طب سنتی و ناباروری
صاحب فرزند شدن، آن هم فرزند سالم، آرزوی بسیاری از زوج‌هایی است که به دلایل مختلف از مشکل ناباروری رنج می‌برند، آرزویی که با توجه به پیشرفت علم پزشکی و روش‌های جدید و متفاوت در این زمینه روزبه‌روز دست‌یافتنی‌تر شده است و روش‌های پزشکی مدرن آرزوی بسیاری را در این زمینه برآورده کرده، اما در تعداد زیادی از بیماران نیز این روش‌ها با شکست مواجه بوده است.
علل ناباروری
نازایی در طب سنتی با عنوان عقر یا عسرالحبل عنوان شده است. به منظور بررسی و تشخیص نازایی در زوجین در طب سنتی ابتدا شرح‌حال، معاینه و آزمایشات لازم انجام می‌شود تا مشخص شود که نازایی مربوط به زن است یا مرد و سپس علل نازایی در آن‌ها بررسی می‌شود.
علل نازایی زنان در طب سنتی به علل رحمی و لوله‌ای، بیماری تخمدانی یا انثیین، مشکلات روحی روانی، رفتاری و مشکلات اندام‌های دیگر، طبقه‌بندی می‌شود. از آنجایی که رحم نیز در طب سنتی دارای مزاج است، بنابراین اگر رحم از حالت تعادل مزاجی خارج شود دچار بیماری می‌شود. یکی از این بیماری‌ها نازایی است به عبارت دیگر، فصل مهمی از علل نازایی مربوط به علل سوءمزاجی رحمی می‌باشد. به این نحو که اگر رحم سردتر از حد معمول باشد، برودت باعث سرد شدن نطفه و در نهایت نازایی در زن می‌شود. درعین‌حال گرم‌تر، خشک‌تر و مرطوب‌تر بودن مزاج رحم هم از علل دیگر ناباروری زنان است. در مورد تخمدان نیز هر گونه اختلال در ساختمان یا مزاج آن منجر به تولید تخمک با کیفیت یا کمیت پایین و اختلال در باروری می‌‌گردد.
از آنجایی که سرد و تر بودن رحم شایع‌ترین علت بروز نازایی در زنان از دیدگاه
طب سنتی محسوب می‌شود، بنابراین توصیه می‌شود زنان از مصرف
بیش از اندازه ترشیجات و نوشیدن آب سرد ناشتا بپرهیزند
علل ساختمانی مانند برخی علل انسدادی در رحم که مانع رسیدن اسپرم به تخمک شود؛ اعم از تنگ بودن دهانه سرویکس، پولیپ رحم، وجود زگیل در واژن، خشکی بیش از حد دهانه رحم (سرویکس) و انحراف سرویکس (میلان رحم)، ورم رحمی، عفونت و ریح رحمی نیز می‌تواند در بروز نازایی زن نقش داشته باشد. درعین‌حال اختلال اعضای اصلی بدن (قلب، مغز و کبد) نیز می‌تواند باعث ایجاد سوءمزاج در رحم و ناباروری شود. به عنوان مثال ضعف مغز که با اختلال در هورمون‌های هیپوفیز و هیپوتالاموس همراه است از علل ناباروری است. گاهی اوقات ضعف کبد نیز می‌تواند منجر به بروز نازایی در زن شود؛ به عنوان مثال چرب بودن کبد در کیفیت تخمک تأثیر می‌گذارد و باروری زن را با اختلال مواجه می‌کند که در نتیجه بایستی بیماری اصلی درمان گردد تا اختلال باروری برطرف شود.
نازایی در زنان چاق بیشتر از زنان لاغر است
چاقی و لاغری بیش از اندازه نیز از علل بروز نازایی در زن است. علل روحی و روانی اعم از استرس، حزن یا شادی بیش از اندازه و خطاهای رفتاری یا طاری مانند عدم توافق انزالین در مرد و زن نیز منجر به نازایی می‌شود. همچنین نازایی در زنان چاق نسبت به زنان لاغر بیشتر است. در صورتی که زن بلافاصله پس از انزال از جایش بلند شود و یا بالا و پایین بپرد و همچنین بیش از اندازه استحمام نماید می‌تواند منجر به بروز نازایی گردد. بروز بیماری‌هایی همچون سکته مغزی، صرع، فلج و تب سخت نیز منجر به دیر بسته شدن نطفه در زن می‌شود.
کمبود اسپرم در مردان باعث بروز نازایی در آنان می‌شود
تعداد کم یا کاهش کیفیت اسپرم در مردان، اختلال در اوعیه منی (مجاری منی‌بر و اپیدیدیم) و کوچک یا بزرگ بودن بیش از اندازه آلت تناسلی مردان نیز می‌تواند در بروز نازایی نقش داشته باشد.
درمان ناباروری با روش‌های طبیعی
با توجه به اثربخش بودن طب‌های سنتی و مکمل در کمک به درمان نازایی و اختلالات جنسی، این روش‌ها می‌تواند مکمل‌های خوبی برای روش‌های جدید ازجمله IVF در کمک به درمان انواع اختلالات نازایی و بالا بردن شانس موفقیت آن باشد ضمن آن که هزینه را نیز کاهش می‌دهد البته روش‌های طب سنتی و مکمل گاهی به تنهایی نیز اثربخش است.
توصیه‌هایی که در این مطلب می‌خوانید، توصیه‌های کلی است که برای به کار بردن آن‌ها باید با یک پزشک متخصص مشورت کنید:
* درمان چاقی، افزایش تحرک و ورزش روزانه، تغذیه سالم، استراحت کافی و کاهش استرس اولین قدم برای داشتن یک باروری سالم است.
* از جمله روش‌های طب مکمل که تأثیر آن در درمان انواع اختلالات جنسی و نازایی ثابت شده است طب سوزنی است که با مکانیسم‌های مختلفی از جمله تحریک ترشح هورمون، بهبود جریان خون بیضه‌ها، تخمدان‌ها و رحم می‌تواند به این امر کمک کند. امروزه در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا طب سوزنی در کنار دیگر روش‌های شناخته‌شده مانند IVF استفاده می‌شود که شانس موفق را افزایش و هزینه درمان را کاهش می‌دهد.
افزایش سردی و خشکی در بدن موجب کاهش توانایی جنسی در افراد می‌شود
و موجب افسردگی، نگرانی، درگیری و خستگی ذهن نیز می‌شود
* گزارش‌های زیادی وجود دارد که مصرف کنجد سیاه و فرآوری نشده می‌تواند به درمان نازایی در خانم‌ها، به ویژه کسانی که مشکلات قاعدگی و رحمی دارند، کمک کند.
* سویا، شبدر قرمز، نخودفرنگی و نخود از دیگر گیاهانی است که به دلیل دارا بودن استروژن گیاهی می‌تواند در کمک به اختلالات هورمونی زنانه ازجمله مشکلات باروری موثر باشد.
* گل بنفشه، مریم گلی و ریشه گل نیلوفر از دیگر گیاهان مفید در کمک به مشکلات نازایی در خانم‌هاست.
* جینسینگ گیاه بسیار مفیدی است که امروزه در بسیاری از نقاط دنیا برای کمک به اختلالات جنسی آقایان مانند مشکلات نعوظ و انزال زودرس و ناباروری، به ویژه اختلالات کمی و کیفی اسپرم تجویز می‌شود. در زنان نیز این گیاه تأثیرات مفیدی در جلوگیری از یائسگی زودرس و در تنظیم قاعدگی و تخمک‌گذاری دارد.
* گیاه پنج انگشت نیز می‌تواند با کمک به افزایش هورمون‌های زنانه در درمان اختلالات تخمک‌گذاری و قاعدگی اثربخش باشد.
ترشیجات زیاد و آب سرد ناشتا ممنوع!
از آنجایی که سرد و تر بودن رحم شایع‌ترین علت بروز نازایی در زنان از دیدگاه طب سنتی محسوب می‌شود، بنابراین توصیه می‌شود زنان از مصرف بیش از اندازه ترشیجات و نوشیدن آب سرد ناشتا بپرهیزند. پرهیز از غذاهای مانده و نوشیدن آب سرد پس از نزدیکی، نوشیدن آب پس از ورزش و هنگامی که بدن گرم است از دیگر مواردی است که زوجین می‌توانند با رعایت آن‌ها از بروز نازایی پیشگیری کنند.
سوسیس و کالباس توانایی باروری را کاهش می‌دهد
مصرف غذاهای آماده مانند پیتزا، سوسیس و کالباس، چیپس و پفک موجب تولید مزاج سرد و خشک در بدن می‌شود که در باروری تأثیر منفی دارد و موجب کاهش توانایی باروری می‌شود.
سبک زندگی امروزه تغییر پیدا کرده است و اساساً افراد بیشتر از مواد غذایی با طبع سرد استفاده می‌کنند. زندگی در آب و هوای آلوده نیز موجب بروز مزاج سرد و خشک در افراد می‌شود که در روحیات و اخلاق افراد نیز تأثیر می‌گذارد همچنین مصرف غذاهای آماده مانند پیتزا، سوسیس و کالباس، چیپس و پفک موجب تولید مزاج سرد و خشک در بدن می‌شود.
افزایش سردی و خشکی در بدن موجب کاهش توانایی جنسی در افراد می‌شود و موجب افسردگی، نگرانی، درگیری و خستگی ذهن نیز می‌شود
مزاج معتدل در بدن افراد شانس باروری را افزایش می‌دهد. اساساً تولید اسپرم در مردان و تخمک در زنان نیازمند این است که اخلاط مناسب در بدن تولید شود.
درگیری‌های ذهنی نیز از عوامل سردی و خشکی مزاج و موجب تغییر حالت‌های روحی و روانی افراد می‌شود همچنین قدرت باروری را کاهش می‌دهد. مزاج سرد و خشک خلط سودا را در بدن افزایش می‌دهد که در باروری تأثیر منفی خواهد گذاشت و اگر افراد تصمیم به باردار شدن دارند باید از مصرف غذاهایی که خلط سودا را در خون افزایش می‌دهد، پرهیز کنند.
توجه توجه
استفاده از درمان‌های مکمل و طب سنتی باید از سوی متخصصان این رشته و با توجه به تمامی شرایط پزشکی فرد انجام شود. داروهای گیاهی و گیاهان دارویی اگر صحیح و به جا مصرف نشود نه تنها اثربخش نیست که می‌تواند عوارضی را نیز در پی داشته باشد.
فرآوری: مریم مرادیان نیری
بخش تغذیه و آشپزی تبیان
منابع:
جام جم - دکتر امیرهومن کاظمی، متخصص طب سوزنی و گیاهان دارویی
فارس - محمود خدادوست، دستیار تخصص طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی تهران
سینانیوز - دکتر مژگان تن‌ساز، متخصص طب سنتی
مطالب مرتبط:
سردی مزاج از علل عمده چاقی است
ارتباط غذا با خواب و بیداری در طب سنتی
نسخه سنتی برای کاهش درد قاعدگی
رفع مشکلات پوست و مو با طب سنتی
افزایش وزن در افراد لاغر با طب سنتی
درمان بیماری‌های ام‌اس، آرتروز و رماتیسم با طب سنتی
