راه هاي رسيدن به صور فلکي

اگر با صور فلکي آشنايي کامل داريد و مي دانيد آن ها به چه شکلي هستند، در چه فصلي از سال به خوبي مشاهده مي شوند، در کدام سمت از آسمان قرار دارند و ... لازم نيست اين مطلب را بخوانيد! اما اگر عزمتان را جزم نموده ايد که با آن ها آشنايي پيدا کنيد، مي توانيد از ابزار و وسايلي که در زير معرفي مي شود استفاده کنيد:

کتاب

کتاب در ستاره شناسي هم بهترين دوست شما به حساب مي آيد. با وجود تمام مجلات و نرم افزارها و سايت ها باز هم مطالعه نجوم از روي کتب مناسب، بهترين راه براي آشنايي با اين دانش کهن است. در ارتباط با موضوع صور فلکي، کتاب هاي بسياري در ايران ترجمه و تاليف شده اند که در ميان آن ها مي توان به دو کتاب «راهنماي ماهانه آسمان شب» و «صورت هاي فلکي» ترجمه استاد احمد دالکي اشاره کرد. (انتشارات گيتاشناسي)

در اين کتب علاوه بر يادگيري اوليه مفاهيم ستاره شناسي با صور فلکي نيم کره شمالي، اجرام اعماق آسمان، ستارگان مهم، بهترين زمان براي مشاهده و افسانه هاي آن ها آشنا خواهيد شد.

گردونه آسمان

گردونه آسمان از دو ورقه مقوايي تشکيل شده است که از وسط به يکديگر وصل شده اند و يکي از آن ها بر روي ديگري مي چرخد. اين وسيله شايد بيشتر شبيه به کاردستي کودکان به نظر برسد ولي به کمک همين ابزار ساده مي توانيد زمان مناسب براي مشاهده هر صورت فلکي را بيابيد.

براي استفاده از گردونه آسمان بايد ساعتي را که در آن قصد رصد داريد (ساعتي که در کنار صفحه بيروني نوشته شده) را با روز و ماهي که در آن هستيد (تاريخي که در حاشيه صفحه دروني نوشته شده) تنظيم کنيد و سپس آن را به گونه اي بالاي سر خود بگيريد که 4 جهت اصلي نوشته شده بر روي گردونه با جهات اصلي هماهنگ شود. تصويري که حاصل مي شود، آسمان آن لحظه را به شما نشان مي دهد. به اين ترتيب شما آسمان شب 365 روز سال را در هر ساعتي که بخواهيد به همراه داريد.

نقشه

نقشه آسمان هم يکي ديگر از ابزاريست که شما مي توانيد با استفاده از آن مکان و زمان صور فلکي را در آسمان مشاهده کنيد. نقشه هاي نجومي در واقع طرح مسطحي از کره آسماني هستند که صورت هاي فلکي را در يک صفحه به نمايش درآورده اند. البته نقشه ها انواع مختلف دارند و در بعضي از آن ها علاوه بر نمايش صور فلکي، اجرام عمق آسمان را با مختصات دقيق نيز مشخص کرده اند. اما براي شروع کار استفاده از نقشه هاي ساده بهترين کار است.

مانند نقشه هاي جغرافيايي که براي پيدا کردن نقطه اي روي نقشه از طول و عرض جغرافيايي بهره مي گيريم در نجوم هم از روشي همانند جغرافيا استفاده مي کنيم، با اين تفاوت که دو پارامتر مورد نيازمان براي تعيين نقطه مورد نظر بعد و ميل ناميده مي شود.

مزيت نقشه به ساير ابزار اين است که شما با مکان صورت هاي فلکي مختلف نسبت به يکديگر آشنا مي شويد و يک ديد کلي نسبت به آن ها پيدا مي کنيد. يعني اگر يک صورت فلکي را پيدا کنيد با استفاده از آن مي توانيد ساير صور را نيز پيدا کنيد.

نرم افزارها

نرم افزارهاي قدرتمند ستاره شناسي مانند starry night امکانات بسياري را در اختيار ستاره شناسان قرار مي دهند. شما با استفاده از اين نرم افزارها زمان هاي کسوف و خسوف، موقعيت سيارات در آسمان، مختصات دقيق ستارگان و کهکشانها و ساير اجرام اعماق آسمان، مکان حرکت ماهواره ها و... را مي توانيد پيدا کنيد. اين نرم افزار حتي قادر است اشکال صور فلکي را در ساير سيارات نيز به شما نشان دهد. يعني شما مي توانيد ببينيد دب اکبر در مريخ به چه شکلي درخواهد آمد. 

اگر خيلي دقيق هستيد و مي خواهيد همه کارهايتان روي اصول باشد، با استفاده از سايتهاي جغرافيايي مختصات دقيق محل سکونتان را پيدا کنيد و سپس آن را در نرم افزار starry night وارد کنيد. نرم افزار، آسماني را که شما از پنجره اتاقتان در همان لحظه مشاهده مي کنيد برايتان شبيه سازي مي کند و به نمايش درمي آورد.

سايت هاي نجومي

اغلب سايت هاي معتبر نجومي، امکاني را براي کاربرانشان تهيه کرده اند که به وسيله آن مي توان با وارد کردن شهر و کشور، نقشه ساده آسمان شامل صور فلکي را در تاريخ مورد نظر به دست آورد.

مي توانيد اين قابليت را از طريق سايت heavens-above.com امتحان کنيد.

تهيه و تنظيم براي تبيان:

م.ح.اربابي فر