درمان ویار بارداری با طب سنتی
درمان ویار بارداری با طب سنتی
در یک فرد باردار، رطوبت‌های بدن افزایش می‌یابد که یک نشانه آن چاقی و اضافه‌وزن است. اختلاف در میزان اضافه‌وزن به دلیل اختلاف در مزاج‌ها می‌باشد. از آنجا که فضای داخل لگن و شکم شخص باردار محدودتر می‌شود (به دلیل اشغال فضا توسط رحم بزرگ‌شونده)، جای معده و روده نیز کم می‌شود و لذا فرد نمی‌تواند با همان حجم قبل غذا بخورد، بنابراین دچار تهوع می‌شود.
در زمان بارداری، بدن درگیر رشد و پرورش جنین است و نباید خیلی مشغول امورات دیگر از جمله گوارش شود. پس نیازهای بدن شخص و جنین چگونه باید تامین شود که از یک طرف هیچ‌یک ضعیف نشوند و از طرف دیگر هم مشکلات هضمی برای فرد ایجاد نگردد.
* یکی از توصیه‌های مهم برای بارداری، کاهش حجم وعده‌های غذایی و افزایش تعداد وعده‌ها (تا حتی 10 تا 15 وعده) در روز می‌باشد. هرچه بارداری به آخر نزدیک شود، محدودیت بیشتری در داخل شکم ایجاد می‌شود که به این ترتیب باید حجم هر وعده غذایی بیشتر کاهش یابد. برای مثال در اوایل بارداری، حجم غذا در هر وعده به 60 تا 70 درصد، در اواسط بارداری به 40 تا 50 درصد و در اواخر بارداری، به 15 تا 20 درصد کاهش یابد.
* همچنین افراد باردار باید بدانند علاوه بر تغییر تعداد و حجم وعده‌های غذایی، نوع غذا نیز باید تغییر کند و به دلیل ضعیف شدن قوای هضم در بارداری، نباید در این دوران، غذاهای با هضم سخت خورده شود. از جمله غذاهای با هضم راحت می‌توان به گوشت پرندگان مانند بلدرچین و مرغ جوان، گوشت بره و بزغاله و کباب‌های تهیه‌شده با این گوشت‌ها، نان‌های سبک و بدون سبوس (البته مصرف سبوس برای رفع یبوست مناسب است)، بادام، حریره بادام، فرنی‌ها، شیربرنج تهیه‌شده با شیر خوب و مربای خانگی یا عسل، آش‌های سبک (بدون رشته و لعاب) مانند آش شله قلمکار، حلیم خانگی (با لعاب کم و به مقدار کم) و تخم‌مرغ آب پز (که خیلی سفت نشود) اشاره نمود.
* مصرف میوه‌هایی مانند توت خشک، انجیر، کشمش و مویز هم مناسب است، زیرا هم رطوبت زیادی ندارند و هم ملین هستند. مصرف این میوه‌ها برای مشکلاتی مانند تهوع، استفراغ و ویار شدید و مشکل بی‌اشتهایی (که یک مشکل شایع در دوران بارداری است و علت آن می‌تواند یبوست، پرخوری و بدخوری باشد) نیز مناسب می‌باشد.
* مصرف ملین‌های ضعیف مانند روغن زیتون، انجیر تازه و انجیر خشک (که می‌تواند از شب تا صبح در گلاب خیس خورده باشد)، خوردن و بوییدن به شیرین، گلابی و سیب نیز توصیه می‌شود؛ اما مصرف ملین‌های شدید و مسهل‌ها در بارداری ممنوع است و حتی می‌تواند منجر به سقط شود.
* در صورتی که فرد باردار به ویار شدید مبتلا می‌باشد، استفاده از برخی میوه‌ها با طعم ملس (نه شیرین و نه ترش) مانند انار ملس، سیب و به ملس به کاهش تهوع و استفراغ کمک می‌کند. توصیه می‌شود انار حتماً با قسمت‌های سفید داخلی آن (اصطلاحاً پیه انار) خورده شود، به ویژه در افرادی که به ویار شدید مبتلا می‌باشند و یا تمایل به خوردن خاک، مهر و برنج خام دارند. نگاه داشتن دانه انار همراه قسمت سفید آن در دهان به ویژه اگر معده به سردی‌جات حساس باشد، برای کاهش تهوع و ویار مفید است.
* مصرف سنجد کمی نارس و یا خرمای کمی نارس، خرمالوی خیلی کامل نرسیده، به یا سیب خوب نرسیده و کمی ترش نیز می‌توانند برای کاهش ویار مفید باشند. توصیه می‌شود صبح ناشتا یک تکه کوچک از این موارد (سیب، به، انار، خرما یا سنجد) خورده شود.
* نوعی دیگر از تهیه مواد غذایی در این دوران، برشته کردن است. توصیه می‌شود میوه به را رنده کرده، تفت داده و شخص باردار چند دقیقه در دهان نگاه دارد یا بجود. همچنین می‌توان آن را دم کرد و به صورت چای (چای به) میل نمود.
* استفاده از مربای گل قند (گل انگبین) که از گل محمدی و قند تهیه شده نیز مفید می‌باشد.
* توصیه می‌شود در این دوران قدری از موادی که رو به ترشی هستند استفاده شود (به ویژه افراد دارای مزاج گرم). مسلماً این دستور برای افراد سردمزاج یا با معده‌های سرد و رطوبتی مصداق ندارد.
* استفاده از رب برخی از میوه‌ها مانند انار یا غوره که خیلی ترش نباشد (همراه با عسل) به ویژه برای کسانی که به ویار مبتلا می‌باشند، مفید است.
* در افرادی که مشکلات معده و نفخ دارند، می‌توانند از این دستور بهره ببرند. مقداری (حدود 1 قاشق غذاخوری) زیره سیاه یا سبز را بگذارند در یک لیوان سرکه حدود یک شبانه‌روز بماند (خیس بخورد) و بعد زیره خارج و خشک شود. سپس با مقدار کمی (به اندازه یک نخود) کندور همراه با سبزی‌های معطر مانند مرزه در هاون کوچک نیم‌کوب کرده و از این پودر 1 ربع تا 20 دقیقه بعد از وعده‌های غذایی به مقدار 1 قاشق چای‌خوری تا 1 قاشق مرباخوری میل نمایند. رعایت این دستور به ویژه بعد از مصرف غذاهای سرد می‌تواند به کاهش نفخ و سنگینی معده کمک نماید.
* روش دیگر این است که 2 قاشق غذاخوری زیره سبز را با 3 تا 4 قاشق غذاخوری شکر پودر نموده (این پودر به اندازه مصرف چند روز می‌باشد) و 15 تا 20 دقیقه بعد از غذا، به میزان 1 قاشق چای‌خوری از این پودر را با آب دهان آرام‌آرام میل کنند. استفاده از این پودر در کاهش نفخ و مشکلات گوارشی مفید است. همچنین می‌توان در تهیه آن از تخم گشنیز هم استفاده کرد. مصرف آن برای افرادی که بعد از غذا خوردن احساس سنگینی و بخار و گاز و سنگینی در مغز و سرشان می‌کنند (حالت منگی بعد غذا)، مفید است.
* توصیه می‌شود خانم‌های باردار از مصرف غذاهای چرب و سرخ‌کرده اجتناب نمایند چون هضم آن‌ها سخت است.
* توصیه می‌شود خانم‌های باردار به هنگام تشنگی، آب را ناگهان و به مقدار زیاد سر نکشند، بلکه یک فنجان آب (سرد نباشد) را جرعه‌جرعه بنوشند.
* ویار و تهوع حاملگی یکی از مسائلی است که زنان باردار با آن مواجه هستند. ویار حاملگی به عملکرد دریچه تحتانی مری یا دهانه معده مربوط می‌شود. مصرف میوه‌ی «به» برای تقویت دریچه تحتانی مری یا دهانه معده مۆثر بوده و موجب کاهش تهوع در دوران بارداری می‌شود. عادت ماهانه زنان در دوران حاملگی قطع می‌شود و برخی اخلاط کثیف که در حالت طبیعی از طریق آن از بدن خارج می‌شد، در بدن باقی می‌ماند و تجمع پیدا می‌کند، این موضوع باعث تحریک دریچه تحتانی مری یا دهانه معده می‌شود و این دریچه به خوبی کار نمی‌کند، در نتیجه موجب بروز ناراحتی گوارشی و تهوع می‌شود. استفاده از مواد غذایی که دریچه تحتانی مری یا دهانه (فم) معده را تقویت کند، موجب کاهش تهوع دوران بارداری می‌شود. در گذشته به زنان باردار توصیه می‌شد برای این که کودکشان زیبا شود، روزانه یک عدد میوه «به» مصرف کنند علاوه بر آن «به» موجب تقویت دریچه تحتانی مری می‌شود و از این طریق دستگاه گوارش خوب کار می‌کند.
بخش تغذیه و آشپزی تبیان
منابع:
دنیای تغذیه - دکتر سید مهدی میرغضنفری، پزشک و دکترای تخصصی فیزیولوژی
فارس - محمود خدادوست، کارشناس طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی تهران
مطالب مرتبط:
تغذیه دوران بارداری در آموزه‌های دینی
تغذیه در آموزه‌های دینی؛ شیر مادر
نسخه سنتی برای کاهش درد قاعدگی