افزایش وزن در افراد لاغر با طب سنتی
افزایش وزن در افراد لاغر با طب سنتی
ممکن است در اطراف شما افراد لاغری باشند که در آرزوی افزایش وزن هستند و با وجود تجربه کردن رژیم‌های غذایی گوناگون به همراه مکمل‌های رنگارنگ، افزایش وزن قابل‌توجهی را شاهد نبوده‌اند و در نهایت ناامید از افزایش وزن، به رژیم غذایی معمول خود برگشته‌اند. به احتمال زیاد متخصصین تغذیه در طول تجربه کاری خود به این نتیجه رسیده‌اند که افزایش وزن مشکل‌تر از کاهش وزن است. گاهی با تمامی مراقبت‌های غذایی و استفاده از داروهای گوناگون، فرد ممکن است افزایش وزن کمی داشته باشد و با یک استرس و تغییر پیش آمده در وضعیت زندگی خود، همان وزن به دست آورده را از دست بدهد. اما به راستی چرا رژیم‌های غذایی طب نوین برای تمامی افراد لاغر، افزایش وزن موفقیت‌آمیز و پایداری را به ثمر نمی‌آورند؟ یکی از علل شکست در درمان لاغری، پیروی از رژیم غذایی افزایش وزن بدون در نظر گرفتن مزاج است. هر فردی بسته به عوامل ژنتیکی و محیطی دارای مزاج‌های مختلفی است. مزاج‌ها با توجه به سن، فصل، رژیم غذایی، بروز بیماری‌ها و ... می‌توانند تغییر کنند.
علائم سوء مزاج صفراوی
هر مزاج دارای دو علامت عینی (علائمی که از ظاهر فرد نمایان است) و ذهنی (علائمی که با پرسش از بیمار به آن‌ها دست می‌یابیم) می‌باشد.
علائم عینی: 1) جثه لاغر عضلانی 2) پوست شفاف زرد 3) موهای زبر و مجعد 4) گوشه چشم مایل به زردرنگ 5) قفسه سینه پهن و کمی عضلانی
علائم ذهنی: 1) تلخی طعم دهان به خصوص در صبحگاه 2) ترشح بزاق کم، دهان خشک، عطش فراوان 3) ادرار زرد، غلیظ و سوزاننده 4) هضم سریع غذا و اشتهای زیاد 5) سردرد در یک طرف گیجگاه 6) یبوست در برخی از افراد 7) زود عصبانی شدن 8) ریزش مو بیش از حد طبیعی 9) خواب کم
البته انتظار نمی‌رود که تمامی علائم مذکور در یک فرد صفراوی دیده شود، اما در صورتی که اکثر این علائم در فردی مشاهده شود، می‌توان گفت که به احتمال زیاد فرد دارای سوء مزاج صفراوی است.
راه‌های کمک‌کننده به درمان لاغری در صفراوی مزاج‌ها: از آنجایی که این افراد دارای مزاج گرم و خشک هستند، استفاده از مواد غذایی سرد و تر برای افزایش وزن به همراه توصیه‌های غذایی طب نوین مفید خواهد بود.
مواد غذایی سرد و تر: لبنیات به خصوص شیر و ماست شیرین، مرکبات، انار، تمشک، بادام بدون پوست نازک قهوه‌ای، ماءالشعیر، کاسنی، عدسی، هندوانه، گوشت گاو، گوساله، ماهی و سکنجبین. عرق کاسنی یکی از بهترین موادی است که برای دفع صفرا در این افراد توصیه می‌شود. مخلوط سرکه، کاسنی و شکر (1 قاشق غذاخوری 3 بار در روز) توصیه می‌شود.
اشتهاآورهای مفید در صفراوی مزاج‌ها: نمونه‌هایی از اشتهاآورها در افراد لاغر صفراوی عبارتند از رب انار به اندازه نصف قاشق غذاخوری یا 3 قاشق غذاخوری آب انار و یا استفاده از عرق کاسنی قبل از غذا.
روغن‌های مفید برای پوست صفراوی مزاج‌ها: به دلیل خشکی پوست در افراد صفراوی، استفاده از روغن‌های کاهو و بنفشه بر روی پوست و ماساژ دورانی بدن به مدت 10-15 دقیقه توصیه می‌شود. افزایش رطوبت به افزایش وزن کمک می‌کند.
علائم افراد سوداوی
علائم عینی: 1) لاغر استخوانی 2) وجود رگه‌های سیاه در چشم 3) رنگ تیره پوست 4) موهای مجعد (نه به اندازه‌ی افراد صفراوی)، پرپشت و متراکم 5) قفسه سینه کوچک 6) سیاهی زیر چشم 7) پوست زبر و سرد 8) ترشی طعم دهان
علائم ذهنی: 1) اشتهای کاذب 2) خواب زیاد و سبک 3) نفخ 4) احساس کشیدگی در مجاری ادراری
البته انتظار نمی‌رود که تمامی علائم مذکور در فرد سوداوی دیده شود، اما در صورتی که اکثر این علائم در فردی مشاهده شود می‌توان گفت که به احتمال زیاد فرد دارای سوء مزاج سوداوی (سرد و خشک) است.
راه‌های کمک‌کننده به درمان لاغری در سوداوی مزاج‌ها: در کنار توصیه‌های معمول تغذیه‌ای در این افراد، اصلاح تغذیه‌ای توسط استفاده از مواد غذایی گرم و تر باید صورت گیرد. از جمله مواد غذایی گرم و تر می‌توان به مصرف شربت عسل، بادام به همراه پوست نازک قهوه‌ای، ماءالشعیر (جهت رفع خشکی بدن)، شلغم، گوشت گوسفند، پرندگان و شترمرغ اشاره کرد. در افراد سوداوی مواد غذایی سرد و تر باید به همراه مصلحات (زیره، دارچین، زنجبیل، نعناع، زعفران و...) مصرف شود.
اشتهاآورهای مفید در سوداوی مزاج‌ها: عرق ترخون یا عرق بومادران به اندازه 1 قاشق غذاخوری 3 بار در روز نیم ساعت قبل از غذا برای افزایش اشتها در افراد سوداوی مفید است.
روغن‌های مفید برای پوست سوداوی مزاج‌ها: ماساژ دورانی بدن توسط روغن بنفشه یا روغن بادام به مدت 10-15 دقیقه در روز نیز برای رفع خشکی بدن مناسب است.
توصیه‌های مشترک برای درمان لاغری در صفرا و سوداوی مزاج‌ها
1) غذاهای سرخ کردنی به دلیل خشکی و کمی رطوبت در این افراد چندان مناسب نیست. غذاهای کبابی و ترجیحاً آب‌پز مناسب‌تر است.
2) از آنجایی که بیش‌ترین ساعت جذب و دفع مواد غذایی 10 صبح تا 6 بعدازظهر است، در این بازه زمانی سعی شود از مواد غذایی نشاسته‌ای مانند سیب‌زمینی آب‌پز و ماکارونی بیشتر استفاده شود. موز، مویز، شیر برنج، حریره بادام، ارده و شیره خرما در این دامنه زمانی بهتر است مصرف شود.
مزاج در افراد لاغر
اکثر افراد لاغر دارای یکی از دو مزاج گرم و خشک (سوء مزاج صفراوی) و یا مزاج سرد و خشک (سوء مزاج سوداوی) هستند. خشکی بدن دلیلی بر لاغری این افراد است. بنابراین رفع خشکی و افزایش رطوبت بدن، یک راه حل مشترک کمک‌کننده برای درمان لاغری در کنار استفاده از یک رژیم غذایی مناسب و تغییر در شیوه زندگی است.
جمع‌بندی
پیروی از رژیم غذایی مناسب و تغییر در شیوه زندگی با توجه به مزاج، می‌تواند موفقیت شما را در رژیم افزایش وزن بالا برد.
نسخه بوعلی سینا برای کمک به درمان لاغری (افراد صفراوی و سوداوی): صبح‌ها پس از 10 دقیقه طناب زدن، 1 لیوان شیر که با 5-6 عدد خرما مخلوط شده است، استفاده شود.
بخش تغذیه و آشپزی تبیان
منبع: دنیای سلامت – شماره 94 - نازلی نمازی، دانشجوی دکتری تخصصی تغذیه دانشگاه علوم
مطالب مرتبط:
درمان بیماری‌های ام‌اس، آرتروز و رماتیسم با طب سنتی
ترتیب خوردن مواد غذایی در طب سنتی
پرخوری و کم‌خوری بیش از حد موجب سردی مزاج می‌شود
تغذیه دانش‌آموزان از نگاه طب سنتی