عفونت‌ها و از جمله، استفاده از فاضلاب در آبیاری مزارع سبزی و صیفی‌جات معطوف شود، اما به نظر نمی‌رسد این معضل برطرف شده باشد.

حتی درمورد كارگاه‌های تولید یخ كه چند سالی است درباره آن حرف و حدیث‌های فراوانی گفته شده و تاكید شده كه باید پروانه وزارت بهداشت داشته باشند و آبی كه برای تولید این یخ‌های قالبی استفاده می‌كنند، باید سالم باشد، به نظر می‌رسد هنوز مشكل حل نشده است.

چنانچه قصد استفاده از مواد شیمیایی برای گندزدایی آب را دارید و برچسب ظرف به روشنی نشان‌دهنده خصوصیات آن نیست، ضرورت دارد در هنگام جابجایی ظرف، نهایت احتیاط را به عمل آورید. این مواد خطرناك و سمی ‌است و باید در محیط تاریك و خشك و دور از رطوبت و دسترس كودكان نگهداری شوند و به اطلاعاتی كه روی ظرف نوشته شده و تاریخ انقضاء و مصرف آن توجه خاص کنید.

از سوی دیگر، بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، در دنیا یك میلیارد نفر از دسترسی به آب آشامیدنی سالم محروم هستند و 2 میلیارد نفر از امكانات كافی بهسازی محیط و دفع بهداشتی فاضلاب بهره‌مند نیستند و سالانه 7/1 میلیون كودك در جهان بر اثر اسهال جان خود را از دست می‌دهند كه دلیل عمده آن عدم دسترسی به آب آشامیدنی بهداشتی است.

در كشور ما هم اگرچه طبق آمارهای رسمی ‌بیش از 85 درصد مردم به آب آشامیدنی سالم دسترسی دارند، اما مخصوصا در سفر، تامین آب آشامیدنی سالم اهمیت ویژه‌ای می‌یابد و باید خانواده‌ها از چگونگی عملیات گندزدایی آن در شرایط بحرانی و نحوه كسب اطمینان از سلامت آب مصرفی خود، آگاه باشند.

به هموطنانی كه در فصل تابستان مسافرت می‌كنند، توصیه می‌شود که غذا را همراه با لیمو ترش مصرف كنند، زیرا لیمو ترش دارای اسید است و مانع از ورود میكروب ناشی از نوشیدن آب آلوده به بدن می‌شود.

محمد جواد دست آموز، كارشناس بهداشت محیط وزارت بهداشت، با بیان این‌كه یك فرد می‌تواند با داشتن حداقل یك لیتر آب برای آشامیدن و دو لیتر برای تهیه غذا و مصرف ضروری شستشو در روز، زنده بماند، می‌گوید: البته هر انسان به طور میانگین روزانه به 20 لیتر آب نیاز دارد كه بر اساس برآورد سازمان بهداشت جهانی، تامین حداقل 7 لیتر آن روزانه به صورت گندزدایی شده و كاملا سالم ضروری است.

دست آموز، ضمن تاكید بر این‌كه ضرورت دارد برای هر منبع آب یا سیستم آب رسانی، میزان آلودگی آن مورد ارزیابی قرار گیرد، به ‌راه‌های تصفیه آب اشاره می‌كند و می‌گوید: چنانچه قصد استفاده از مواد شیمیایی برای گندزدایی آب را دارید و برچسب ظرف به روشنی نشان‌دهنده خصوصیات آن نیست، ضرورت دارد در هنگام جابجایی ظرف، نهایت احتیاط را به عمل آورید. این مواد خطرناك و سمی ‌است و باید در محیط تاریك و خشك و دور از رطوبت و دسترس كودكان نگهداری شوند و به اطلاعاتی كه روی ظرف نوشته شده و تاریخ انقضاء و مصرف آن توجه خاص کنید.

وی ادامه می‌دهد: بهتر است آب را قبل از مصرف به مدت 3 دقیقه جوشاند و پس از این كه خنك شد، مورد استفاده قرار داد و سپس برای بهتر شدن مزه آب، باید آن را چند بار در دو ظرف جا به جا كرد.

دست ‌آموز به هموطنانی كه در فصل تابستان مسافرت می‌كنند، توصیه می‌كند که غذا را همراه با لیمو ترش مصرف كنند، زیرا لیمو ترش دارای اسید است و مانع از ورود میكروب ناشی از نوشیدن آب آلوده به بدن می‌شود.