خورشید دوم زمین در راه است
خورشيد دوم زمين در راه است
باز هم شايعه اي ديگر در دنياي اينترنت انتشار يافته است: انفجار ستاره‌اي مي‌تواند زمين را تا سال 2012 صاحب دو خورشيد کند. شايعه اي که بسياري آن را مرتبط با موضوع قديمي "پايان دنيا در سال 2012" دانسته اند. اما آيا زمين واقعا دو خورشيد خواهد داشت!؟
«انفجار ستاره‌اي مي‌تواند زمين را تا سال 2012 صاحب دو خورشيد کند»، «دومين خورشيد در راه است»، «ممکن است زمين به زودي خورشيد دومي داشته باشد»، «دو خورشيد براي زمين»! اين تيترهاي خبري را ديده‌ايد؟
به گزارش سرويس علمي خبرگزاري دانشجويان ايران، ايسنا، برخي روزنامه‌ها و سايت‌هاي خبري خارجي با استناد به اظهارات يک استاد فيزيک دانشگاه کويينزلند در گفت‌و‌گو با يک سايت استراليايي، چند روزي است چنين تيترهايي را از احتمال مشاهده دو خورشيد در آسمان زمين در پي انفجار ستاره‌اي سرخ‌رنگ و غول‌پيکر منتشر مي کنند. به گفته آنها، اين پديده ديدني و خيره‌کننده ممکن است طي همين يکي دو سال آينده اتفاق بيفتد!
به گفته دکتر براد کارتر، ستاره غول‌پيکر يدالجوزا يا آلفا-جبار که به ابط‌الجوزا (Betelgeuse) نيز مشهور است، در آستانه انفجار ابرنواختري است و در صورت انفجار، تحت تاثير نور بسيار زياد آن، براي مدتي زمين از دو خورشيد برخوردار خواهد بود.
انفجار ستارگان در اثر پديده ابرنواختر پديده‌اي کاملا شناخته شده و معمول در عرصه اخترشناسي است؛ اما نکته قابل تامل در خبر اخير، رويکرد سايت استراليايي منبع اوليه خبر و برخي سايت‌هاي انتشاردهنده آن است که با «هاليوودي کردن» و پر و بال دادن به اظهارات کارتر، خبر را به نحوي تنظيم کرده‌اند که اين تصور در مخاطبان کم دقت ايجاد مي‌شود که زمان انفجار اين ستاره بسيار نزديک (سال 2012) خواهد بود؛ رويکردي که شايد چندان بي ارتباط با خرافات مطرح در غرب درباره سال 2012 و فيلم‌ها و قصه‌پردازي‌هاي صورت گرفته در مورد آن نباشد.
دکتر رضا منصوري، استاد فيزيک دانشگاه صنعتي شريف و مجري طرح رصدخانه ملي ايران در گفت‌و‌گو با ايسنا با اشاره به اين‌که انفجار ابرنواختري ستارگان به دليل تحولات درونشان، پديده‌اي طبيعي در روند حيات آنها از جمله ستاره يدالجوزا است، اظهار کرد: «مساله مهم اين است که زمان اين پديده در ابعاد ميليون سال قابل تخمين است و اين که گفته شود چنين پديده‌اي مثلا تا سال آينده به وقوع مي پيوندد کاملا بي اساس و فاقد مبناي علمي است».
واقعيت اين است که فعلا نمي‌توان تخمين صحيحي از زمان مرگ باشکوه ابرغول قرمز شانه «شکارچي» داشت و تا آن زمان، طلوع قريب‌الوقوع خورشيدي ديگر تنها در آسمان وهم گرفته شبه‌علم و جنجال‌هاي رسانه‌اي قابل مشاهده است.
وي انتشار چنين خبري را ناشي از بي دقتي در نقل اظهارات فيزيک‌دان استراليايي يا تمايل برخي به جنجال‌سازي به منظور کسب شهرت خواند و بر ضرورت توجه رسانه‌ها به مباني روزنامه‌نگاري علمي و پرهيز از نقل مطالب غيرعلمي و شبه‌علم تاکيد کرد.
يدالجوزا يا ابط‌الجوزا، ستاره‌اي با قطر 900 برابر خورشيد (تقريبا به بزرگي مدار سياره مشتري، 4 برابر بزرگتر از مدار سياره زمين به دور خورشيد) است که 590 سال‌نوري از خورشيد ما فاصله دارد. رنگ اين ستاره نارنجي است و اين شب‌ها در آغاز شب، مي‌توان آن را در افق شرقي ديد که بالاتر از سه ستاره کمربند جبار واقع شده و به سادگي قابل تشخيص است.
وضعيت اين ستاره غول‌سرخ سال‌هاست که براي دانشمندان شناخته شده است. مرگ اين ستاره به صورت انفجاري ابرنواختري طي هزاران سال آينده هم دور از ذهن نيست و مطمئنا در صورت وقوع اين انفجار با توجه به فاصله نسبتا نزديک اين ستاره به زمين، منظره‌اي بسيار تماشايي خلق خواهد شد؛ اما واقعيت اين است که فعلا نمي‌توان تخمين صحيحي از زمان مرگ باشکوه ابرغول قرمز شانه «شکارچي» داشت و تا آن زمان، طلوع قريب‌الوقوع خورشيدي ديگر تنها در آسمان وهم گرفته شبه‌علم و جنجال‌هاي رسانه‌اي قابل مشاهده است.
شايعه پشت شايعه
اين اولين شايعه در حوزه علم نجوم نيست و قطعا آخرين آن نيز نخواهد بود. تابستان امسال بود که براي چندمين بار شايعه دو ماه در آسمان به مردم سراسر دنيا ايميل شد. متني که در آن گفته مي شد ساکنان کره زمين روز پنجم شهريور شاهد حضور دو ماه در آسمان خواهند بود. به جز اين دو مورد بحث پايان دنيا در سال 2012 نيز چند وقتي ذهن مردم دنيا را به خود معطوف کرد. افزايش فعاليت بادهاي خورشيدي که در دنياي نجوم، امري کاملا معمولي است بهانه اي به دست برخي افراد سودجو داد تا شايعه اي ديگر را به راه بياندازند. شايعه اي تحت اين عنوان: تمام سيستم هاي مخابراتي دنيا به دليل افزايش فعاليت هاي خورشيدي در سال 2013 از کار خواهند افتاد. خبر يافته شدن ستاره اي به اندازه يک کهکشان نيز شايعه ديگري بود که سر و صداي زيادي به راه انداخت.
به نظر مي رسد علم نجوم و ستاره شناسي هنوز آنقدر در ميان مردم فراگير نشده است تا بتواند آن ها را در برابر اين شايعات واکسينه کند. اگرچه رشد و پيشرفت اين علم در دهه هاي اخير بسيار چشمگير بوده است اما تا زماني که نجوم در ميان مردم دنيا نهادينه نشود شاهد اين گونه شايعات خواهيم بود.
فرآوري: م.ح.اربابي فر
بخش دانش و زندگي