چابهار، هم آواز با اقيانوس(2)

تمساح(كروكوديل) «پوزه كوتاه» برجسته ترين موجود حيات وحش منطقه چابهار است كه به طور طبيعى در اين منطقه زندگى مى كنند. زيستگاه اصلى اين تمساح كه به نام محلى گاندو خوانده مى شود حدود 380 هزار هكتار مساحت دارد كه بخشى از آن در چابهار و بخش ديگر آن در شهرستان ايرانشهر قرار دارد. بيشتر اين تمساح ها در بركه هاى ميان راسك و باهو كلات و باتلاق هاى دلگان و كلانى متمركز هستند و اين تمساح تنها تمساح ايران است كه داراى ارزش ملى و بين المللى است طول اين جانور تا 4 متر و حدود نيمى از كل بدن آن را دم قوى اين حيوان تشكيل مى دهد. بزرگ ترين خزنده ايران بازمانده خزندگانى است كه حدود 265 ميليون سال پيش مى زيسته اند و درطول 65 سال گذشته تغييرات اندكى يافته اند داراى پوزه اى پهن بوده كه دوطرف فك بالايى 19 دندان و 2 طرف فك پايينى 15 دندان دارد و در قسمت پشت سر و در ناحيه گردن 2 جفت صفحات شاخى بزرگ ديده مى شود. داراى پاهاى كوتاه بوده و 5 انگشت منتهى به ناخن هاى بلند در پاهاى جلويى و 4 انگشت منتهى به ناخن هاى كوتاه تر در پاهاى عقبى ديده مى شود، رنگ عمومى بدنش زيتونى تا قهوه اى بوده و شكمى بدون فلس و به رنگ سفيد متمايل به زرد دارد. تمساح حيوانى بسيارخجالتى، محتاط و ترسوست و به سختى مى توان آن را مشاهده كرد. در عين حال حيوانى باهوش و زيرك است و به محض احساس خطر و با حضور مزاحم در آب فرو رفته و مخفى مى شود ولى براى تنفس بايد سريعاً به سطح آب برگردد. غذايش را ماهيان، پرندگان و پستانداران تشكيل مى دهند و عموماً شب ها شكار مى كند.

كوه هاى بدلند يا مريخى نيز يكى از مناظر بديع و سحرانگيزى هستند كه به موازات ساحل از منطقه كچو تا طرف هاى خليج گواتر كشيده شده اند و از پديده هاى ژئومورفولوژى اين ناحيه هستند.

علاوه بر جاذبه هاى طبيعى شهرستان چابهار آثار باستانى اين منطقه نيز چشم هر بيننده اى را نوازش مى دهد كه يكى از اين آثار ويرانه هاى قديمى در دره تيس كوپان است. اين دره از دره تيس بزرگتر است.

محوطه باستانى كنارك كه در بخش شمال غربى آن ابزارى از دوران پارينه سنگى ميانى به دست آمده از ديگر جاذبه هاى باستانى چابهار است. اين ابزار در يك سطح صاف به صورت پراكنده پخش شده اند و شبيه به ابزار شمال غربى ايران و ابزار لاديزى هستند و به آثار دوران پارينه سنگى شباهت دارند. در بخش جنوب شرقى اين محوطه ابزارى به دست آمده كه در كنار آنها مقدارى سفال ساده و منقوش مربوط به هزاره چهارم و اوايل هزاره سوم قبل از ميلاد ديده مى شود. ويرانه هاى شهبازبند بر فراز كوه شهبازبند، آثار حصاربند و پى بندهاى ساختمان و در برخى از نقاط آثار شهرنشينى و خانه هاى مسكونى باقى مانده در محوطه باستانى كنارك است. بنا بر باور بومى ها برفراز اين كوه بازهاى شكارى شاه تربيت مى شده اند.

قلعه پيروز گت

قدمت قلعه پيروز گت به دوره اشكانيان و ساسانيان برمى شودبر فراز تپه اى در وسط دره تيس واقع است. بلندى اين محل حدود 1/5 تا 4 برابر ارتفاعات اطراف در محل روستاى تيس است. قلعه از تخته سنگ هايى از جنس رسوبى و آهكى تشكيل شده است. آثارى از زراعت و آبادانى در اطراف تپه پيروز گت ديده مى شود راه ورود به تپه سخت و پرخطر است. در قسمت پايين تپه و در اطراف آن آثارى از ديوارهاى سنگى بزرگ و قلوه سنگ و ساروج با قدمت خيلى زياد ديده مى شود. قسمت هايى از ديوارها كه باقى مانده اند ضخامتى2/5 تا 4 متر و ارتفاع آن در برخى نقاط به 12 متر مى رسد. بين ديوارهاى اصلى اطراف تپه ديوارهايى با ضخامت كمتر به موازات ديوار اصلى ديده مى شود كه از يكديگر 8 متر فاصله دارند و 200 متر طول دارند. ميان 2 ديوار آثارى از برج هاى قلعه نمايان است و هر نقطه از تپه براى تأسيسات خاصى مانند كشيك خانه، قراول خانه و حفاظت قلعه اختصاص داشته است و تنها اثرى كه از آن به جا مانده است سنگ و ديوار شكسته، ملات، ساروج، گچ، خرده هاى سفالى و پى هاى بنايى است. علاوه بر اين ديوارهاى بزرگ و ضخيم، اثر خندقى به عرض 3 متر و عمق متفاوت قبل از ديوار اصلى ديده مى شود. در اطراف دژ آثارى از آب انبارها نمايان است.

زيربناى قلعه حدود 800 متر، طول و عرض آن با توجه به وضع طبيعى زمين متغير و بيضى شكل است. آثارى از برج ها در ضلع شمالى و جنوبى ديده مى شود. در قسمت ضلع شمالى 2 اتاق كوچك در اندازه هاى 2 در 3 متر به منظور ديدبانى روى يك گوشواره زمين مانند 2 طبقه واقع شده اند و بلندترين قسمت دژ و برج روى همين گوشواره است و بر اطراف اشراف دارد. در گوشه هاى شرقى و غربى در مركز حياط قلعه آثارى از سكو هاى بلند كه از سنگ تراشيده ساخته شده اند مشهود است و قسمت هايى كه باقى مانده اند نمايانگر محلى براى اجتماع، عبادت يا نشستن اهل قلعه در يك مجلس بوده است. سنگ هاى به كار رفته در بنا ها غيرآهكى هستند كه از نقاط ديگرى به اينجا آورده شده اند زيرا جنس خود تپه آهكى و سيليسى است و اين بنا با توجه به آثار باقى مانده مشابه بنا هاى دوره پارتى (اشكانى) است و نام پيروز ساسانى به اين احتمال قوت مى بخشد.

ساختمان قديمى تلگرافخانه چابهار كه در سال 1281 هجرى قمرى به وسيله انگليس ها ساخته شده است از قديمى ترين ساختمان هاى سنگى موجود در شهر چابهار است كه به منظور رونق دريانوردى، تجارت و ايجاد ارتباط با هند، گواتر، چابهار، جاسك و بندرعباس از سوى مجريان خط تلگراف انگليس در 2 طبقه ساخته شده است.

منبع:

ايران