شیرین‌کننده‌های مصنوعی خطرناک‌تر از قند

شیرین کننده‌های بدون کالری و یا مصنوعی که به آن‌ها جایگزین شکر نیز گفته می‌شود، مواد شیمیایی و یا طبیعی هستند که به جای شکر معمولی در غذاها و انواع نوشیدنی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. زیاده‌روی در مصرف شکر معمولی و افزایش وزن ناشی از آن، عاملی شد تا تولید و استفاده از این‌گونه شیرین کننده‌ها در صنعت غذا آغاز شود.

 از آنجایی که شیرینی این مواد چندین برابر شکر معمولی است، مقدار بسیار کمی از آن را می‌توان جایگزین شکر معمولی نمود.

این‌گونه شیرین کننده‌ها همچنین کالری بسیار کمتری نسبت به شکر معمولی دارند.

استفاده از این محصولات برای کسانی که می‌خواهند وزن کم کنند و یا در افراد مبتلا به دیابت که می‌خواهند از بالا رفتن قند خون جلوگیری کنند، رایج می‌باشد.

شیرین‌کننده‌های مصنوعی را مصرف نکنید، چون از خود قند خطرناک‌ترند! 

افراد بسیاری برای جلوگیری از چاقی به شیرین‌کننده‌های مصنوعی کم‌کالری روی آورده‌اند. اما به نظر نمی‌رسد که این شیرین‌کننده‌ها جایگزین سالم‌تری باشند، چرا که خودشان باعث چاقی و انواع بیماری‌ها می‌شوند.

افرادی که از مصرف قند پرهیز می‌کنند،‌ دلیلشان این است که قند سرشار از کالری است و می‌تواند باعث چاقی شود. اما افرادی هم هستند که مدعی‌اند قند برای سلامتی مضر است،‌ نه فقط به این دلیل که شما را چاق می‌کند،‌ بلکه خودش ذاتاً ماده‌ای خطرناک است که خیلی هم از این نظر به الکل و تنباکو بی‌شباهت نیست.

به گفته این افراد، قند ویژگی‌های منحصر به فردی دارد که تغییراتی هورمونی را به راه می‌اندازد که در نهایت می‌تواند به احتمال بالاتر بیماری‌های قلبی، سکته و دیابت نوع 2 منجر شود.

البته هنوز این ادعا از نظر علمی کاملاً تایید نشده است، اما به گزارش وایرد، مطالعاتی که نشان می‌دهند ادعای خطرناک بودن ذاتی قند واقعیت دارد رو به افزایش است. پذیرش این نتایج اما ساده نیست. حتی افرادی که به قوانین مربوط به سلامت عمومی اهمیت می‌دهند،‌ احتمالاً نمی‌توانند بپذیرند که با شیرینی‌ها درست مانند سیگار رفتار شود. احساس شما در این مورد چیست؟

اما اگر قند این قدر خطرناک است، گزینه‌های دیگر مانند شیرین‌کننده‌های مصنوعی می‌توانند مشکل را برطرف کنند؟ برخی مطالعات نشان داده‌اند که جایگزین‌های قند همان مشکلات را به دنبال می‌آورند و حتی در مواردی بدتر هم هستند.

سوزان سویترز از مرکز مطالعات رفتار خوردن در دانشگاه پوردو در این باره می‌گوید: «این سؤال 64 هزار دلار می‌ارزد. مطالعات همه‌گیرشناسی متعددی وجود دارند که نشان می‌دهند در نتیجه مصرف نوشابه‌های رژیمی که منبعی سرشار از شیرین‌کننده‌ها است، خطر سندرم متابولیکی افزایش می‌یابد. اما این که چه طور باید این نتایج را تفسیر کرد هنوز هم روشن نیست. چون این مطالعات، از دسته مطالعاتی هستند که رابطه همبستگی را بررسی می‌کنند و به ما نمی‌گویند که چه چیزی باعث چه چیز دیگری شده است.»

شیرین‌کننده‌های مصنوعی محصولاتی چند میلیون دلاری هستند که خیلی سریع هم رشد کرده‌اند و امروزه در هزاران ماده خوراکی مورد استفاده قرار می‌گیرند. شیمیدان‌ها با همان اشتیاقی که داروسازان در پی تولید داروهای موثر هستند، این شیرین‌کننده‌ها را تولید کردند. اما دیری نگذشت که مشخص شد فواید سلامتی که انتظار می‌رفت با جایگزینی قند کم کالری به دست آیند،‌ در واقعیت به دست نیامده است.

همچنان که آمریکایی‌ها به مصرف شیرین‌کننده‌های بیشتر روی می‌آوردند، اندازه دور کمرها همچنان افزایش می‌یافت. دلیل و تأثیر واضح نبود،‌ ممکن بود شیرین‌کننده‌ها باعث چاقی شده باشند یا این که مردمی که بیش از همه مستعد چاقی بودند،‌ بیشتر از سایرین شیرین‌کننده مصرف می‌کردند.

مطالعه‌ای 9 ساله در مرکز علوم سلامت دانشگاه تگزاس بر روی 5158 بزرگسال، ارتباط مثبتی را بین مصرف شیرین‌کننده‌ها و چاقی پیدا کرد. محققین این تحقیق نوشتند: «به نظر می‌رسد که شیرین‌کننده‌ها به جای این که با چاقی مبارزه کنند،‌ سوخت لازم برای آن را فراهم می‌کنند.»

مطالعه دیگری بر روی 6184 بزرگسال ساکن آمریکا مصرف بیشتر نوشابه‌های رژیمی و احتمال بالاتر سندرم متابولیکی را مرتبط دانست. سندرم متابولیکی نوعی اختلال فیزیولوژیکی است که منجر به بیماری قلبی،‌ سکته و دیابت نوع 2 می‌شود. این همان اتفاقی است که به دنبال مصرف قند زیاد می‌افتد. اما چرا؟

سویترز به همراه تری دیویدسون در مطالعه خود در سال 2008، به موش‌ها نوعی مکمل ماست خوراند که با گلوکز یا یک قند ساده یا ساخارین کالری صفر شیرین شده بود. به غیر از این مکمل، موش‌ها غذای معمولی موش می‌خوردند. بعد از مدتی مشاهده شد که موش‌هایی که ساخارین می‌خوردند، چربی بیشتری ذخیره کردند، وزن بیشتری اضافه کردند و کالری بیشتری مصرف کردند. مطالعه دیگری در سال 2009 همین نتایج را تایید کرد و نشان داد که حتی وقتی موش‌ها خوردن شیرین‌کننده‌ها را متوقف می‌کنند،‌ روند افزایش وزن غیرعادی آن‌ها همچنان ادامه می‌یابد.

به گفته سویترز،‌ دو مکانیسم می‌تواند در این فرایند موثر باشد. وقتی بدن موش یاد می‌گیرد که مزه شیرین، پیش‌بینی‌کننده خوبی برای میزان کالری وارد شده به بدن نیست،‌ چنان که در مورد قند طبیعی باید باشد،‌ بدن به طور خودکار وارد حالت ذخیره کالری می‌شود. در همین حال،‌ تسریع متابولیسم که به طور عادی وقتی غذاهای پرکالری می‌خوریم اتفاق می‌افتد، فعال می‌شود و به فرآوری آن‌ها کمک می‌کند، فرایندی که ممکن است کند شده باشد.

البته همه این آزمایش‌ها روی موش‌ها انجام گرفته‌اند. دانشمندان گمان می‌کنند که در بدن انسان هم فرایند مشابهی اتفاق می‌افتد،‌ اما هنوز آن را روی انسان‌ها بدین صورت آزمایش نکرده‌اند.

هشدار درباره شیرین کننده های مصنوعی

پژوهشگران درباره مصرف بیش از اندازه شیرین کننده های مصنوعی هشدار می‌دهند.

مصرف شیرین کننده های مصنوعی نظیر ساخارین با تحریک اشتهای افراد ممکن است حتی در نهایت به افزایش وزن آنان منجر شود.

نتیجه بررسی اخیر محققان درباره موش‌های آزمایشگاهی نشان می‌دهد: افزودن ساخارین که نوعی شیرین کننده مصنوعی است به غذای این حیوانات، باعث تحریک اشتها و در نهایت اضافه وزن آنان در مقایسه با حیواناتی می‌شود که از قندهای طبیعی استفاده کرده‌اند.

پژوهشگران می‌گویند: افراد نباید به تصور اینکه نوشیدنی‌ها و غذاهای رژیمی فاقد قند طبیعی‌اند و باعث چاقی نمی‌شود، در مصرف این مواد غذایی زیاده‌روی کنند.

چه مقدار شیرین کننده های مصنوعی می‌توان مصرف کرد؟

گرچه تصور بر این است که جانشین کردن شکر با این مواد به افراد دیابتی در کنترل قند خون کمک می‌کند، ولی باید توجه داشت، مواد غذایی همچون آرد، لبنیات و یا میوه حاوی قند هستند که می‌توانند قند خون را افزایش دهند. از طرفی مواد غذایی مرکب، ممکن است حاوی کالری قابل توجهی باشند و این جانشین‌ها کالری را در همه مواد غذایی به «صفر» نمی‌رسانند.

در استاندارد مراقبت از بیماران دیابتی سال 2009 انجمن دیابت آمریکا، مصرف شیرین کننده‌های بدون کالری را تا زمانی که در محدوده توصیه شده توسط سازمان غذا و دارو می‌باشد، را امن تشخیص داده بود.

در آمریکا سازمان غذا و دارو وظیفه نظارت بر این محصولات را بر عهده دارد. این سازمان شیرین کننده‌های جدول زیر را با توجه به تحقیقات انسانی و یا حیوانی محدود تایید کرده و مقدار مصرف قابل قبول روزانه آن‌ها را مشخص نموده است. به دلیل محدودیت این بررسی‌ها، سازمان غذا و دارو امنیت این محصولات را به شکل دوره‌ای بررسی می‌کند. مقدار تعیین شده توسط سازمان غذا و دارو حداکثر مقدار مصرفی است که برای سلامت ضرری ندارد و در حدود صد برابر کمتر از مقداری است که ممکن است مشکلی برای سلامتی ایجاد کند.

فرآوری: معصومه آیت اللهی

بخش تغذیه و آشپزی تبیان

منابع:

خبرآنلاین

سلامت نیوز

آکاایران

اگر می‌خواهید با کارشناسان تغذیه‌ی سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.

مطالب مرتبط:

آشنایی با افزودنی‌های خوراکی  

افزودنی ها خوب و بد دارند

آشنایی با انواع شیرین کننده‌ها در صنایع غذایی (1)

آشنایی با انواع شیرین کننده‌ها در صنایع غذایی (2)