صحیح و غلط‌هایی درباره‌ی گوارش غذا

کاهش وزن از ناحیه شکم باعث می‌شود که اسید کمتری به مری بازگشت کند و به اصطلاح کمتر ترش کنید.

زمانی که اسم دستگاه گوارش می‌آید، شایعات فراوانی هم به ذهن خطور می‌کند که البته از شایعه بودن آن هم مطلع نیستیم. از احساس نگرانی که همزمان با خوردن غذاهای مورد علاقه‌مان به وجود می‌آید تا احساس تلخی که در نتیجه بسته نشدن زیپ شلوار تجربه می‌کنید، همه و همه نتیجه مشکلاتی است که شکم به وجود می‌آورد.

متخصصان معتقدند که افراد اطلاعات بسیار اندکی راجع به ساختار و عملکرد دستگاه گوارش دارند.

سوء‌تفاهم‌های زیادی راجع به سلامت شکم و دستگاه گوارش در بین مردم رواج دارد و همین گمراهی باعث می‌شود که افراد نتوانند به راستی با مشکلات گوارشی مقابله کنند.

بعضی مواقع آنچه به نظر پیچیده، مشکل و ترسناک می‌آید راه حل کاملاً ساده ای دارد و این وابسته به جدا کردن حقایق از شایعات است. سعی کنید هر آنچه در مورد دستگاه گوارش می‌دانید را به دو دسته حقایق و شایعات تقسیم بندی کنید تا بهتر بتوانید سلامت این ارگان پرنقش را تضمین کنید.

1- صحیح یا غلط: گوارش اساسی در معده صورت می‌گیرد

پاسخ: غلط

بخش اعظمی از عمل گوارش در روده کوچک انجام می‌شود. غذا بعد از ورود به معده به قطعات ریزی تبدیل می‌شود که به آن کیموس می‌گویند. سپس این کیموس به صورت دسته دسته وارد روده کوچک شده و سپس در آن جا عمل هضم صورت می‌گیرد. برخلاف تصور عمومی، غذاها به ترتیب خوردن هضم نمی‌شوند. بلکه یکباره در معده وارد شده و مخلوط می‌گردد و زیر و زبر شده و سپس همگی به صورت متوالی وارد روده کوچک می‌شود.

کلیه مواد غذایی که در اثر هضم شیمیایی به مواد ساده و قابل جذب تبدیل شده‌اند همچنین ویتامین‌ها، آب و نمک‌ها که برای جذب نیازی به هضم شیمیایی ندارند از دیواره روده باریک جذب می‌شوند. هر پرز شامل یک لایه از سلول‌های پوششی است که غذا به وسیله آن‌ها جذب می‌شود. بلافاصله در زیر آن شبکه غنی از مویرگ‌های خونی وجود دارد که قندها، اسیدهای آمینه، آب و نمک‌ها وارد این شبکه می‌شوند.

این شبکه مویرگی پس از جمع آوری مواد غذایی به یک سیاهرگ کوچک پرزی منتهی می‌شود. سیاهرگ پرزی به سیاهرگ‌های بزرگ‌تر پیوسته و سرانجام وارد سیاهرگ باب می‌شوند. این سیاهرگ ابتدا به کبد رفته و مواد غذایی در کبد ذخیره و سپس بر حسب نیاز وارد خون می‌شوند. در واقع کبد به منزله یک انبار و تنظیم کننده و پخش کننده مواد غذایی جذب شده است.

لوبیا حاوی نوعی خاص از قند است که برای هضم شدن نیاز به آنزیم خاصی

دارد. بعضی افراد مقدار بیشتری از این آنزیم را دارند و بعضی کمتر. هر چه قدر

میزان آنزیم کمتر باشد، گاز بیشتری در اثر هضم تولید خواهد شد

2- صحیح یا غلط: اگر مقدار مصرف غذا را کم کنید، معده کوچک شده و مثل قبل زیاد احساس گرسنگی نمی‌کنید

پاسخ: غلط

هر چه به سن بزرگسالی نزدیک می‌شویم سایز شکم همان قدر باقی می‌ماند، مگر این که به کمک عمل جراحی آن را کوچک کنیم. کم خوردن باعث جمع شدن معده نمی‌شود، اما باعث تنظیم مجدد ترموستات اشتها می‌شود. بنابراین کمتر احساس گرسنگی می‌کنید و الگوی رژیم غذایی شما حفظ می‌شود.

3- صحیح یا غلط: افراد لاغر به طور طبیعی معده کوچک‌تری در مقایسه با افراد چاق دارند

پاسخ: غلط

اندازه معده با وزن و کنترل آن هیچ ارتباطی ندارد. افرادی که لاغر هستند ممکن است شکمی با همان اندازه و یا حتی بیشتر از افراد چاق داشته باشند. وزن در ارتباط با اندازه معده نیست.

4- صحیح یا غلط: تمریناتی مثل دراز نشست باعث کوچک شدن اندازه معده می‌شود

پاسخ: غلط

هیچ ورزشی نمی‌تواند باعث کاهش اندازه ارگان‌های داخلی بدن شود. اما می‌تواند چربی‌ای که سطح بیرونی ارگان را فرا گرفته، بسوزاند. به علاوه باعث فشرده شدن و محکم شدن ماهیچه های شکم می‌شود.

جالب است بدانید که آنچه به نام چربی شکم آزاردهنده است، در بخشی است که دیده نمی‌شود. این بافت در چادرینه جای دارد. چادرینه صفحه‌ای داخلی است که دور تا دور ارگان‌های داخلی را فرا گرفته است. افرادی که بسیار چاق هستند، چربی فراوانی بین ارگان‌های داخلی دارند.

به عنوان مثال زمانی که کبد با چربی فراوانی پوشیده شود باعث بروز هپاتیت می‌شود و در موارد بسیار شدید، عملکرد ارگان مختل خواهد شد. داشتن یک رژیم غذایی مناسب بهترین روش برای سوزاندن چربی است.

5- صحیح یا غلط: غذاهای حاوی فیبر نامحلول در مقایسه با غذاهای دارای فیبر محلول گاز کمتری تولید می‌کنند و باعث نفخ نمی‌شوند

پاسخ: صحیح

فیبرهای محلول نظیر آنچه در جو دو سر، لوبیا، انواع نخودها و مرکبات است بیشتر از غذاهای حاوی فیبر نامحلول مثل نان گندم، هویج، کلم و چغندر باعث نفخ شکم می‌شوند. دلیل نفخ نیز تولید فلور‎های روده‌ای است که برای هضم فیبر لازم است. در حالی که فیبر نامحلول اصلاً هضم نمی‌شود و تنها از دستگاه گوارش عبور کرده و باعث افزایش توالی و اندازه حرکت روده‌ای می‌شود.

6- صحیح یا غلط: یکی از راه های کاهش واکنش اسیدی این است که وزن کم کنید

پاسخ: صحیح

کاهش وزن از ناحیه شکم باعث می‌شود که اسید کمتری به مری بازگشت کند و به اصطلاح کمتر ترش کنید. بهترین مثال این بروز این حالت نیز حاملگی است. به موازات بزرگ شدن جنین و فشار او به ارگان‌های داخلی، سوزش معده افزایش می‌یابد. اما زمانی که نوزاد متولد می‌شود و فشار رفع می‌گردد، سوزش معده نیز از بین می‌رود.

بنابراین کاهش جزئی چربی شکمی نیز همین نتیجه را در پی خواهد داشت. گفته می‌شود که کاهش وزن ابتدا از ناحیه شکم صورت می‌گیرد، بنابراین اگر برنامه رژیمی خاصی را شروع کرده‌اید اولین تأثیری که ملاحظه خواهید کرد، کاهش ابتلا به سوزش معده است.

فیبرهای محلول نظیر آنچه در جو دو سر، لوبیا، انواع نخودها و مرکبات است بیشتر

از غذاهای حاوی فیبر نامحلول مثل نان گندم، هویج، کلم و چغندر باعث نفخ شکم می‌شوند

7- صحیح یا غلط: اگر درست پیش از خوابیدن غذا بخورید سریع‌تر از زمانی که همان میزان غذا را در طول روز می‌خورید، دچار اضافه وزن خواهید شد

پاسخ: غلط

بیشتر متخصصان معتقدند که هر چه قدر کالری بیشتری علاوه بر مازاد بدن و میزان فعالیت بدنی مصرف کنید، دچار اضافه وزن و چاقی خواهید شد. مسلم است که خوردن غذا در ساعت‌های فعالیت باعث مصرف کالری می‌شود و بنابراین بهتر از زمانی است که بلافاصله بعد از خوردن به بستر می‌روید. البته افزایش وزن بر اساس 24 ساعت شبانه روز نیست. یعنی هیچ مطالعه‌ای ثابت نکرده که خوردن غذا در ساعت خاصی از شبانه روز باعث افزایش یا کاهش وزن می‌شود.

مهم هماهنگی بین میزان کالری دریافتی و میزان فعالیت بدنی است. البته به خاطر داشته باشید که زمانی که خسته و مضطرب هستید و درست قبل از خواب غذا می‌خورید، عمل هضم به سختی رخ می‌دهد و نفخ و سوزش معده را به همراه خواهد داشت.

8- صحیح یا غلط: 200 کالری حاصل از کره بادام زمینی و نان خشک بیشتر از خوردن فقط 200 کالری نان خشک اشتها را کنترل می‌کند

پاسخ: صحیح

چربی‌ها دیرتر از کربوهیدرات‌ها هضم می‌شوند و مدت زمان طولانی‌تری در معده می‌مانند. یعنی زمان طولانی‌تری شما احساس سیری خواهید کرد. به علاوه کربوهیدرات‌های ساده مثل کراکرها، نان و یا کلوچه باعث افزایش سریع قند خون و انسولین شده و به همان سرعت نیز افت خواهد کرد و در نتیجه تأثیر بارزی بر خلق و خو و اشتها می‌گذارد. بنابراین احساس گرسنگی و بد خلقی خواهید کرد.

9- صحیح یا غلط: لوبیا باعث تولید گاز فوق‌العاده می‌شود و در این رابطه کاری نمی‌توان انجام داد

پاسخ: غلط

لوبیا حاوی نوعی خاص از قند است که برای هضم شدن نیاز به آنزیم خاصی دارد. بعضی افراد مقدار بیشتری از این آنزیم را دارند و بعضی کمتر. هر چه قدر میزان آنزیم کمتر باشد، گاز بیشتری در اثر هضم تولید خواهد شد. البته بعضی از محصولات حاوی لوبیا دارای همین آنزیم است که به هضم کمک می‌کند. مصرف سایمتیکون نیز می‌تواند موثر باشد و گاز تولید شده را از بین ببرد.

فرآوری: معصومه آیت اللهی

بخش تغذیه و آشپزی تبیان

منابع:

سلامت نیوز

راسخون

اگر می‌خواهید با کارشناسان تغذیه‌ی سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.