بازخوانی یا بازیابی؟ مسئله این است

برخی افراد برای حفظ آموخته‌ های خود، مطالب را بازخوانی می‌کنند؛ یعنی مطالب را مکرراً از روی متن اصلی می‌خوانند. تحقیقات دانشگاهی نشان می‌ دهد که این کار هیچ تأثیر مثبتی بر یادگیری ندارد. علاوه بر این، سه نکته‌ منفی دیگر دارد:
1.بسیار وقت‌ گیر است؛ زیرا باید همه‌ مطالب چه آن‌ هایی که بلد هستید و چه آن‌ هایی که بلد نیستید را بخوانید.
2.بسیار کسل‌ کننده است؛ زیرا مطالب برای شما تکراری است و هیچ چالش ذهنی دلپذیری برای شما ایجاد نمی‌کند.
3.شدیداً احساس کاذب (توهم) یادگیری ایجاد می‌کند؛ زیرا مطالب کلیدی که شما بلد نیستید، لا به‌ لای مطالب بدیهی که بلد هستید، پنهان می‌شوند.

در مقابل برخی افراد برای حفظ آموخته‌های خود مطالب را بازیابی می‌کنند؛ یعنی بدون نگاه کردن به متن اصلی، به ذهن خود فشار می‌ آورند تا مطالب را به خاطر بیاورند. تحقیقات دانشگاهی نشان می‌ دهد که این کار تأثیر زیادی بر یادگیری دارد. به علاوه، چون شما همه‌ مطالب را نمی‌ خوانید، هم زمان کم‌ تری صرف می‌ کنید، هم از چالش‌ های ذهنی لذت می‌برید و هم دچار توهم بلد بودن همه‌ مطالب نمی‌ شوید.

اما راهکار عملی برای بازیابی چیست؟
دو نوع بازیابی وجود دارد: نوع اول بازیابی آزاد است؛ یعنی پس از خواندن مطلب بدون این‌که به متن اصلی نگاه کنید، به ذهن خود فشار می‌آورید تا حداکثر مطالب را به خاطر آورده و به زبان خود آن‌ها را بازگویی و بازنویسی کنید. ممکن است بتوانید طبقه‌ بندی جدیدی از مطالب ارائه کنید، نتایج جدیدی استنتاج کنید، مطالب را از زبان فارسی به زبان علمی یا بالعکس ترجمه کنید یا حتی نمودارها و اشکال جدیدی ترسیم کنید. این نوع بازیابی بسیار لذت‌ بخش است؛ زیرا اولاً خلاقانه است و منجر به تولید دانش جدید می‌شود، ثانیاً یادگیری عمیقی ایجاد می‌کند. ایراد آن این است که ممکن است فقط بخش کوچکی از مطالب را به‌ خوبی بازیابی کنید و از سایر مطالب غافل شوید. به بیان دیگر، میزان پوشش این روش روی مطالب اندک است.

نوع دوم بازیابی با سؤال یا همان آزمون است؛ یعنی شما پس از خواندن مطالب در فواصل زمانی منظم از همه‌ مطالب آموخته‌شده آزمون می‌دهید. سپس برای یادگیریِ بخش‌ هایی که بلد نبوده‌اید (به سؤالات جواب غلط داده یا اصلاً جواب نداده‌ اید)، فقط صفحات مرتبط با این بخش‌ ها را در متن اصلی می‌ خوانید. اگرچه این روش به لذت‌ بخشی روش اول نیست، دو حسن دارد. اول این‌ که اگر آزمونی که می‌ دهید استاندارد بوده و همه‌ مطالب را پوشش دهد، مطمئن می‌شوید که همه‌ مطالب را بازیابی کرده‌ اید. ثانیاً با توجه به نتایج آزمون می‌توانید بفهمید کدام بخش‌ها را فراموش کرده یا ناقص یاد گرفته‌اید و سریعاً یادگیری خود را اصلاح و کامل می‌کنید.

برای آماده شدن برای امتحاناتی که فاصله‌ زیادی با زمان یادگیری شما دارند، مانند کنکور یا امتحانات مدرسه، برای اطمینان از به خاطر داشتن همه‌ مطالب، مسیر بازیابی را با کمک آزمون‌ های منظم کانون در پیش بگیرید.

مطالب مرتبط:
همراه با شما تا آزمون سراسری
آزمون سراسری در راه است
آزمون سراسری و آخرین گام‌ ها

منبع: کانون قلم چی