مشکلات سلامتی ناشی از کمبود ویتامین B۱۲ در خانم‌ها

ویتامین B۱۲ برای بسیاری از عملکردهای بدن لازم است، از جمله تولید گلبول‌های قرمز خون، سلامت اعصاب و سنتز DNA. کمبود این ویتامین مهم می‌تواند منجر به انواع مشکلات سلامتی شود که خیلی از آنها در خانم‌ها شایع‌ترند. دانستن علائم کمبود ویتامین B۱۲ و اینکه چگونه می‌توانید این کمبود را برطرف کنید، تفاوت بزرگی در سلامتی و تندرستی شما ایجاد می‌کند.

ویتامین B۱۲ چیست؟

ویتامین B۱۲ که به آن کوبالامین نیز می‌گویند یک ویتامین محلول در آب است که نقش مهمی در تولید گلبول‌های قرمز خون، عملکرد مغز و سیستم عصبی و سنتز DNA دارد. این ویتامین به طور طبیعی در غذاهای حیوانی مانند گوشت قرمز، بوقلمون، ماهی، تخم‌مرغ و لبنیات وجود دارد. افرادی که گیاهخوار هستند به‌راحتی ممکن است دچار کمبود ویتامین B۱۲ شوند.
ازآنجایی‌که ویتامین B۱۲ توسط بدن تولید نمی‌شود باید از طریق رژیم غذایی یا مکمل‌ها دریافت شود. وقتی سطح ویتامین B۱۲ در بدن ناکافی است، عملکردهای نرمال بدن دچار اختلال می‌شوند و طیفی از علائم را ایجاد می‌کنند که شاید متوجه بعضی از آنها نشوید.

علائم معمول کمبود ویتامین B۱۲ در خانم‌ها

کمبود ویتامین B۱۲ می‌تواند از راه‌های گوناگونی خودش را نشان دهد. در خانم‌ها، برخی از این علائم قابل‌توجه‌تر و مهم است که نسبت به هر گونه تغییری حساس باشند.

خستگی و ضعف
احساس خستگی غیرمعمول یکی از رایج‌ترین علائم کمبود ویتامین B۱۲ است. وقتی شما به‌اندازه کافی ویتامین B۱۲ در بدن خود ندارید، بدنتان در تولید گلبول‌های قرمز خون چندان کارآمد نخواهد بود و در نتیجه انتقال اکسیژن در بدنتان به‌خوبی صورت نمی‌گیرد. پس بدیهی است که سطح انرژی‌تان پایین باشد و مدام احساس خستگی و ضعف کنید. اگر می‌بینید با وجود خواب و استراحت کافی احساس خستگی دارید، بهتر است سطح ویتامین B۱۲ بدنتان را چک کنید.

رنگ‌پریدگی یا زردی پوست
اگر پوستتان به نظر رنگ‌پریده می‌آید یا متوجه شدید کمی زرد به نظر می‌رسد این می‌تواند نشانه کمبود ویتامین B۱۲ باشد. کمبود این ویتامین همان‌طور که گفتیم بر تولید گلبول‌های قرمز خون اثر می‌گذارد و تعداد این گلبول‌ها کم می‌شود. در نتیجه ممکن است منجر به آنمی شده و پوستتان را زرد جلوه بدهد. زردی زمانی اتفاق می‌افتد که تخریب گلبول‌های قرمز خون، بیلی‌روبین اضافی تولید می‌کند و باعث زردی پوست و چشم‌ها می‌شود.

مشکلات حافظه و مه مغزی
ویتامین B۱۲ نقش مهمی در عملکرد اعصاب دارد و کمبود آن می‌تواند منجر به مشکلات شناختی شود. خانم‌هایی که کمبود ویتامین B۱۲ دارند اغلب دچار مشکلاتی در حافظه، دقت و تمرکز می‌شوند. این حالت که معمولاً مه مغزی نامیده می‌شود می‌تواند به شما احساس گیجی، حواس‌پرتی و بی‌حوصلگی بدهد. کمبود طولانی‌مدت ویتامین B۱۲ حتی ممکن است باعث مشکلات نورولوژیکی جدی‌تر مانند ضعف حافظه یا مشکل در درست فکرکردن بشود.

تغییرات خلقی و افسردگی
ویتامین B۱۲ برای تولید سروتونین که هورمون مسئول تنظیم خلق‌وخو می‌باشد لازم است. کمبود این ویتامین می‌تواند موجب علائمی از افسردگی، اضطراب و تحریک‌پذیری عصبی شود. اگر احساس افسردگی دارید و دمدمی‌مزاج شده‌اید، خصوصاً اگر علائم دیگری مانند خستگی نیز دارید شاید کمبود ویتامین B۱۲ عامل آن باشد. خانم‌ها به طور ویژه مستعد نوسانات خلقی هستند؛ بنابراین داشتن سطح کافی از ویتامین B۱۲ از جهت سلامت هیجانی نیز اهمیت دارد.

بی‌حسی و گزگز دست‌ها و پاها
یکی از علائم جدی‌تر کمبود ویتامین B۱۲، آسیب عصب است که می‌تواند به‌صورت گزگز و بی‌حسی یا سوزن‌سوزن‌شدن دست‌ها و پاها ظاهر شود. این اتفاق به این دلیل می‌افتد که ویتامین B۱۲ برای تولید میلین است. میلین غلاف محافظی در اطراف عصب‌هاست. عصب‌ها بدون ویتامین B۱۲ کافی می‌توانند آسیب ببینند و این احساسات ناخوشایند را ایجاد کنند.

تنگی نفس و سرگیجه
ازآنجایی‌که ویتامین B۱۲ برای تولید گلبول‌های قرمز خون ضروری است، کمبود آن می‌تواند باعث آنمی شده و توانایی خون برای انتقال اکسیژن را کاهش دهد. در نتیجه احساس تنگی نفس، سرگیجه و یا حتی سبکی در سر خصوصاً بعد از فعالیت بدنی رخ خواهد داد.

التهاب زبان و زخم‌های دهانی
یکی از علائم کمتر شناخته‌شدهٔ کمبود ویتامین B۱۲، التهاب زبان است. زبان ممکن است متورم و رنگ‌پریده به نظر برسد. همچنین ممکن است دچار زخم‌ها و آفت‌های دردناکی شوید. این علائم دهانی اغلب با سرماخوردگی یا یک مشکل بی‌ربط دیگر اشتباه گرفته می‌شوند.

تپش قلب
در موارد کمبود شدید ویتامین B۱۲ عارضه‌ای به نام آنمی پرنیشیوز ممکن است رخ بدهد که باعث بی‌نظمی ضربان قلب یا تپش قلب می‌شود. دلیل این اتفاق این است که بدن برای تولید گلبول قرمز به‌اندازه کافی چالش دارد و قلب را مجبور می‌کند سخت‌تر کار کند تا خون و اکسیژن در بدن جریان داشته باشد. اگر متوجه علائم غیرمعمول در ریتم قلب خود شدید بهتر است از جهت کمبود ویتامین B۱۲ وضعیت خود را بررسی کنید.

کمبود ویتامین B۱۲ چه تأثیر متفاوتی بر خانم‌ها می‌گذارد؟

هم زنان و هم مردان می‌توانند کمبود ویتامین B۱۲ را تجربه کنند، اما یک سری از فاکتورها باعث می‌شوند خانم‌ها بیشتر مستعد این کمبود باشند:
. بارداری: طی بارداری خانم‌ها برای رشد جنین به ویتامین B۱۲ بیشتری نیاز دارند. کمبود این ویتامین می‌تواند موجب عوارضی مانند کم‌وزنی حین تولد، تأخیر در رشد و یا مشکلات عصبی در کودک شود.
. خونریزی قاعدگی: خانم‌هایی که پریودهای سنگین دارند خون بیشتری از دست می‌دهند که می‌تواند سبب آنمی شود و علائم کمبود ویتامین B۱۲ را بدتر کند.
. رژیم‌های گیاهخواری: خانم‌هایی که تابع رژیم‌های گیاهخواری هستند بیشتر ممکن است به کمبود ویتامین B۱۲ دچار شوند.
. پیشگیری از بارداری و تغییرات هورمونی: برخی مطالعات نشان می‌دهند روش‌های هورمونی پیشگیری از بارداری ممکن است در جذب ویتامین B۱۲ اختلال ایجاد کنند.

پیشگیری و درمان کمبود ویتامین B۱۲

خوشبختانه کمبود ویتامین B۱۲ قابل‌پیشگیری و درمان است:

. تغییرات در رژیم غذایی
اگر از رژیم غذایی خود به‌اندازه کافی ویتامین B۱۲ دریافت نمی‌کنید، پس باید تغییراتی در رژیم غذایی خود ایجاد کنید. غذاهای سرشار از ویتامین B۱۲:
. گوشت قرمز، بوقلمون و ماهی
. تخم‌مرغ و محصولات لبنی
. شیرهای گیاهی غنی شده مثل شیر سویا و شیر بادام
. غلات غنی شده صبحانه
برای گیاهخواران خیلی مهم است که از مواد غذایی غنی شده با ویتامین B۱۲ و یا مکمل استفاده کنند.

مکمل‌های ویتامین B۱۲
اگر تغییرات در رژیم غذایی برای بالابردن سطح ویتامین B۱۲ در بدن کافی نباشد، مصرف مکمل می‌تواند کمک‌کننده باشد. ویتامین B۱۲ در فرم‌های مختلفی در دسترس است، از جمله قرص، قرص زیر زبانی و تزریقی. پزشک می‌تواند مشخص کند برای شما چه دوز و چه فرمی از این ویتامین مناسب‌تر است.

تزریق ویتامین B۱۲
برای افرادی که کمبود شدید ویتامین B۱۲ دارند یا آنهایی که در جذب این ویتامین از غذا و مکمل مشکل دارند، آمپول ویتامین B۱۲ توصیه می‌شود.

چکاپ‌های منظم
اگر تردید دارید دچار کمبود ویتامین B۱۲ هستید یا در معرضش هستید، لازم است به طور منظم چکاپ شوید. پزشک می‌تواند با دستور آزمایش خون این کار را برای شما انجام دهد و سطح مواد مغذی از جمله ویتامین B۱۲ را در بدنتان چک کند.

---